Ha-Joon Chang heeft (nog) niet de faam van een Thomas Piketty of Joseph Stiglitz. In zijn nuchtere, eerder bescheiden stijl brengt hij echter een even sterke boodschap. Hij is bovendien een van de weinige economen die in een voor leken zeer verstaanbare taal spreekt. Chang kwam in DeWereldMorgen.be reeds meermaals aan bod (zie onderaan dit interview). Amerikaans socioloog C.J. Polychroniou had met hem een boeiend gesprek:
C.J. Polychroniou: Op een ogenblik dat alle contradicties van het neoliberaal kapitalisme culmineren in massale protesten en oppositie, brengen de Amerikaanse presidentsverkiezingen een megalomane racist aan de macht, die het neoliberalisme volledig omarmt, fanatiek loyaal is aan de rijke één procent en tegelijk de gevolgen van datzelfde neoliberalisme beweert te zullen stoppen. Veertig jaar al heerst het dogma van het ‘vrijemarktkapitalisme’ over de industriële wereld. Wat zijn volgens jou de mythes en leugens van het reëel bestaande kapitalisme?
Ha-Joon Chang: “De Amerikaanse schrijver Gore Vidal zei ooit dat het Amerikaanse systeem bestaat uit “vrije onderneming voor de armen en socialisme voor de rijken”. Ik denk dat dat perfect samenvat wat de voorbije veertig jaar voor ‘vrijemarktkapitalisme’ doorgaat, vooral maar niet uitsluitend in de VS. De rijken werden al die jaren steeds meer afgeschermd van de reële invloed van de markt, terwijl de armen er meer en meer aan werden blootgesteld.”
“Voor de rijken waren de voorbije veertig jaar ‘kop, ik win, letter, jij verliest’. Topmanagers tekenden contracten die hen honderden miljoenen dollars garanderen als ze falen – en nog meer als ze slagen. Grote bedrijven werden massaal gesubsidieerd, met nauwelijks randvoorwaarden, rechtstreeks of onrechtstreeks door bijvoorbeeld aankopen van de overheid (vooral in defensie). Daar hingen dan zwaar opgeblazen prijskaartjes aan vast voor toepassingen van technologie die met door de overheid gesubsidieerd onderzoek waren gefinancierd.”
“Na elke financiële crisis, van de bankencrisis in Chili van 1982 over de Aziatische crisis van 1997 tot de wereldwijde financiële crisis van 2008, werden banken telkens weer gered met honderden miljarden dollars belastinggeld. Zo goed als geen topbankiers zijn naar de gevangenis gegaan. De voorbije tien jaar werd de bezittende klasse in de rijke landen bovendien drijvend gehouden met historisch lage interestvoeten.”
“De arme mensen werden daarentegen meer en meer onderworpen aan de werking van de echte vrije markt. In de naam van ‘flexibiliteit van de arbeidsmarkt’ werden zij systematisch beroofd van hun rechten als werknemers. Deze trend heeft een nieuwe bovengrens bereikt met de zogenaamde ‘gig-economie’. In dat systeem worden werknemers aangeworven als zogezegde ‘zelfstandigen’, zonder dat ze in werkelijkheid enige controle hebben over hun werk, zoals echte zelfstandigen. Ze verliezen zo elementaire rechten zoals zorgverzekering en betaald verlof. Met die uitgeholde rechten moeten ze dan steeds slechter betaalde baantjes aanvaarden in steeds slechtere werkomstandigheden.”
“Op vlak van consumptie worden alle industrieën die basisdiensten leveren, waar de armen relatief meer afhankelijk van zijn, steeds verder geprivatiseerd en gedereguleerd – hieronder vallen zaken als water, elektriciteit, openbaar vervoer, gezondheidszorg en onderwijs. Dat heeft tot gevolg dat de armen een steeds groter deel van hun uitgaven onderworpen zien aan de logica van de markt.”
– Lees verder bij de bron, De Wereld Morgen.
