Rijke mensen die in hun reisbewegingen – of anderszins – gehinderd worden, doordat ze uit een land komen waar een slecht coronabeleid zorgt voor een overmaat aan besmettingen, hebben een uitweg gevonden. Ze kopen gewoon een tweede nationaliteit. De landen die hieraan meewerken zien het als een lucratieve handel, en Nederland loopt weer eens voorop.
De Franse krant Le Monde (30 juli 2020) (paywall) beschrijft hoe die handel in zijn werk gaat. Net als bij belastingontwijking is het een route die vooral de allerrijksten op aarde ter beschikking staat. “Miljardairs en multimiljonairs uit de hele wereld hebben voor goud geld verblijfsvergunningen en paspoorten gekocht om te kunnen ontsnappen aan de falende gezondheidssystemen in hun eigen land.”
Een van degenen die bemiddelt in de paspoorthandel is Konstantin Kaminsky van het bedrijf Astons. Hij vertelt dat de ultrarijken in arme landen altijd al dergelijke routes hebben gekend, maar de afgelopen vier maanden is het handeltje enorm toegenomen. Ook rijke Amerikanen willen liever niet een epidemie moeten doorstaan in hun eigen land. Maar als ze willen vertrekken hebben ze niks aan hun privé-jets, omdat ze op het vliegveld in andere landen dan door de douane geweigerd worden. Ze moeten dus kunnen wapperen met een papiertje dat wel aanvaard wordt.
In veel gevallen kopen ze ook tweede (of nog meer) nationaliteiten voor de zekerheid in de toekomst. De praktijk was al in zwang in sommige landen om investeringen in de vastgoed te stimuleren. Zo kon je in Portugal een ‘Golden Visa’ krijgen door bedrag van een paar ton een paar jaar vast te leggen in het land. Dit model maakt nu school. Er is ook een soort beurskoers voor bepaalde nationaliteiten. Die van de VS is momenteel minder waard omdat die je geen toegang tot de EU geeft, en Australië wel. Erg gewild schijnt Vanuatu te zijn, vanwege de goede prijs/kwaliteit verhouding. Voor 130.000 euro krijg je een paspoort toegestuurd, en het voordeel voor Amerikanen is dat je met die ‘nationaliteit’ makkelijk voor zaken China binnenkomt. Nadeel is wel dat je er niet langer dan een half jaar mee elders kunt bivakkeren. Dat kan te kort zijn om de pandemie echt uit te zitten. Verblijfsvergunningen zijn om die reden de echte gewilde buit. Cyprus is daarvoor een uitkomst (Malta heeft zijn toegestane hoeveelheid voor dit jaar al verkocht). Cyprus is vlakbij het Midden-Oosten en Libanon waar veel rijken vandaan willen vertrekken vanwege crisis, en heeft een lage coronabesmetting. De eerdergenoemde Kaminsky van Astons vertelt hoe tijdens de lockdown op Cyprus vertegenwoordigers van zijn bedrijf met smartphones de rondgang door villa’s maakten om klanten live te laten zien wat ze konden kopen. Je moet dan 2 miljoen investeren in vastgoed op Cyprus, en kunt de verblijfsvergunning al na een paar maanden inruilen voor een Europees paspoort.
Le Monde ondervraagd heeft ook andere makelaars voor rijke ‘migranten’ benaderd, zoals Henley & Partners en Sununu Advisors waarvan oprichter Tarek Kaoukji verklaart dat ze merken dat de laatste maanden veel rijke families de knoop doorgehakt hebben. Ze werken veelal via de banken waar ze toch al zaken mee doen, en daar komen dan diplomaten van verschillende landen om ‘hun’ land als beste bestemming aan te prijzen. De meesten nemen zo’n extra nationaliteit als verzekering; als er problemen ontstaan, kun je uitwijken. Door de pandemie zijn die tweede paspoorten sterk in waarde gestegen.
In een folder prijst Astons zijn waren aan: “je hebt meer aan een tweede staatsburgerschap dan aan een levensstijl… je bent dan niet langer afhankelijk van het politieke en economische en milieu-klimaat in je eigen land”. Dat argument gebruikt volgens Le Monde Nederland ook, dat ‘golden visa’ aanbiedt in ruil voor een investering van minimaal 1,25 miljoen euro in een startup, met de mogelijkheid om na vijf jaar de nationaliteit te krijgen. Le Monde citeert de reclame van Orange Visas, verbonden aan de Nederlandse migratiedienst: “Staat er een oorlog op uitbreken? Een instabiele politieke situatie? Een radicale economische hervorming? Dankzij de verblijfsvergunning kunt u met uw gezin naar het vliegveld gaan en in alle rust gaan leven in uw tweede woning”.
Landen als India proberen het gebruik van tweede nationaliteiten te verbieden, maar dat is voor de rijken geen probleem: Ze laten hun tweede paspoort ergens bewaren bij een advocatenkantoor in een derde land, bijvoorbeeld Dubai, en pikken die daar dan op als ze die nodig hebben. .
Er is nu een ware uitverkoopveldslag bezig tussen Caribische landen die het toerisme hebben zien kelderen en daarom proberen wat te verdienen aan deze handel. Bij de eilandstaat Sint Lucia krijg je voor 250.000 dollar (zonder verdere verplichtingen) een tweede paspoort gratis voor een persoon naar keuze. Barbados verkoopt ze voor een jaar, en dan kost het 50.000 dollar.
Eerder dit jaar had de OESO gewaarschuwd voor de wildgroei aan gouden visa en paspoorten. Daardoor is het namelijk nog moeilijker om te kunnen controleren wat de rijken met hun geld uitspoken. In 2014 had de VS het eiland St Kitts and Nevis nog onder druk gezet omdat ze een paspoort hadden gegeven aan een Iraniër die daarmee onder de sancties van de VS probeerde uit te komen.
– Overgenomen van GlobalInfo
