Woensdag 9 juni was in de Tweede Kamer het verantwoordingsdebat over het jaar 2020. Een flinke zit en een verschrikkelijke ellende kwam natuurlijk voorbij. Natuurlijk ging het over de Algemene Rekenkamer die van alles had gecontroleerd. Maar vooral ook die heeft aangegeven dat er onvolkomenheden zijn opgetreden.
Eerder was al te lezen over de bonnetjesaffaire. Er zou voor zo’n 5.1 miljard een niet sluitende administratie te vinden te zijn. Als men dit alles als ondernemer had gedaan, dan had je de Belastingdienst eens moeten horen. De wereld zou te klein zijn. Maar dat er ‘gerotzooid’ wordt bij bepaalde grote ondernemingen, schijnt al heel normaal te worden. Kijk maar eens naar ‘belastingontduiking’ van hele grote ondernemingen. Er schijnt zelfs een gewoon legale wetgeving te zijn: op het moment dat een ondernemer ‘zaken geeft’ aan de goede doelen in de maatschappij, hoeft de ondernemer daarover geen belasting te betalen.
Mondkapjes
In hetzelfde opiniestuk is ook gesproken over de mondkapjes. Het is zo vreemd wat er allemaal gebeurd is, voor een persoon die zelf in de wereld werkt, werkte of heeft gewerkt. Het kan niet anders zijn geweest – en dat is te horen van verschillende kanten – dat er genoeg mondkapjes in omloop waren.
Dagelijks kwamen telefoontjes binnen bij de verschillende afdelingen Inkoop in de zorg. Het kan niet anders, dan dat de hele medische wereld van ondernemers bezig was met mondkapjes.
En dan is het en blijft het nog steeds een verward verhaal van de CDA-coryfee die zogenaamd mee mocht doen met de aanschaf van deze mondmaskers. Het meest vreemde van het verhaal is de onduidelijkheid geweest. Op dit moment worden beetje bij beetje delen van het schimmige inkoopverhaal van het ministerie duidelijk. Want laten we duidelijk zijn, er zijn twee belangrijke punten te ontdekken in dit verhaal die zo ontzettend zijn verweven dat alleen losknippen, antwoorden zou kunnen opleveren.
Het gaat hier om politieke ondernemerschap gekoppeld aan de ministeriële verantwoordelijkheid. En wie is nu waar verantwoordelijk voor!
Politieke ondernemerschap
Nu is het vooral ‘knap’ te noemen – anderen zullen het ‘glad’ hebben genoemd – dat je een megadeal binnenharkt als je nog geen maanden ondernemer bent. In principe zou men kunnen zeggen dat er hier gewerkt is met voorkennis naast het feit dat alles snel moest. Op een manier dat een ministerie, een minister en een minister-president nauwelijks ‘Nee’ zouden kunnen zeggen.
Handelaren in mondkapjes en inkopers hebben vraagtekens gezet bij de prijs die de CDA-coryfee heeft gekregen voor de maskers. Op het moment van handelen waren de prijzen zeker niet zo hoog.
Volgens Nieuwsuur zou een inkoper van de maskers op een prijs van 1,50 euro zitten, terwijl het ministerie voor de maskers bij de ‘nieuwe mondkapjesondernemer’ een prijs betaalde die lag tussen 2,26 en 2,78 euro.
De inkoper die door Nieuwsuur werd geïnterviewd – zelf ook niet uit de wereld van maskers – had een zakenpartner in China gebeld, een prijs gekregen en zo’n honderdduizend kapjes laten komen. Deze maskers zijn eind maart 2020 aangeboden bij het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH), die het aanbod niet aannam. Maar het LCH heeft in dezelfde periode wel de duurdere maskers van de CDA-coryfee gekocht.
Een inkoper in de Zorg gaat hierbij toch vraagtekens zetten. Elke inkoper die werkzaam is in de zorg, zal altijd kwaliteit en prijs gebruiken om de juiste materialen aan te schaffen. Het wordt zelfs gebruikt bij elke cursus van Inkoop, zoals bij Nevi.
Voor personen die Nevi niet kennen – bijvoorbeeld op het ministerie – hierbij een omschrijving die te vinden is op het net. “ … Nevi is het kennisnetwerk voor inkoop, contract- en supply management. Gevoed door visies en inzichten uit bedrijfsleven, publieke sector onderwijs en wetenschap bundelen en duiden wij alle facetten van procurement … “
Nu is het niet zo, dat elk politiek dier dat het bedrijfsleven ingaat, ook meteen begrijpt hoe het gaat om de juiste materialen in te kopen, tegen de juiste prijs en de juiste kwaliteit. Het is kwestie van kennis op doen of ervaring op doen. Niet meteen om middels 2 orders miljoenen te verdienen en dan zonder enige vorm van een glimlach op tv te zeggen dat men werkt zonder enig winstoogmerk. Yeah, right.
Volgens de coördinator van het LCH is het onbegrijpelijk waarom de deal tot stand is gekomen met de CDA-coryfee. Echter wat het ergste is, het was helemaal niet nodig. De coördinator heeft aangegeven dat er genoeg maskers aanwezig waren. Tevens was het oordeel volgens deze coördinator dat de CDA-coryfee gelogen had, zich niet aan de afspraken heeft gehouden en zelfs geen ervaring had.
Nu blijkt dat in de Tweede Kamer tijdens de verantwoordingsdebatten over 2020 er zelfs begrip voor de deal is geweest. Het gaat dan in de geest van ”Ja, het moest snel”, “Er was een tekort”, “Natuurlijk worden er fouten gemaakt”. Ja, de geluiden waren zelfs te horen bij de PvdA.
Fouten, ja dat kan. Dat doet een ieder, elke dag weer. Maar fouten van ruim 100 miljoen, dat gaat toch wel wat verder. En dan maar niet te spreken over de bonnetjes van de 5,1 miljard die niet of nauwelijks zijn te traceren. En dan gaan partijen dus melden, dat er goederen op andere plaatsen worden geleverd dan waar de bestelling is gedaan. Ja, en? Elke vracht, hoe groot of hoe klein, heeft een pakbon en is terug te voeren naar een order. Maar op het moment, dat er geen deugdelijk ICT-systeem is waar de orders worden genoteerd, kan er van alles misgaan.
Gelukkig heeft deze tragedie minimaal twee dingen duidelijk gemaakt. Ten eerste dat er nog eerlijke partijen zijn, die ‘besmet geld’ niet aannemen, zoals het KWF en Kika. Ten tweede dat er ook politici zijn gekomen, die weten wat het verschil is tussen een IIR mondkapje en een FFP2 kapje. De een is nl blauw en de ander wit. En dan komen er nog wat onderzoeken, een van het ministerie en waarschijnlijk ook nog een van het CDA.
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
