Sander Schimmelpenninck is voor links en rechts een blijkbaar gemakkelijk doelwit. (Ultra-)Rechts zal hem altijd voor (te) links uitmaken. Ingebeeld links schaart hem gemakshalve bij rechts, al was het maar omdat zijn afkomst al in zijn naam besloten ligt en – tja, en dan wat? Ik heb met een jonkheer en jonkvrouw in een kraakpand vertoefd, enfin, toen had je nog geen achternamen. Kleinburgerlijk, en wie weet grootburgerlijk gezeur. Luud Schimmelpenninck, van de witkar, kreeg dergelijk gemekker niet over zich heen, maar ja, in die tijden had je nog echt een linkse beweging.
En ik wil er nog maar eens op wijzen: ds. Domela Nieuwenhuis, de naam zegt genoeg; mr. Troelstra; voor de christen-anarchisten jhr. ir. Ortt; ds. De Ligt – usw. usw. Maar waarom ik dit schrijf:
Schimmelpenninck had commentaar op een/het affiche dat oproept tot een anti-racisme/fascismedemonstratie volgende maand in Amsterdam. De vormgeving vond hij afstotelijk, die riekt naar herdershonden en shag. Het kraakcafé zogezeid. Ik heb geen idee of die geurenwereld nog bestaat maar wat Schimmelpenninck bedoelde was mij duidelijk en leek mij raak. Zo trek je niet de mensen die je ook moet trekken voor zo’n demonstratie.
Maar dan blijkt dat laatste ook helemaal niet de bedoeling. Het wordt in Nederland nooit zoiets als in Duitsland, Georgië en elders. Schimmelpenninck kreeg meteen de strontkar over zich heen van de nieuwe ster aan het Doorbraakfirmament, die haar dagen slijt met twitter- en Blueskydraden. Schimmelpenninck doet niets tegen fascisme, en hen wel (alle voornaamwoorden! kraait hij uit in haar bio, begrijpt u wel – bescheiden en interessant). Tussendoor kreeg ik te horen dat ik “de Palestijnen” voor fascisten uitmaak. Ik was zo dom om iets te skyen over de doelgroep die Schimmelpenninck te beperkt vindt.
Het affiche is overigens ontdaan van de leuze “Geef apartheid geen ruimte!”, die genoeg zegt anno 2025 en reden deze demonstratie niet aan te bevelen (die kreet staat nu op een los blaadje – en we weten wat en wie er mee bedoeld worden, nietwaar – het kan verkeren, kretologie tegen apartheid af te moeten wijzen).
Even voorbijgaand verder aan het blauweboekjes- of adelsregister- of hoogopgeleidengehalte van voorlieden van “links” in het Nederlandse verleden, of wacht, daar zet je de reutel over koloniaal wit cismannelijk heteroprivilege tegen in dus die geschiedenis telt niet – “links” made in America – terzake: toen “links” er nog toe deed hechtte het grote waarde aan vormgeving. Communisten, socialisten, anarchisten, ze hadden allen kunstenaars en vormgevers in hun gelederen die van affiches maken wisten. Of van standbeelden zelfs (de Dokwerker nog!). Gebouwen en bruggen (Berlage!). En meer. Socialisme dient schoonheid uit te stralen en omgekeerd. Geen indruk wekken van pils, shag en herdershonden.
Ik zet hier een affiche van een aan de SDAP verbonden vormgeefster, voorbeelden kun je bij de vleet aanvoeren maar dat lijkt mij niet nodig. Fré Cohen heeft veel ontworpen voor de gemeente Amsterdam, het rode bolwerk van oudsher. Zij is net geen 40 geworden, zij beëindigde haar leven voordat de moffen dat konden doen.
– Afbeelding: Door Fré Cohen (1903-1943) – https://www.flickr.com/photos/iisg/4754679326/, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=74527792
