Onderstaande open brief stuurde ik aan de Faculteit voor geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam (UVA) via secretariaat-bureau-fgw@uva.nl, en aan Folia, het universiteitsblad van de UVa via redactie@folia.nl. Mensen die iets soortgelijks willen doen, kunnen de tekst gewoon overnemen, graag met bronvermelding en auteur, en er bijvoorbeeld boven zetten: graag onderschrijf ik onderstaande Open Brief. De tekst kan dan ook gemaild naar dezelfde adressen, of aan anderen die het volgens jou ter kennis dient te komen. Het is leuk als je mij even op de hoogte stelt, samen staan we sterker tegenover het liegebeestfascisme van Baudet. Een eigen brief maken kan natuurlijk ook.
Spreek Thierry Baudet aan op zijn geschiedvervalsing: een open brief
Tilburg, 30 juni 2020,
Aan de Universiteit van Amsterdam,
meer in het bijzonder aan de Faculteit der Geesteswetenschappen en daarbinnen de Bachelor-opleiding Geschiedenis
en aan allen die het, als historicus of anderszins, aangaat
Beste mensen,
Onlangs maakte Thierry Baudet, politicus en als aanvoerder van het Forum voor Democratie Nederlands meest prominente fascist, een zeer originele kijk op een episode van de twintigste-eeuwse Nederlandse geschiedenis wereldkundig. Ik citeer:
“Je hebt bijvoorbeeld in Amsterdam ook het standbeeld van Pieter Jelles Troelstra. Dat was een marxist, een communist, die die in 1917 een communistische revolutie wou in Nederland, en het communisme is de meest moorddadige ideologie uit de geschiedenis, heeft honderden miljoenen doden op zijn geweten”.
Dit zei Baudet in het FVD Journaal 26 juni 2020, het fragment begint na 34 minuten en 40 seconden.(1)
Het gaat mij hier niet om zijn interpretatie van de geschiedenis. Over zijn visie op ‘het communisme’ is weliswaar meer te zeggen. Is dat wel zo’n eenduidig verschijnsel? Kunnen de moordpartijen die door zich communistisch noemende regimes zijn gepleegd, wel één op één aan een al dan niet moorddadige ideologie worden toegeschreven, en niet aan de karaktereigenschappen van dictators, de perceptie binnen die regimes van militaire en machtspolitieke ‘noodzaak’ tot geweld, bijvoorbeeld vanwege echte of vermeende vijanden, of aan nog andere factoren?
Of ‘communisme’ als ideologie meer doden op het geweten heeft dan het kolonialisme, het fascisme of het al dan niet van ‘neo’ voorziene liberalisme? Dat lijkt me bepaald geen uitgemaakte zaak. Coirtois en anderen kwamen in hun geruchtmakende Zwartboek van het Communisme(2) tot in de buurt van de 100 miljoen slachtoffers van het ook door hen voluit verfoeide stelsel. Zij komen tenminste nog met feiten en bronnen. Baudet gaat er met zijn ‘honderden miljoenen’ nog flink over die 100 miljoen heen, maar doet dat zonder enige feitelijke onderbouwing. Verkleinen we de schaal van wereldwijd naar land voor land, dan zien we dat een betrekkelijk klein land als België onder koning Leopold II 10 miljoen Congolese doden op de rekening heeft. Daar komen slechts weinig door communistische partijen bestuurde landen van vergelijkbare omvang maar in de buurt. Toch zien slechts weinigen de Congolese bloedbaden als bewijs van de misdadigheid van het monarchale stelsel.
In dit soort vraagstukken staan ook historici trouwens vaak lijnrecht tegenover elkaar, en dat is op zichzelf best. Wel past de demonisering van ‘het communisme’ volledig binnen het verwerpelijke fascistische discours dat Baudet ten beste geeft. Het onttrekt fascistische misdaden behendig aan het oog, en geeft er nog een rechtvaardiging voor bovendien. Dat is kwalijk, maar niet de reden voor mijn schrijven.
Meningsverschillen over de consequenties van het communisme als ideologie en als beweging, zijn op zichzelf uitstekend. Wat niet uitstekend is, dat is de minachting voor feiten die Baudet hier ten beste geeft. Zo is er de kleinigheid dat er in Amsterdam helemaal geen standbeeld van Troelstra staat. Is hij misschien in de war met Domela Nieuwenhuis? Voor een historicus is dat wel een onvergeeflijke verwisseling: de twee mannen waren aartsrivalen, de stromingen waar ze zich rond 1918 voor inzetten – het anarchisme van Domela, de sociaaldemocratie van Troelstra – stonden lijnrecht tegenover elkaar. Of weet Baudet het verschil niet tussen de hoofdstad van Nederland en de hoofdstad van Friesland waar wel een monument voor de SDAP-leider prijkt?
De ‘revolutiepoging’ waaraan hij refereert, vond plaats in november 1918, en niet in 1917 zoals Baudet beweert. Dit soort jaartalfouten kunnen een leerling in de tweede klas middelbare school wellicht worden vergeven. Maar van iemand die, zoals Baudet, een bachelor in de geschiedenis heeft behaald mag iets meer worden verwacht.
Ernstiger is nog de typering van Troelstra als “een marxist, een communist”. Of Troelstra marxist was, laat ik graag aan de marxistische fijnproevers zelf. Volgens sommigen van hen was hij een revisionist en opportunist, geen marxist. Andere marxisten dachten daar anders over. Maar marxist of niet, Troelstra was sociaaldemocraat, geen communist, en het verschil zou bij Baudet bekend mogen worden verondersteld.
Troelstra was destijds aanvoerder van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij SDAP, een voorloper van de huidige PvdA. Deze SDAP keerde zich met grote felheid tegen het communisme, dat in Nederland belichaamd werd door de Communistische Partij Holland. De ‘revolutiepoging’ van Troelstra was een poging om een daadwerkelijke revolutie te vlug af te zijn, en de sociale spanning te benutten voor een gestroomlijnde machtsoverdracht aan de SDAP. Het is alweer een kwestie van interpretatie of je dit een ‘revolutie’ mag noemen. Maar Troelstra kenschetsen als communist is doodgewoon geschiedvervalsing.
Waarom ik u dit schrijf? De heer Baudet heeft – zo lees ik op Wikipedia(3) – tussen 2001 en 2006 geschiedenis gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam (UVA). Daar heeft hij in 2006 zijn bachelor behaald. Mij dunkt dat het de universiteit, dat genootschap van geleerden, meer specifiek de gemeenschap der geschiedkundigen, raakt als een door die universiteit in de geschiedwetenschap opgeleid persoon het soort historische onwaarheden te berde brengt die ik hierboven schets.
Ik doe dan ook een beroep op de UvA, de Faculteit der Geesteswetenschappen en de opleiding Geschiedenis in het bijzonder, om publiekelijk duidelijk te maken dat de uitspraken van Baudet neerkomen op geschiedvervalsing, en een door uw instelling opgeleid wetenschapper onwaardig zijn. De geschiedenis gebruiken voor zijn politieke betogen, dat mag op zichzelf, al zou ik Baudets versie graag van veel meer felle tegenspraak voorzien zien worden. De geschiedenis rechtstreeks vervalsen, voor welk doel dan ook, is echter een wetenschappelijke doodzonde. Graag zie ik dat Baudet op deze doodzonde publiekelijk, ook vanuit de UvA, de Faculteit voor Geesteswetenschappen en door collega-historici, wordt aangesproken.
Met vriendelijke groet
Peter Storm
historicus, maar vooral antifascist
Noten:
1 ‘De Waarheid over ons Verleden’, FvD Journaal, 26 juni 2020, op Youtube.com
2 Cortois e.a., Zwartboek van het Communisme – Misdaden, terreur, onderdrukking’(Amsterdam, 1997, pag.17)
Ik dank collega en vooral kameraad Dennis Bos voor waardevolle op- en aanmerkingen; ik heb ze verwerkt in de tekst van deze brief.
Mede verschenen bij: PeterStormt
Uitgelichte afbeelding: Door Onbekend author – http://www.anno.nl/asp/page.asp?alias=anno&page_alias=imageview&image=/sites/anno/contents/i001350/NA-1894oprichtingsdap-tot-T.jpg, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8683945
