Hoe het kapitalisme Senegalezen tot bootvluchtelingen maakt

De zoon vroeg aan zijn vader, een visser in het Senegalese kustdorp Fass Boye toestemming om naar Europa te vertrekken via een vluchtelingenboot. Zijn vader vond dat goed, omdat er in het vissersdorp bijna niets meer te verdienen viel sinds de komst van grote westerse trawlers. Europa was de enige kans. Er gingen in de open boot nog zo’n 100 anderen mee. De boot moest naar de Canarische eilanden, 1.500 km naar het noorden.

De reis begon half juli. Maar half augustus 2023 vond een Spaans schip de boot in de buurt van Kaapverdië, 1.000 km naar het zuiden. Van de ruim 100 mensen leefden er nog 35. Ze waren een maand op zee geweest, maar na acht dagen: motor kapot. De doden hadden ze maar in zee gekieperd.

Tussen 2017 en 2023 vertrokken bijna één miljoen Senegalezen uit hun land. Nu zijn er verkiezingen, die er matig positief uitzien maar weinig tegen de armoede of megatrawlers zullen uithalen.

Senegal, dat zichzelf ‘République du Sénégal’ noemt, ligt aan de meest westelijke punt van Afrika, tegen de Sahel aan, onder Mauretanië. Er wonen 18 miljoen mensen op bijna 200.000 km2 (NL: 40.000 km2). Het land staat bekend om zijn redelijk lopende democratie. De meerderheid is gematigd moslim. De meestgebruikte taal is het Wolof, de officiële taal Frans.

Van de 13de tot de 19de eeuw verdween éénderde van de bevolking in slavernij. Van 1588 tot 1664 bezaten de Nederlanders van de Westindische Compagnie er een eiland voor slavenhandel, ‘Île de Gorée’, inderdaad genoemd naar Goeree. ‘We’ bouwden er twee forten. Het land heeft een 12-mijlszone, maar handhaaft die niet. Tot zover de vaste feiten.

Het probleem: negen van de tien vissersschepen zijn buitenlandse trawlers, zo blijkt mede uit Gambiase gegevens (Gambia is een buurland).

Deze varende visserijfabrieken, de freezer-trawlers, die wij op hen af sturen, komen ook uit Nederland – vooral bestuurd vanuit Katwijk. De PVV werd in Katwijk de grootste bij de TK-verkiezingen. En migranten dan verwijten dat zij het land ontvluchten. Curieus:  zulke verwijten van mensen die hun geld in buitenlandse wateren verdienen. Volgens De Groene is de Katwijkse rederij Parlevliet & Van der Plas het grootste visserijbedrijf van Europa. Zij bezitten een 20-tal Europese visserijbedrijven maar vissen volgens hun site toevallig niet voor Senegal.

Er werken 8.000 mensen in heel Europa, nou ja: ze varen dus overal heen. Een bekend schip (jaja, als oud-bemanningslid van het SS Rotterdam houd ik van scheepvaart) is de Abel Tasman (nu: FV Margiris). In grootte het tweede vissersschip ter wereld met een lengte van bijna 140 m en een tonnage van 9.500 (‘mijn’ Rotterdam is 230 m lang en meet 35.000 ton). Dit schip geldt als een ‘super trawler’.

Zo vissen de westerse trawlers de zeeën leeg en laten plaatselijke kleine vissers met lege handen, in uitzichtloze armoe achter. En zo komen we dan weer aan nog meer nieuwe migranten, vluchtelingen en nareizigers. Maar de Katwijkse PVV weet daar wel raad mee!

PS1: Holocaustmuseum
Ik ben (deels) gerustgesteld. Het Holocaustmuseum waar ik woensdag was, bleek toch aardig wat info te bieden over de Jodenredders. Tegen mij noemde directeur Emile Schrijver ook nog het recordpercentage Jodenredders dat door Israël onderscheiden is: geen enkel bezet land heeft zo’n hoge quote. ‘We’ kregen van Yad Vashem 6.000 van de 28.000 onderscheidingen – los van het evenzeer hoge aantal van vermoorde Joden uit Nederland. Ik miste wel ’tante Riek’, Helena Kuipers-Rietberg, de oprichtster van de landelijke onderduikcentrale. Naast de vrouw die een recordaantal Joodse kinderen redde, ’tante Truus’ Wijsmuller-Meijer, hoort zij op de tweede plaats als beste Nederlander aller tijden.

– Uitgelichte afbeelding: By Ra Boe / Wikipedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=836627