Gisteren vierde het Concertgebouw zijn jaarlijkse Opening Night, de feestelijke seizoensopening van het Koninklijk Concertgebouworkest. Fossil Free Culture NL maakt van deze gelegenheid gebruik om duidelijk te maken dat er weinig te vieren valt op een stervende planeet. Twaalf plechtige, bijna bewegingsloze kunstenaars bieden de bezoekers van Opening Night zwarte champagne aan. Hiermee tonen ze de dissonantie tussen het publieke imago van het Concertgebouw en haar medeplichtigheid aan de misdaden van Royal Dutch Shell door sponsorgeld van het fossiele bedrijf de accepteren. Shell krijgt hiermee toegang tot de business club van Het Concertgebouw. Voor sommige bezoekers is het voor het eerst dat ze horen over de banden tussen Shell en Het Concertgebouw.
Kunstenaarscollectief Fossil Free Culture NL (FFC-NL) startte haar FossilFreeMuseumplein campagne in januari van dit jaar, nadat het Van Gogh Museum de banden met Shell had verbroken in 2018. De actie van vandaag vormt de start van de ‘Dissonance serie’ waarmee de kunstenaars hopen de cognitieve dissonantie van het Concertgebouw te beëindigen: Het Concertgebouw kan niet én geld ontvangen voor een duurzaamheidsmissie én geld ontvangen van de grootste klimaatvervuiler van Nederland. Op de eerste dag van het culturele jaar waarschuwt FFC-NL dat de samenleving niet zal blijven toestaan dat de kunsten bezoedeld worden door bedrijven die ons voortbestaan bedreigen. Zij roepen op het Museumplein te ontdoen van de giftige invloed van de fossiele industrie.
‘Het is tijd dat het Concertgebouw zich realiseert dat haar gedrag niet in tune is met de staat van onze planeet. Geld van Shell accepteren betekent een rol spelen in haar destructieve gedrag. Het betekent echter ook dat wij, en steeds meer mensen met ons, steeds luider zullen vragen om een fossielvrij Museumplein’, aldus Maria Rietberg. ‘Royal Dutch Shell doet zich voor als een beschermer van de kunsten. Deze ‘art washing’ is een goedkope marketing truc om de destructieve praktijken van de fossiele brandstofindustrie te verdoezelen.’
“Hoe klinkt Amsterdam?” vraagt het Concertgebouw op haar site. Deze klank is de inspiratiebron voor haar eigen programmering. Het steeds sterkere geluid om de – door haar sponsor veroorzaakte – klimaatcrisis serieus te nemen, negeert ze. Het Concertgebouw ontvangt een schijntje van deze fossiele gigant, in ruil voor toegang tot de businessclub. Hieronder valt ook de mogelijkheid om gebruik te maken van alle faciliteiten en toegang tot exclusieve concerten, evenementen en diners. Dat zijn de plekken waar de topmensen van Shell zich mengen met de koninklijke familie, politici, en andere bedrijven. ‘Het is een grof schandaal dat voormalige vice-voorzitter van Shell, Hans Weijers, in zijn huidige functie de informele lobbypraktijken van zijn oud Shell collegae faciliteert”, aldus Rietberg. Weijers is voorzitter van het bestuur van het Concertgebouw sinds juni 2015. Hij was ook tot mei 2018 niet-uitvoerend bestuurslid en vice-voorzitter bij Shell.
Nadat het Van Gogh Museum de banden met Shell verbrak in september 2018, kort na een serie van interventies van de kunstenaars van FFC-NL, volgde het Museon en het Mauritshuis. Het Rijksmuseum verbrak de banden met de fossiele industrie al eerder uit eigen beweging in januari 2017 door de sponsoring van oliebedrijf Aramco uit Saudi- Arabië te beëindigen. Het Concertgebouw is de enige overgebleven culturele instelling die een fossielvrij museumplein in de weg staat. Daarom begon FFC-NL in januari met haar FossilFreeMuseumplein campagne. Ze deden toen een performance waarbij in olie gedrenkte lichamen tegen de glazen façade van het gebouw werden gedrukt.
Het concertgebouw claimt te werken aan duurzaamheid. Haar ‘groene missie’ wordt voor een half miljoen Euro per jaar gesponsord door de BankGiroLoterij. Dat is meer geld dan de deal met Shell oplevert. Echter, het beëindigen van de contacten met Shell zou de meest logische stap zijn om haar groene ambitie waar te maken. ‘Biologische wijn is een bullshit maatregel als je samenwerkt met een bedrijf dat verantwoordelijk is voor 2% van de wereldwijde CO2 uitstoot’, stelt Constance Meijer van Fossil Free Culture-NL. Ben van Beurden, de CEO van Shell, stelde recentelijk op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering dat de ‘social license to operate’ een van de belangrijkste doelen van het bedrijf is. Hij erkent hiermee dat de sociale acceptatie van Shell’s fossiele praktijken, door aanhoudende door klimaatverandering veroorzaakte natuurrampen, rap afneemt. Door sponsoring van culturele instellingen zoals Het Concertgebouw probeert Shell de sociale acceptatie die het bedrijf zo hard nodig heeft te behouden. ‘En dat moeten we in een stad als Amsterdam niet accepteren’, zegt Rietberg. ‘Temidden van de voelbaar aanwezige klimaatverandering, is het een logische stap dat Amsterdam en haar groene college een fossielvrij Museumplein krijgt, en dat de culturele sector niet langer medeplichtig is aan verdere klimaatdestructie.’
– Overgenomen van Indymedia
