NAVO krijgt een anti-democratische impuls

Donald Trump had aanvankelijk gedreigd Amerikaanse troepen uit Duitsland terug te trekken. Dit voornemen leidde al tot een angstig bericht in de Financial Times. Als Trump dat doet, zal Joe Biden die beslissing niet terugdraaien, luidde het. Ten gunste van het belang van de NAVO werden er in de krant wat onzinnige argumenten gedebiteerd over onder meer bloedbanden tussen de Amerikanen en de Europeanen. De ’terugtrekking’ blijkt echter niet zozeer ’terug naar huis’ als wel voornamelijk een verplaatsing. Naar Polen gaan de Amerikaanse militairen. De Poolse president Andrzej Duda is er vanzelfsprekend blij mee. Hij ziet er terecht een aanmoediging in voor zijn uiterst rechtse partij PiS.

De troepenverplaatsing naar Polen tekent weer duidelijk wat de NAVO is: een imperialistisch bondgenootschap dat de belangen van het westerse kapitaal behartigt. Ze is zeker niet een militaire organisatie van democratische landen. Eerder per ongeluk door historische omstandigheden dan principieel zijn de NAVO-lidstaten democratieën. De organisatie is opgericht in 1949, in hetzelfde jaar als de Sovjet-Unie de proef deed met haar eerste atoombom. De NAVO was een anticommunistisch antwoord op de dreiging van de USSR. Overigens was de ontwikkeling van haar nucleaire ‘Eerste Bliksem’ gewoon een verdedigende actie na de eerdere invasie van de Sovjet-Unie door Duitse legers in WO-II. De NAVO als anti-Russisch bondgenootschap bleek eens te meer in 1952 door toetreding van Turkije. Hoewel in Turkije toentertijd een zwakke democratie bestond, was het overwegende belang ertoe het toezicht van de NAVO op de Bosporus, een belangrijke scheepvaartroute voor de Russen. Het belang van Turkije was zodanig dat na de staatsgrepen in 1960, 1971 en 1980 nooit het lidmaatschap ter discussie stond. Evenmin stond het lidmaatschap van Griekenland op de tocht tijdens het kolonelsregime (1967-1974).

Landen met militaire, dictatoriale regimes kunnen dus zonder enig bezwaar lid van de NAVO zijn. Nu heerst in Polen nog net geen tiranniek regime, maar de democratie staat er zwaar onder druk. De Amerikaanse troepenverplaatsing naar het quasi-dictatoriale land is derhalve des te meer een reden om opnieuw het imperialistische karakter van de NAVO aan de kaak te stellen. Haar anticommunisme kan tegenwoordig geen geldig motief meer zijn. De Sovjet-Unie is geïmplodeerd. En haar overblijfsel Rusland is als een beer met een kunstgebit. Volgens een doorwrochte analyse van twee jaar geleden heeft de NAVO als geheel een militaire slagkracht die tien maal groter is dan de Russische. Dan blijven de belangen van het militair-industrieel complex en imperialistische belangen in Afrika en het Midden-Oosten voor de NAVO over. De vraag is: in hoeverre achten we deze belangen opportuun?