Even in extenso IPS met een bericht citeren:
Afrika heeft een nieuwe naam nodig, schrijft de Zuid-Afrikaanse hoogleraar Filosofie Jonathan O. Chimakonam. “Het is een racistische term die ooit gekozen is door Europeanen en die meer gebaseerd is op het klimaat dan op de mensen die het continent bevolken”, argumenteert hij met zijn Nigeriaanse collega Uti Egbai in een onderzoekspaper.
Afrika: wat betekent dat eigenlijk?
De naam Afrika is aan het continent gegeven door Europese slavenhandelaars, kooplui, kolonisten en ‘ontdekkingsreizigers’ die in de jaren 1300 voor het eerst voet zetten op het continent. De term is waarschijnlijk afkomstig van het Griekse aphrike: ‘zonder koude’ of het Latijnse aprica: ‘zonnig’.
Zo gaat dat: mensen geven namen aan vreemden of nieuwe plekken die ze ontdekken om die te kunnen identificeren. Maar de geschiedenis leert ook dat dergelijke benamingen vaak negatief zijn, doordat de ongezonde geest van concurrentie dergelijke nieuwe ontmoetingen karakteriseert.
Nou nee. Merk in de eerste plaats op dat hier boosdoenerige naamgevers worden opgevoerd, die pas in de 14de eeuw voet aan wal hebben gezet in het werelddeel Afrika. Het ligt weliswaar aan de overkant van de Middellandse Zee, maar zo ging dat dan. En die Europeanen gingen in slaven handelen en koloniseren.
Hooggeleerde kletskoek die ongetwijfeld goed zal vallen bij lui die decolonize Groningen zullen roepen, bijvoorbeeld. Wat doet de geschiedenis er toe? Dat er een Romeins Rijk was aan weerszijden van de Middellandse Zee bijvoorbeeld? Dat Grieken koloniën hadden gesticht, waarvan de stad Alexandrië nog steeds getuigt (was het rijk van Alexander de Grote Europees? ik zou zeggen van wel). Pijnlijker is het natuurlijk dat vanuit Afrika het Iberisch schiereiland is gekoloniseerd en korte tijd het land dat nu Frankrijk heet tot aan de Loire. Dat was dan een Arabisch/islamitisch rijk, waarin driftig in slaven werd gehandeld. Een kwestieuze etymologische verklaring voor het woord slaaf is dat er vooral werd gehandeld in mensen die De Taal spraken, Slaven dus.
Was dat rijk dat de Straat van Gibraltar had overgestoken Afrikaans? Of mogen we dat enorme Arabische rijk ook koloniaal noemen? Vermoedelijk niet, from the river to the sea Palestine will be free, nietwaar. (Die leuze moet natuurlijk in de gepatenteerde kolonieloze taal bij uitstek).
Het staat echt in Britannica, die veertiende-eeuwse Europeanen gaven aan dat continent dat toch niet zo heel ver weg ligt een Oudgriekse of Latijnse naam. Er is dan ook niets “waarschijnlijks” aan. Het is gewoon leuterkoek.
Aan de overkant van Sicilië (ook gekoloniseerd vanuit Afrika) ligt wat nu Tunesië heet, een naam die wel degelijk door kolonisatoren is gegeven. Hier woonden (wonen?) de Afri, een volk bekend aan de Romeinen van de overkant. Hun land was het land van de Afri, Terra Africa. Tunesië heet in de wandeling ter plaatse (met bijbehorende delen van Libië) Ifriqiya. De Afri bestaan nog steeds, uiteraard, het is een nomadisch volk, Berbers, de door de Arabieren gemarginaliseerde oorspronkelijke bevolking van Noord-Afrika.
Dat de naam Terra Africa is overgegaan op het hele continent kun je betreurenswaardig vinden. Pars pro toto, nietwaar. Maar als je gaat sleutelen aan de namen van continenten weet ik wel een beter voorbeeld. Waar dankt Amerigo Vespucci het aan dat een enorm werelddeel, van Groenland tot Vuurland, zijn naam draagt? Ik denk dat ze niet alleen in Washington bezwaar zullen maken tegen een naamswijziging.
– Uitgelichte afbeelding: Door Mascula_mai_2009_081.jpg: Numide05derivative work: Ghezaltar (talk) – Mascula_mai_2009_081.jpg, CC BY-SA 1.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10125813
