Het concept van de ‘koolstofvoetafdruk’ om je persoonlijke bijdrage aan de CO2-uitstoot te meten, met het idee dat je je vervolgens daarover zorgen gaat maken, blijkt te zijn bedacht door een van de oliemultinationals. Dat schrijft Rebecca Solnit – beroemd schrijfster en activiste – in een artikel op de website van de Britse krant The Guardian. Ze legt uit hoe funest het is geweest dat bedrijven (en in hun kielzog veel milieuorganisaties) het publiek wijs zijn gaan maken dat de grote structurele en systematische problemen op te lossen zouden zijn door ieders persoonlijke consumptiepatroon aan te passen.
Volgens Solnit komt het bedrijven als BP goed uit als we gaan denken dat we zelf verantwoordelijk zijn voor hun gegraai (‘to blame us for their greed’).
Solnit baseert zich op een artikel dat Mark Kaufman eerder schreef, en waar ze naar verwijst.
Ze citeert hem als volgt:
British Petroleum, de op één na grootste particuliere oliemaatschappij ter wereld, met wereldwijd 18.700 tank- en benzinestations, huurde de public relations professionals Ogilvy & Mather in om het sprookje te promoten dat de klimaatverandering niet de schuld is van een oliegigant, maar van individuen. Het is hier dat British Petroleum, of BP, in het begin van de jaren ’80 voor het eerst de term “koolstofvoetafdruk” promootte en al snel met succes populair maakte. Het bedrijf onthulde zijn “koolstofvoetafdrukcalculator” in 2004, zodat men kon beoordelen hoe hun normale dagelijkse leven – naar het werk gaan, eten kopen en (zucht) reizen – in grote mate verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde.
Rebecca Solnit vervolgt haar artikel met de uitleg dat er natuurlijk ook een persoonlijke individuele rol van consumenten/burgers bestaat, maar dat het zeer problematisch wordt als bedrijven daar de nadruk op gaan proberen te leggen, om de aandacht af te leiden van hun eigen rol. Hoe dan ook is het concept van de koolstof-voetafdruk danig aangeslagen. Al in 2008 verzette klimaatdeskundige Bill McKibben zich ertegen.
Ook legt Solnit uit, met haar eigen consumptiekeuzes als voorbeeld, dat we veelal alleen ‘individuele’ keuzes kunnen maken als daarvoor de mogelijkheden voor alternatieven zijn geschapen, en dat dat laatste dan weer vaak het resultaat is van collectieve strijd. Het is dus geen zaak van het tegen elkaar afzetten van ‘persoonlijke’ en structurele veranderingen, maar die juist in elkaars perspectief te plaatsen.
Rebecca Solnit besluit als volgt:
Vegetarische en veganistische eetgewoontes (en diëten met weinig of geen vlees) zijn veel gangbaarder geworden, waardoor markten voor nieuwe producten en andere menu’s zijn ontstaan. Maar de vleesindustrie is er niet door verdwenen en de verwoestende gevolgen ervan voor het klimaat zijn er niet door hervormd. Klimaatchaos vereist dat we inzien hoe alles met elkaar samenhangt. Jezelf zien als burger betekent jezelf zien als verbonden met sociale en politieke systemen. Als burgers moeten we achter de klimaatvoetafdruk aan van de fossiele-brandstofbedrijven, de rundvleesindustrie, de energiebedrijven, het transportsysteem, plastics en nog veel meer.
(Zie haar stuk hier)
- door Kees Stad, oorspronkelijk voor GlobalInfo
- Uitgelichte afbeelding: Photo by François DALLAY on Unsplash
