En weer een vernietigend rapport van de mensenrechtenorganisatie B’tselem. Eerder dit jaar kwam de organisatie met rapporten waarin Israel tot apartheidsstaat werd verklaard. Kort geleden kwamen ze met een rapport waarin ze meldden dat het geweld van de kolonisten past in de plannen van de staat om zoveel mogelijk land met zomin mogelijk mensen erop in handen te krijgen. En nu brengt B’tselem – in samenwerking met het Palestinian Centre for Human Rights (PCHR) in Gaza – een rapport waarin het meldt dat onderzoeken naar de het doodschieten van ruim 200 mensen en het verwonden van rond de 8.000 anderen tijdens de twee jaar durende demonstraties in Gaza bij de hek rond de Strook een wassen neus zijn.
Op 30 maart 2018 – Landdag – begonnen Palestijnen in de Gazastrook regelmatig langs het grenshek te demonstreren om een eind te eisen aan de blokkade die Israël sinds 2007 aan de Gazastrook heeft opgelegd. Aan de demonstraties namen tienduizenden deel, waaronder vrouwen, kinderen, en ouderen. Eind 2019 stopten ze. Israel posteerde scherpschutters langs de grens die, in overeenstemming met de ”open fire” instructies, het vuur openden op de demonstranten. Als gevolg hiervan werden 223 Palestijnen, van wie 46 onder de 18 jaar, gedood en ongeveer 8.000 (door scherpe munitie) gewond. Velen van hen moesten amputaties ondergaan. De overgrote meerderheid van de doden of gewonden was ongewapend en vormde geen bedreiging voor de soldaten die beschermde posities aan de andere kant van het grenshek innamen.
Nadat de eerste doden vielen kwam er internationale kritiek en Israel reageerde daarop door aan te kondigen dat het de diverse gevallen zou onderzoeken. Maar nu, ruim 40 maanden later, is duidelijk dat die onderzoeken met betrekking tot Gaza nooit de bedoeling hebben gehad om iets boven water te krijgen. De onderzoeken blijken – net als alle andere onderzoeken van de militaire juridische diensten naar schade, verwondingen of dood toegebracht door het leger aan Palestijnen – een onderdeel van de witwasmachine die geen ander doel heeft dan kritiek te smoren en onderzoeken door externe partijen af te houden.
De onderzoeken die hebben plaatsgevonden waren niet onafhankelijk, maar werden volledig door het leger uitgevoerd, het korps van de militaire advocaat-generaal (het MAG-korps), met de hulp van een speciaal mechanisme van de Generale Staf, geïntroduceerd na Operatie Protective Edge (het FFA-mechanisme). Bovendien werken zowel de Mag als het FFA-mechanisme extreem langzaam. Het FFA-mechanisme voltooide de beoordeling van 143 gevallen en droeg ze over aan het MAG-korps. De MAG beval de onderzoekseenheid van de militaire politie (MPIU) om 33 van de zaken te onderzoeken, evenals drie andere zaken die niet door het FFA-mechanisme werden behandeld. In vier gevallen werd het onderzoek afgesloten zonder dat er actie werd ondernomen.
In een ander MPIU-onderzoek – naar de moord op de 14-jarige ‘Othman Hiles – dat werd afgerond,werd een soldaat veroordeeld tot een maand militaire taakstraf omdat hij de trekker had overgehaald voordat hij daartoe een bevel had ontvangen. Verder besloot de MAG in 95 gevallen waarin het FFA-mechanisme zijn beoordeling had voltooid, de dossiers te sluiten zonder strafvervolging. In de rest van de zaken die aan de MAG zijn overgedragen ‘is het onderzoek nog niet afgerond’.
Behalve deze traagheid is er alleen gekeken naar gedrag van militairen ter plekke. De verantwoordelijkheid van de makers van het beleid en van de richtlijnen van het ”het open het vuurbeleid” en het geven van illegale bevelen aan soldaten, dat wil zeggen: regeerders en hoge militairen, zijn nooit onderzocht.
Officiële Israelische functionarissen hebben toegegeven dat een van de redenen voor de aankondiging van Israël dat er onderzoeken zouden worden ingesteld, is gelegen in de procedures die tegen Israël werden voorbereid bij het Internationaal Strafhof in Den Haag. Een van de leidende principes voor het werk van het ICC is complementariteit, wat betekent dat het ICC alleen rechtsmacht zal uitoefenen wanneer de staat in kwestie “niet bereid of niet in staat” is om zijn eigen onderzoek uit te voeren. Als een staat zelf de incidenten heeft onderzocht, grijpt het ICC niet in. De manier waarop Israel de onderzoeken heeft uitgevoerd is echter onvoldoende, aldus B’tselem. De politiek van het met scherp schieten op ongewapende demonstranten is niet ter sprake gekomen, er is alleen gekeken naar de uitvoering door soldaten ter plekke. Verder is de traagheid van de onderzoeken hemeltergend. Volgens B’tselem moet worden geconcludeerd dat Israel niet van plan, noch in staat is tot een eigen onafhankelijk juridisch verantwoord onderzoek.
- Uitgelichte afbeelding: Wikimedia
