Het drama van Jeremy Corbyn en de Britse Labour-partij heeft een nieuwe, finale wending gekregen met de verschijning van het rapport van de Equality and Human Rights Commissdion (EHRC). Het rapport werd verwacht, en ook de inhoud was geen echte verrassing. Corbyn kreeg veel kritiek maar kwam er toch redelijk genadig vanaf. Hem werd niet verweten dat hij antisemitisch was of zich als zodanig had opgesteld. Maar er was sprake van antisemitisme in de partij en Corbyn als de leider van de partij droeg daarvoor verantwoordelijkheid.
De EHRC onderzocht 70 klachten. Opmerkelijk was dat er slechts twee zaken echt als ”antisemitic harassment” werden gekenmerkt. Eén was van een noordelijke afgevaardigde, Pam Bromley, die zei dat als Corbyn meteen korte metten had gemaakt met de klachten van antisemitisme, de ”vijfde colonne” tot zwijgen zou zijn gebracht en ”de lobby in zijn eigen mesthoop ten onder zou zijn gegaan”. Kennelijk werd hier het aanduiden van een groep joden en vrienden van Israel als ”vijfde colonne” als antisemitisch beschouwd. De andere kwestie betrof Ken Livingstone, oud-burgemeester van Londen en lid van het Labour-hoofdbestuur, die had gezegd dat de kritiek op Naz Shah, een jong parlementslid dat had gezegd dat Israel beter in Amerika had kunnen liggen en die bovendien vage sympathie uitsprak voor sommige ideeën van Hitler, overdreven was geweest. De pogingen om de uitspraken van Naz Shah (die overigens later excuses maakte) af te doen als antisemitisch waren volgens Livingstone bedoeld om critici van Israel de mond te snoeren en ”het leiderschap van Corbyn te ondermijnen”.
Corbyn reageerde op het rapport met de uitspraak dat hij het niet met alle uitspraken eens was, maar dat hij hoopte dat de aanbevelingen in het rapport (aangaande snellere en betere procedures voor het afhandelen van klachten over antisemitisme en racisme) zouden worden opgevolgd. Hij betreurde het dat de behandeling van klachten in de partij traag op gang was gekomen. En hij zei dat de zaak van het antisemitisme in de partij om ”politieke redenen” sterk was opgeblazen.
Het moet deze laatste opmerking zijn geweest die zijn opvolger als Labourleider (en zijn vroegere naaste medewerker) Keir Starmer deed besluiten Corbyn als partijlid te schorsen en een onderzoek naar zijn gedrag te laten instellen. Met deze stap maakte Starmer overigens zijn werk af. Hij had al meteen na zijn aantreden partij gekozen door als een van eerste daden contact op te nemen met de degenen die Corbyn had hardst hebben dwarsgezeten, namelijk de officiële leiding van de Britse joodse gemeenschap, The Board of Trustees, en de Labour Friends of Israel. Starmer maakte tegenover hen excuses voor de ”fouten uit het verleden”. Verder bekende hij zionist te zijn (zijn vrouw is joods) en stelde hij voor veel geld een aantal oud-werknemers van de Labour-kantoren ”schadeloos”, die in een rechtszaak verwikkeld waren. Zij hadden in het programma Panorama van de BBC een stroom van niet onderbouwde unfaire beschuldigingen aan het adres van Corbyn en de kringen rondom hem geuit.
Met de schorsing van Corbyn heeft Starmer de klus nu rond gebreid. De partij, die onder Corbyn’s leiding enorm was gegroeid en opgebloeid, en weer een echte socialistische partij was geworden, is nu terug bij af – dat wil zeggen: terug bij de rechtse New-Labour aanpak van Neil Kinnock en Tony Blair en kritiekloos. En hoewel Starmer met nadruk steeds zegt de eenheid te willen bevorderen is de verdeeldheid nu meer een feit dan ooit.
Intussen had Corbyn natuurlijk met zijn opmerkingen over het onderzoek van EHRC, zoals hierboven aangehaald, volledig gelijk. Het feit dat hij de Palestijnse vrijheidsstrijd steunde bracht hem in conflict met de ”officiële” joodse gemeenschap die hem het ene met de haren erbij gesleepte ”antisemitische” incident na het andere bleef aanwrijven. Het feit dat hij links was bracht hem in conflict met oude kaders van de partij. Een uitgelekt intern rapport van Labour bracht al in april aan het licht hoe de partijbureaucraten hem, Corbyn, keihard hadden tegengewerkt en zelfs hadden geprobeerd Labour in de algemene verkiezingen van 2017 te laten verliezen om van hem af te komen. Tot hun verbazing deed Corbyn het echter goed in die verkiezingen en kreeg hij zelfs bijna de kans een regering te vormen. Dezelfde mensen, onder meer secretaris-generaal van Labour Ian McNicol, Peter Mandelson van New Labour en Sam Matthews, de juridische expert voor geschilkwesties, lieten ook niet na ervoor te zorgen dat klachten wegens antisemitisme niet, of uiterst traag, af werden gehandeld. Corbyn kwam daartegen in het geweer en bemoeide zich een aanrtal keren met de gang van zaken. Dat gebeurde ook met name nadat McNicol in 2018 aftrad en er een gat viel tot Corbyn’s vetrouwelinge Jenny Formby het kantoor overnam.
Het wonderlijke is dat de EHRC nu Corbyn verwijt dat die inmenging de schijn van politieke betrokkenheid suggereert zonder gewag te maken van het feit dat anderen de boel stagneerden. Ook het feit dat dezelfde mensen die hem tegenwerkten hem in het BBC Panorama programma zwart maakten komt niet aan de orde. Nog een manco van het rapport is dat wel ”cases” worden genoemd en wie in de fout zou zijn gegaan, maar dat niet wordt vermeld van wie de klacht afkomstig was. Het is met andere woorden een bar slecht rapport, vooral omdat alle context ontbreekt. Zelfs wat onder antisemitisme wordt verstaan blijft vrij onduidelijk. Alleen aan het eind komt een aap uit de mouw als de commissie opmerkt alleen de Britse wetgeving als criterium te hebben gehanteerd en niet de zogenoemde IHRA definitie (die vrijwel alle kritiek op Israel ook tot antisemitisme rekent). Maar, zo voegt zij eraan toe, ze is ervan overtuigd dat ook aan deze definitie is tegemoetgekomen.
En zo luidt dit magere EHRC rapport de laatste acte in van een drama waarin de joodse lobby en de Israel-lovers het antisemitisme met succes als wapen tegen een linkse leider en een koers hebben ingezet. Corbyn heeft het voor een deel aan zichzelf te dankern. Hij had inderdaad meteen korte metten moeten maken met de klachten om de lobby de wind uit de zeilen te nemen, en hij had als Starmer een flink aantal mensen de laan uit moeten sturen. Maar het is de vraag of de lobby hem dan zou heben laten gaan. Het hele drama Corbyn is een afschrikwekkend verhaal hoe de Israel-lobby in veel gevallen nog steeds in staat is de vrijheid van meningsuiting geweld aan te doen en de politieke besluitvorming te manipuleren. Laten we hopen dat het bij de Labour-partij blijft.
Ook verschenen op Abu’s blog.
Uitgelichte afbeelding: By paulnew – https://www.flickr.com/photos/paulnew/28243001503, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=50911894
