Bernie Sanders heeft in Nevada de caucuses voor nominatie van de Democratische Partij met overmacht gewonnen. Eerder won hij de voorverkiezing in New Hampshire en in Iowa ging hij gelijk op met Pete Buttigieg. Vooral zijn overwinning in Nevada is betekenisvol. De bevolking van Nevada is voor iets meer dan de helft boreaal wit. De andere bevolkingsgroepen hebben een sterkere voorkeur voor Sanders en vooral de latino’s zijn daarin duidelijk uitgesproken in. Al in de overwegend witte staten Iowa en New Hampshire bleek hij te kunnen winnen. Als je deze verhoudingen doortrekt naar de gehele VS, die voor ongeveer 2/3 uit boreale witten bestaat, ziet het er voor Sanders’ nominatie goed uit. Voorts sluiten mensen zich graag aan bij een winnaar. Vanuit psychologisch oogpunt betekenen de resultaten in de eerste staten voor Sanders een extra zetje in de rug.
Trukendoos
Maar de race is natuurlijk nog verre van gelopen. Door het ‘extreme midden‘ wordt een trukendoos opengegooid om Sanders te stoppen. Een eerste voorproefje waren al de caucuses in Iowa. Een app, gefinancierd door onder meer Buttigiegs campagnefonds, had er volgens een beschuldiging voor moeten zorgen dat hij won. Dat lukte in eerste instantie maar doordat Sanders meer stemmen verwierf, volgden er hertellingen. Intussen is het verkiezingscircus verder getrokken en heeft Buttigieg noch Sanders volledig kunnen profiteren van een primaire winst in Iowa. Een volgende truc is de tussentijdse toelating van miljardair en voormalig Republikein Michael Bloomberg tot de Democratische voorverkiezingen. Normaal gezien moet een kandidaat vooraf aantonen dat hij een minimum aantal donaties heeft ontvangen om eraan te kunnen deelnemen. Maar omdat hij de Democratic National Convention (DNC), de organisator van de Democratische voorverkiezingen, 300.000 dollar schonk, nog snel 800.000 dollar aan fondsen voor zijn campagne verwierf en beloofde de rest van zijn campagne zelf te financieren, wijzigde de DNC tusssendoor de regels. Voorts zijn er nog de supergedelegeerden (partijprominenten) op de afsluitende conventie van de Democratische partij die een stem hebben voor de nominatie. De New York Times heeft 93 supergedelegeerden ondervraagd en zij zijn bereid tegen Sanders te stemmen als hij normaliter dreigt gekozen te worden. Dat houdt in dat Sanders een ruime meerderheid aan statelijke gedelegeerden moet zien te verwerven om niet tegen een blokkade van supergedelegeerden op te lopen. En deze voorbeelden van trucs zijn er dan nog slechts enkele uit een heel scala.
Sociaaldemocratische hervormingen
Wel heeft Sanders objectief gezien de tijdsgeest mee. In de analyse Links bezig aan opmars in de Verenigde Staten gaf ik een klein jaar geleden argumenten ervoor. Heel kort komt het erop neer dat naast de armsten ook de middenklasse in de VS steeds verder in de verdrukking komt. Daardoor zitten ‘sociaaldemocratische’ hervormingen eraan te komen. Ik had evenwel niet verwacht dat Sanders nu al een serieuze gooi naar het Amerikaanse presidentschap zou kunnen doen. Belangrijkste factoren bij deze kans lijken de organisatie van de gezondheidszorg en de toenemende flexibilisering van werk. Als je in de VS geen werk hebt, kost het een vermogen om je te verzekeren tegen ziekte. Zo’n ziektekostenverzekering kunnen de meeste arbeiders zich niet veroorloven. Wanneer dan steeds minder werknemers een vast contract krijgen, staat voor hen het schrikbeeld van een ziekte, die medisch gezien geen ramp maar financieel wel desastreus is, steeds reëler voor ogen. Sanders’ Medicare for All is het beste plan van de Democratische kandidaten om zo’n persoonlijke financiële ramp af te wenden.
Coronavirus
En een bizarre en onverwachte rol in de gezondheidszorgproblematiek in de VS kan het coronavirus spelen. Het ziet ernaar uit dat de organisatie van de gezondheidszorg in de VS niet in staat zal zijn adequaat in te spelen op een grote epidemie. Een voorbeeld van bizarre regels is dat een Amerikaan die uit China kwam en zich wilde laten testen op COVID-19 daarvoor naderhand ruim 3000 dollar moest dokken. Een test in het belang van volksgezondheid? Denken we niet over na, schijnt het. Bovendien heeft president Donald Trump op het ministerie van Volksgezondheid de keten die gaat over de coördinatie bij epidemieën ontslagen. Als het virus heftig tekeer zal gaan in de VS, zal dat de roep om reorganisatie van de gezondheidszorg verder versterken.
Links vuur
Deze korte schets geeft aan dat ontelbare en heel onverwachte factoren van invloed zijn op het verloop van de verkiezingen. Objectief gunstige omstandigheden helpen wel, maar doen geen omwenteling plaatsvinden. Om nog een laatste opmerking in verband met gezondheid te maken: Bernie’s hart is niet in de allerbeste conditie. Weliswaar kijk ik met verbazing naar de energieke optredens van deze 78-jarige, maar zijn hart kan opeens zeggen dat het genoeg was. Als voor links evenwel toch alles positief verloopt, bestaat er warempel de mogelijkheid dat de Amerikanen zich kunnen vergenoegen met aanstekelijk vuur, Bernie’s vuur.
