Arnold van der Kluft schreef onlangs op deze site: Sociaal-anarchisme of anarchistisch socialisme zijn wat mij betreft pleonasmen. Zogeheten individueel anarchisme is in de praktijk niet te onderscheiden van liberalisme, omdat het bestaande eigendomsverhoudingen niet ter discussie stelt.
Als ‘individueel anarchist’ (dat is iemand die het ‘ik’ als uitgangspunt neemt van alle handelen) vroeg ik me even af: ben ik nu afgeserveerd?
Is hier nog wel plaats voor mij?
Als ‘ik-anarchist’ stel ik de bestaande eigendomsverhoudingen wel degelijk ter discussie. Daar heb ik geen groep voor nodig, geen lidmaatschapskaart, geen zegen van het ‘echte’ anarchisme.
Jawel, het ‘liberale’ gedachtegoed is een mooi ding. Het is een van de twee pijlers waarop het anarchisme is gebaseerd: de mens is vrij, los, ontketend. De andere pijler, het socialisme, zegt: de mens is onderdeel van een groter geheel, hij is afhankelijk, hij is gelijk aan anderen.
Een anarchist weegt, ook de ‘ik-anarchist’ doet dat. En hij/zij zal de weegschaal laten doorslaan naar de vrijheidskant, maar dat hoeft helemaal niet ten koste te gaan van het gezamenlijke doel: een samenleving waarin het beste uit het liberale denken samen gaat met het beste uit de socialistische ideologie. Een samenleving waarin vrijheid en gelijkheid constant worden gewogen, waar eigen initiatief welkom is binnen het kader van de gelijkheid, waar gelijkheid niet wordt verward met gelijkschakeling.
Eigendomsverhoudingen zijn een eeuwige discussie. Dat moet blijven. Het kapitalisme is een andere vertaling van de standenmaatschappij, het is een verwoestend monster, het moet weg. Maar dat betekent niet dat bepaalde aspecten van het liberale gedachtegoed (de vrijheid om je uit te spreken, te handelen, het eigen leven vorm te geven) weg moeten.
Gelijkschakeling (iedereen hetzelfde, onder de hoede van staat of ‘revolutionaire raad’) is een horrorscenario. Gelijkschakeling is ouderwets marxisme, de ideologie die op grond van antidemocratische uitgangspunten (de voorhoedepartij, de dictatuur van het proletariaat) de wereld een halve eeuw lang heeft geterroriseerd.
Nee, ik zeg niet dat er niets goeds in zit, in het marxisme. Ik zeg dat het marxisme een totalitaire ideologie is, ondanks sommige juiste uitgangspunten. Anarchisten van alle stromingen hebben zich tegen het autoritaire karakter van het marxisme verzet.
Anarchisten verafschuwen autoriteit. Er zijn wat dat betreft geen vaste grenzen tussen de verschillende werelden van het anarchisme.
Het verschil zit in de tegenstelling individu versus collectiviteit. Ik sta aan de kant van ‘ik’, individu vind ik maar een raar woord.
Waarom geven we niet toe dat de mens een egoïst is?
Dat ik daarbij stuit op de ander is niet meer dan normaal. En dat die ander mij een halt toeroept, dat is mooi. Daar begint de communicatie, daar begint de ‘commune’.
Maar er moet wel ruimte zijn, om processen te starten, fouten te maken, te botsen, in alle vrijheid.
Mensen zijn geen pionnen waarmee kan worden geschoven in het strategische spel dat tot doel heeft de wereld te veranderen. Mensen zijn vooral heel verschillende ikken, met hun eigen verlangens en gevoelens.
Wat mij betreft gaat het anarchisme over het geluk van enkelingen, niet over het geprogrammeerde geluk van groepen.
Lucht hebben we nodig. Ruimte.
Toen ik dat schreef over “individueel anarchisme” had ik eigenlijk de zogeheten libertariërs in gedachten, dus lui die zich op heroïsche individuen beroepen (eventueel Ayn Rand-fans), en niet Einzigen.
Een interessante discussie, welke al vaker naar voren gekomen is, namelijk dat er nooit 1 waarheid is, zowel binnen het sydicalisme (anarcho-socialisme) als het individueel anarchisme, zijn veel overeenkomsten. De enige afwijkende vorm is mijn inziens, het libertarisch of anarcho kapitalisme, omdat die vorm, een ongereguleerde vrije markt voor staat, zonder te willen voorzien in de behoeften van arbeidsongeschikten, sec gezien dus het werkelijke kapitalisme…
Individueel anarchisme, wordt doorgaans gezien als het anarchisme van Stirner en Proudhon
Dit kreeg een staartje in Amerika. Lysander Spooner, is bijvoorbeeld een anarchist, op individuele leest.
Het individueel anarchisme is heel anders dan kapitalisme, omdat men voor kapitalisme een bepaalde buiging maakt. Men neemt arbitrair eigendomsrecht en verklaard het heilig.
Ayan Rand was geen anarchist, net als dat Adolf Hitler geen liefhebber van joden was.
Ayan sparde wat met die term anarchisme, omdat ze dat interessant vond klinken en omdat ze een nieuw woord wilde gebruiken.
Syndicalisme en individueel markt mutualisme/anarchisme, kunnen heel makkelijk op elkaar inspelen en hoeven elkaar niet uit te sluiten.
In Spanje 1930 werden beide modellen toegepast
Markten zonder property en zelfvoorzienend communisme, liepen in elkaar over en sloten elkaar niet uit.
Een organisatie om te checken, is het Amerikaanse C4SS
Dit is een individualistisch, links anarchistische beweging, met ook een afdeling in Nederland. Helaas hoor je hier nooit iets van en is het net alsof libertarisme het individualistisch anarchisme is.
Individueel anarchisme hanteert markten, maar geen property en geen loondienst
Kortom, vruchtgebruik en arbeiders associatie, winstdeling, maar geen groot grond bezit
In Spanje 1930 werd mutualisme in bepaalde sectoren gehanteerd. Ik geloof in Barcelona.
Sommige anarchisten zeggen dat het niet kan werken, samen met syndicalisme, maar het werkte samen. Het is namelijk geen marktwerking, die tot accumulatie leidt, zodat er geen monopolie ontstaat. Daarnaast kan het net zo goed handel drijven met syndicaten
Sadashi, die wonderboy, heeft er eens een stukje over geschreven
Ook binnen de eerste internationale was er samenwerking, tussen individuele anarchisten en syndicalisten, zover als dat ik weet, overigens wordt juist Proudhon, naast Kropotkin, veelal gezien als 1 van de grondleggers van het syndicalisme, juist ideeën van Proudhon, als de “volksbank”, waar arbeiders en boeren tegen een nagenoeg 0% rente een bedrag konden lenen om over hun eigen productie te kunnen beschikken is daar een voorbeeld van.
Heden ten dage zien we datzelfde principe uitgevoerd worden door kleine, maar rijke, stichtingen in de vorm van microkrediet in Afrikaanse landen, waarbij de nadruk tegenwoordig meer ligt bij de krediet verstrekker dan de persoon die het krediet ontvangt, mooi voorbeeld daarvan is de periode waarin de toenmalige prinses Maxima veelvuldig in het nieuws verscheen als ambassadrice van de stichting welke het microkrediet verstrekte.
Hoewel deze voorbeelden geen recht doen aan de veel grotere impact die bijvoorbeeld een Emma Goldmann heeft gehad op de rechten van de arbeider en het ontstaan van de vakbeweging in de V.S. en indirect ook die in Europa (met name in Spanje en Frankrijk), zie je ook tegenwoordig nog veel van oudsher anarchistische ideeën in het hedendaagse kapitalisme verweven zijn, natuurlijk zijn die instituten ondertussen mijlenver verwijderd van hun initiele idealen, toch zijn ze een voortvloeisel uit de eerste internationale en daarmee veelal de anarchistische waarden van de laat 19de eeuw.
Ik ben persoonlijk voor samenwerking tussen alles soorten van ( links )anarchisme
Anarcho communisten, zij zeggen zo van, er moet geproduceerd worden en geconsumeerd, zonder gedoe met markten. Markten en zelfs arbeid verzilvering, in de vorm van bonnen, vinden zij onzin.
Een beetje puriteins.
Ze zijn zo bang dat het kapitalisme terug komt, dat alles dat naar markt ruikt, meteen weg moet. Een beetje onzin vind ik, kapitalisme komt toch niet meer terug, op een gegeven moment. Ik bedoel, kapitalisme is zo tegennatuurlijk, het komt niet terug, ook niet binnen syndicalisme/collectivisme. De riddertijd komt ook niet terug.
Dat soort anarchisten, die alles helemaal heilig anarcho-communistisch willen, sluiten zichzelf juist buiten en versnipperen alles. Anarcho communisme werkte alleen in Aragon Spanje en Oekraine 1900. Ik bedoel, prima, maar we leven niet in 1900 en we leven niet meer in een agrarische wereld.
Individueel anarchisme is ook gelieerd aan Stirner. Stirner wordt wel gezien als de politieke tak van Nietzsche. Ik neem dit, dus het is van mij. Voor mij gaat niets boven mij. Al hanteert Stirner dan meer anarcho communistisch denken, omdat hij schijt heeft aan markten. Wat kan hem die markten nou schelen.
Proudhon is de grondlegger van het anarchisme en Bakoenin borduurt voort op hem. Logischerwijs lijkt syndicalisme erg op Proudhon’s mutualisme.
k ben een aanhanger van zowel Bakoenin als Proudhon.
En ik ben geen aanhanger, zelfs niet van Stirner. Alles moet steeds worden hergeformuleerd, en het vliedende middelpunt verschuift. Anarchisme is geen ideologie maar het zaadje van een paardenbloem die zijn weg zoekt om ergens neer te strijken.