Het is juni, Pride-maand. Een paar gedachten van een boos queer egeltje.
1 Stonewall was vechten. Pride vieren is vechten
Pride is begonnen in Stonewall, Pride is dus begonnen met harde straatgevechten tegen de politie van New York. Stonewall was een bar in New York waar trans vrouwen, lesbische vrouwen, gay mannen en andere LGBTQ+-mensen regelmatig uitgingen. Regelmatig viel de politie binnen om mensen te controleren en daarmee te intimideren. In juni 1969 waren mensen dat zat en vochten ze terug. De gevechten gingen een reeks nachten door, en aan het eind van de week was er iets veranderd.
Pride is begonnen als herdenking en viering van dat opstandige feit. Laten we dat naar voren halen. De passende manier om deze glorieuze tegenaanval van trans vrouwen en allerlei andere queer mensen te herdenken en te vieren, is een follow up van die tegenaanval. Een goeie rel als herdenking en viering van Pride is dus meer dan gepast.
In Pride-vieringen horen ook geen politieagenten mee te doen of zelfs maar in de buurt te zijn, niet te voet, niet op de fiets of in hun busjes, niet te paard en ook niet in boten. De politie was en is de gewapende macht van een patriarchale, queervijandige orde. De politie was in 1969 in Stonewall de vijand. De politie is dat vandaag de dag nog steeds. Schop ze uit Pride-vieringen, stuur roze torpedo’s af in hun met botenparade meevarende, in misplaatste regenboogvlaggen uitgedoste scheepje!
2 Gay Liberation? Trans Liberation!
Stonewall staat bekend als de aftrap van Gay Liberation. Dat is alleen correct als we zien dat ‘gay’ voor veel en veel meer staat dan voor ‘homo man’. Het waren queers in veel bredere zin, en dus vooral transgender mensen, die vooraan stonden in de strijd tegen de politie. Drag queens, en sowieso mensen die zich verregaand niet in standaard genderpatronen lieten opsluiten, lanceerden dit verzet, en niet de keurige homoseksuele dames en lesbische meneren die via homohuwelijk en toegang tot het leger (!!) later vooral van de effecten van de strijd mee profiteerden.
Dat in de follow-up van Pride vooral homoseksuele mannen, en dan ook veelal witte homoseksuele mannen, de boventoon gingen voeren in wat Gay Liberation ging heten, duidde op een terugval. Het getuigt van de kracht van patriarchale verhoudingen die vrouwen naar de achtergrond duwden, het duidde op de cis-normativiteit waarmee de trans-ervaring niet meteen prominent in beeld mocht blijven, en het duidde om het alomtegenwoordige racisme in de Amerikaanse maatschappij. Prominente activisten rond Stonewall waren mensen van kleur. Maar dat gold al snel niet voor de kopstukken van Gay Liberation in de erop volgende jaren, en van de beweging zoals die in die jaren de boventoon voerde.
Goede aandacht voor Pride en waar het voor staat, hoort juist trans mensen en al die anderen die niet hetero zijn, maar ook niet voldoen aan het standaardbeeld van homoseksuele mannen en later ook lesbische vrouwen, het volle pond van erkenning, waardering en dankbaarheid te geven. Als homoseksuele man heb ik ongelofelijk veel te danken aan mijn trans zusters en aan al die anderen die niet ‘gewoon’ hetero zijn maar evenmin ‘gewoon’ homo of lesbisch. Die aanhalingstekens staan er natuurlijk niet voor niks.
Queer Liberation is dus veel en veel meer dan homobevrijding, het gaat verder en het gaat dieper. De TransZorg Nu demonstraties, een reeks die vorig jaar juni is begonnen en nog steeds doorgaat, hebben veel meer met de oorspronkelijke geest van de Stonewall-rebellie te maken dan de keurige feestelijkheden die vandaag de dag onder het etiket Pride worden gehouden.
3 Commercie en kapitalisten: gooi ze uit Pride!
Pride is dus verzet, en alleen daarom feestelijk: het laat zien hoe we terug konden vechten toen, en hoe we dat nog steeds doen. Het is niet zomaar een feestje. Als LGBTQ+-mensen in al hun variaties zijn we mensen die bevrijding nodig hebben en daarvoor strijden. We zijn geen doelgroep. We zijn geen marktaandeel. We zijn geen verdienmodel. Commercie hoort op Pride niet thuis.
Al die bedrijven die met regenboogvlaggen wapperen om zich als LBGTQ-vriendelijk te manifesteren: ze gebruiken ons, om producten te verkopen en personeel te werven. Vandaag wapperen ze de regenboogvlag in ons gezicht. Morgen mogen we op de werkplek of als klant weer queervijandige en transhatelijke ‘grappen’ verduren, worden we weer afgemeten aan cis-stereotypen als we weggekeken worden bij de afdeling ‘dameskleding’ als we er niet ‘vrouwelijk’ uitzien, of andersom.
Al die kapitalisten die een dagje roze zijn, zijn het hele jaar door boven alles kapitalisten: mensen die winst maken ten koste van alles en iedereen, niet in de laatste plaats van ons. Hun regenboogvlag zal ze ook geen seconde weerhouden om de politie op ons los te laten als ze dat zo uitkomt. Die botenparade straks in augustus in Amsterdam verdient een stevige queer piraten-interventie. Kapen en kielhalen, die boten vol commercie en hun bezitters!
Queer bevrijding brengt ons tegenover de staat en haar politie, hoeveel regenboogvlaggen ze ook laten wapperen boven hun zielige Pride-bootje. Queer bevrijding staat tegenover een kapitalisme dat ons als doelgroep en klantenkring wil misbruiken, maar dat de reproductie van arbeid nog altijd in traditionele gezinnen onder patriarchale verhoudingen organiseert: man aan de loonarbeid, vrouw aan de huishoudelijke arbeid waarin ze de man verzorgt zodat die zich kan laten uitbuiten, en de kinderen opvoedt tot toekomstige loonarbeiders of verzorgers van loonarbeiders, dit alles volgens cis-hetero-man/vrouw rolverdeling.
Precies die patriarchale verhoudingen verdienen het om grondig overhoop te worden gegooid. Iedereen die last heeft van staat, kapitaal en patriarchale verhoudingen kan bondgenoot zijn van en deelnemer aan Queer Liberation – als diegene bereid is af te stappen van ieder voetstuk, elk privilege, dat heteroseksualiteit, mannelijkheid en cis-heid diegene biedt, als diegene cis- en heteronormativiteit weet los te laten en tenminste probeert met het patriarchaat en haar patronen te breken – een patriarchaat dat uiteindelijk iedereen manipuleert en onderdrukt, verstrengeld met een kapitalisme dat ons allemaal domineert en misbruikt. Queer bevrijding, consistent doorgezet, is verbonden met ieders bevrijding. In die bevrijdingsstrijd hebben profiterende ondernemers uit wier greep we willen breken net zo weinig plek als bedrieglijk vermomde smerissen aan wier knuppels we proberen te ontkomen en wier bureaus en voertuigen – ja ook die boten – vlammend vuur verdienen.
4 Het is haat waartegen we vechten. Geen ‘fobie’.
Ten slotte. We gaan voor Queer Liberation op alle fronten, in alle dimensies. We staan tegenover patriarchaat, heteronormativiteit en cisnormativiteit – en tegen de haat met wie de dragers van cisnormativiteit en hetero-normativiteit ons bejegenen. We staan tegen homohaat, we staan tegen transhaat. Laten we dat zo benoemen. Laten we dus ophouden te spreken van homofobie en transfobie en queerfobie. Het is verhullend en te vriendelijk, en het is validistisch, om het zo te noemen. Een korte toelichting, en daar sluit ik mee af.
Fobie is een irrationele angst waar mensen zelf weinig aan kunnen doen, en die niet verwijtbaar is. Het aanduiden van kwaadaardigheid als psychische aandoening is 1. veel te vriendelijk jegens die kwaadaardigheid maar ook 2. validistisch want onaangenaam voor mensen met werkelijk een mentale aandoening of beperking. Ik heb een onweerfobie, en ik vind het pijnlijk om de afkeer van homoseksualiteit – van mijn eigen homoseksualiteit – als iets soortgelijks aangeduid te zien worden, als ook een fobie.
Waar we mee te maken hebben is geen fobie, geen angst voor LGBTQ+-mensen, voor homoseksualiteit, voor queerheid, voor het feit dat transgender mensen bestaan, al kan angst bij mensen dat ze misschien zelf homo of trans zijn een rol spelen in de vorming van homo- en transhaat. Maar angst is niet het probleem. Het probleem is afwijzing, uitsluiting, vijandigheid,van dodelijke haat. Dat kunnen we maar beter ook zo benoemen.
Spreken van homofobie, transfobie en dergelijke maakt van die haat een psychische aandoening in plaats van een vorm van stelselmatige onderdrukking. Mensen met een fobie moeten naar de psycholoog. De mensen die we transfoob of homofoob noemen, moeten niet naar de psychiater, maar de zelfde gracht in als de politie, met of zonder hun huichelachtige regenboogvlaggen.
Ook verschenen bij Egel
a queer hedgehog
- Uitgelichte afbeelding: Photo by daniel james on Unsplash
