De NOS, op Eerste Kerstdag. ‘Het aantal migranten dat Italië per boot heeft bereikt, is in twee jaar spectaculair afgenomen.’ Aldus: ‘Waar er in 2017 nog 118.000 migranten over zee Italië bereikten, zijn dat er dit jaar iets meer dan 11.000 geweest.’(1) Inderdaad, tien keer zo weinig. Ontzetting, en niet opluchting, is hier de gepaste reactie. Ontzetting over het menselijk leed dat achter deze cijfers schuil gaat, en woede over de misdaden die aan dat leed ten grondslag liggen. Maar daarvoor zoek je in het NOS-artikel vrijwel tevergeefs.
Hoe is de daling van het aantal ‘migranten’ – vluchtelingen dus – dat de overtocht weet te maken, te verklaren? De NOS wederom. ‘Het cijfer is vooral zo laag vanwege de omstreden overeenkomst tussen Italië en Libië uit 2017 over het tegenhouden van migranten.’ De kustwacht van Libië haalt de mensen met goedvinden van Italië van zee. Ja, dan komen ze dus niet naar Italië. Ze verdwijnen dan in Libië. Daar worden ze dan in detentiecentra – concentratiekampen, in feite – gegooid. Of erger, want de berichten over Libische slavenmarkten zijn hardnekkig. Dat de overeenkomst ‘omstreden’ heet, is niet voor niets, maar deze kant van de zaak belicht de NOS verder niet. Het is tenslotte Kerstmis.
De overeenkomst is zelfs volgens geldig recht – dat voor mij niet, maar voor regeringen wel bindend is en waar we regeringen dus aan kunnen houden – onrechtmatig en illegaal. Je mag vluchtelingen volgens dat recht niet uitzetten naar een onveilig land. En dat is precies wat via deze overeenkomst wel gebeurt. In Libië lopen migranten niet alleen gevaar om in kampen te worden gestopt of tot slaaf te worden gemaakt. Libië is ook nog eens een land in oorlog, met enerzijds de regering van premier Fajez Sarraj, en anderzijds de beweging van generaal Khalifa Haftar die Saraj de macht betwist.(2) Tussen die twee krachten woedt dus strijd.
Haftar krijgt daarbij hulp van dictatuur Egypte, absolute monarchie Saoedi-Arabië, van de autoritaire monarchie van de Verenigde Arabische Emiraten dat drones levert, en van Soedan en Jordanië. Uit Rusland zijn huursoldaten van het bedrijf Wagner een handje komen helpen. Sarraj heeft ook behulpzame vrienden. Niet alleen heeft de premier de erkenning door de VN op zak, hij krijgt ook steun van Turkije. Het bewind van Erdoğan is ook drones wezen brengen, maar heeft ook soldaten in de aanbieding. Erdoğan zelf is al op bezoek geweest in de Libische hoofdstad Tripoli.
En mocht iemand denken dat de EU hier verenigd een van beide kanten kiest: nee hoor. Frankrijk steunt Haftar. Het Franse oliebedrijf heeft belangen in gebied waar Haftar de baas is. Het Italiaanse oliebedrijf ENI zit in gebied waar Sarraj de dienst (een beetje) uitmaakt en steunt Sarraj. Het is dus ook weer eens een oorlog om olie.
Welnu, dit door oorlog en olie-ambities verscheurde land wordt door de EU als dumpplaats van kwetsbare mensen gebruikt. Daar gaat dat ‘omstreden’, volslagen criminele akkoord over. Dat het aantal migranten dat Italië haalt, is gedaald, komt met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid doordat het aantal migranten dat in deze hel op aarde zoek raakt, zeer sterk stijgt. Schuldig aan die stijging zijn degenen die dat akkoord tussen Italië en Libië hebben gesloten en voor de uitvoering ervan zorg dragen. De Libische kustwacht, maar evengoed de Italiaanse autoriteiten, en natuurlijk de regeringen van beide landen.
De NOS noemt een tweede oorzaak voor het gedaalde aantal migranten dat de oversteek weet te maken: ‘Daarnaast sloot de rechtse minister Matteo Salvini in 2018 de Italiaanse havens voor vluchtelingen’. Die mochten wat hem betreft verzuipen, en hebben dat in zeer aanzienlijke aantallen ook gedaan. Maar dat laatste vermeldt de NOS dan weer niet. Wel zegt de NOS dat het beleid inmiddels minder streng is, nu er een gematigder regering zit. Wat dat op termijn voor gevolgen gaat hebben voor de aantallen, is afwachten. Het is denkbaar dat die weer omhoog zullen gaan als schepen met vluchtelingen iets minder rigide worden geweerd. Aan het verdrinken van heel veel wanhopige mensen op volle zee zal dit op zich echter geen einde maken.
De aantallen verdronken vluchtelingen zijn intussen huiveringwekkend, al vele jaren lang. ‘Sinds 2014 zijn er meer dan 19.000 mannen, vrouwen en kinderen verdronken in de Middellandse Zee’, lezen we op Aljazeera(3) in een reportage over mensen die proberen overstekende vluchtelingen van verdrinkingsdood en ellende te redden.
Het aantal migranten dat levend Italië haalt is zo laag, mede omdat het aantal migranten dat verdrinkt zo stijgt. En dat aantal mensen dat verdrinkt stijgt omdat een Europese staat die mensen laat verdrinken, en andere Europese staten dat uitstekend vinden. Ja, ook Nederland. Dalende aantallen migranten zijn welkom, en daarom zijn stijgende aantallen dode migranten dat wat betreft de EU dus ook. De verantwoordelijken voor dit bedrijf zijn derhalve schuldig of medeplichtig aan massamoord. En een ervan zit in het Catshuis, of waar de premier van Nederland dan ook uithangt dezer dagen. Maar dat zijn realiteiten waarover de NOS haar licht niet laat schijnen op deze vredige Kerstdag.
Noten:
1 ‘Spectaculaire daling van migratie over zee naar Italië’, NOS, 25 december 2019
2 Voor de strijd in Libië, en wie wie daar steunt, heb ik geput uit Freddy de Pauw, ‘Libië trekt volk aan’, 25 december 2019
– Ook verschenen bij PeterStormt
