Aangezien de VVD het offensief tegen krakers weer aan het opvoeren is: hier een stukje over het maatschappelijk belang van (het recht op) kraken.
Hiernaast is een foto van de Schilderstraat nr. 9 in Den Bosch. Het maakte deel uit van een rij pandjes die van 2002-2007 zijn gekraakt.
De panden zijn beroemd in Den Bosch: decennialang waren er bordelen gevestigd. In 2001 werd het met steun van de gemeente aangekocht door woningbouwvereniging SWH. Meteen maakte de SWH de panden onbewoonbaar door er alle leidingen, elektriciteit en trappen uit te slopen.
Maar in 2002 werd het dus toch gekraakt. Van 2003 tot 2007 woonde ik er zelf ook. Het was niet altijd gemakkelijk: we hadden geen verwarming, elektriciteit of stromend water. De wc spoelden we door met water uit de Binnendieze. Alle voorzieningen hebben we zelf opnieuw aangelegd.
Aan de eigenaar hadden we één eis: realiseer hier sociale huurwoningen, en we zijn meteen weg. Maar de panden bleven jaren leeg staan. In tussentijd werden de woningen op initiatief van een buurman tot monument verklaard, zodat ze niet gesloopt konden worden.
In 2007 zijn we in goed overleg met de eigenaar vertrokken. De – inmiddels monumentale – panden zouden worden verbouwd voor sociale huisvesting en (woon)ateliers voor zelfstandig kunstenaars. Bij de verbouwing bleken sommige delen van de panden al uit de 15e en 16e eeuw te komen.
Naar aanleiding van de archeologische vondsten en de renovatie publiceerde men nog een boekje over de geschiedenis van de panden. Daarin wordt geconcludeerd: “Het verblijf van de krakers in de panden heeft er in feite voor gezorgd dat er een periode van bezinning intrad en dat de vijf panden in hun geheel behouden zijn gebleven en niet ten prooi vielen aan sloop gevolgd door nieuwbouw.”
Overigens geldt hetzelfde voor veel historische locaties in de binnenstad. Een paar jaar geleden was er nog een expositie over de rol van de Bossche kraakbeweging in het behoud van cultureel erfgoed in Den Bosch.
Ook is maar de vraag of ze in de Schilderstraat ooit sociale huur hadden gerealiseerd zonder de tussenkomst van krakers. Het betrof immers een monumentaal pand op een A-locatie. Vandaar ons spandoek: “Hier komt sociale huur, mede mogelijk gemaakt door kraakgroep Den Bosch.”
Dit verhaal is verre van uniek. Overal heeft de kraakbeweging een belangrijke rol gespeeld voor de instandhouding van oude buurten en wijken. De Amsterdamse Nieuwmarktbuurt, de Pijp en de Jordaan hadden zonder krakers de jaren zestig en zeventig niet overleefd.
Om maar te zwijgen van alle woonpanden, poppodia en debatcentra die zijn voortgekomen uit de kraakbeweging: denk aan Doornroosje in Nijmegen, Paradiso, Melkweg en De Zwijger in Amsterdam, Tivoli in Utrecht, etc. Hier een mooi overzicht.
Maar het belangrijkste van alles: kraken leidt tot méér woonruimte voor iedereen. Ten eerste omdat krakers leegstaand vastgoed ontsluiten voor bewoning. Ten tweede omdat ze speculerende huiseigenaren onder druk zetten om iets te doen met hun leegstaande panden.
Geen wonder, dus, dat de VNG heel kritisch was op het kraakverbod dat in 2009 is ingevoerd – op lokaal niveau zat men helemaal niet op dit stokpaardje van VVD, CU en CDA te wachten. Uit een evaluatie-onderzoek over de Wet Kraken en Leegstand (2016) blijkt bovendien dat:*
“De structurele leegstand (leegstand meer dan drie jaar) de laatste jaren sterk in omvang [is] toegenomen. Meer dan de helft van de kantorenleegstand is structureel.” Het kraakverbod, dat werd verkocht als een beleid dat tevens leegstand moest tegengaan, werkt dus helemaal niet.
En weet je wat sinds 2009 nog meer gestegen is? Precies: de woningnood! Naar schatting zit Nederland in 2021 met een tekort van 263.000 woningen, met name in de sociale huurwoningsector en de ‘middenhuur’.
Partijen als de VVD zijn dus driedubbel verantwoordelijk. Want niet alleen voert zij als langstzittende regeringspartij al decennialang geen effectief beleid tegen de woningnood, maar ook is de partij medeverantwoordelijk voor het privatiseren van de sociale woningvoorraad.
In plaats een goed beleid te voeren, criminaliseert de VVD liever degenen die wél een oplossing hebben voor woningnood en leegstand: krakers. De zelfbenoemde “volkspartij” vindt het eigendomsrecht van een handjevol speculanten belangrijker dan het woonrecht van iedereen.
Conclusie: de kraakbeweging is in Nederland van enorm maatschappelijk belang gebleken. Zij maakte uitgestorven binnensteden weer leefbaar, leidde tot een bloeiend cultureel leven, beschermde cultureel erfgoed, zette speculanten onder druk en heeft geleid tot meer betaalbare woonruimte.
De enigen wiens belangen niet gediend zijn door krakers is het handjevol pandjesbazen, speculanten, en (buitenlandse) beleggingsfondsen die hier halve binnensteden opkopen om er spooksteden of pretparken van te maken. Het is weer eens duidelijk aan welke kant de VVD staat.
— Mathijs van de Sande, oorspronkelijk bij Doorbraak
