En plots stond Facebook er vol van, een Nederlandse, allochtone politicus die aan zijn achterban van dezelfde origine achter gesloten deuren vroeg om te stemmen voor zijn nieuw opgerichte partij. Zijn belangrijkste boodschap was dat mensen van zijn origine lager stonden op de lijst van de partij die hij verliet dan mensen van andere origine. En dat kon hij niet aanvaarden. Not on my watch, zei hij.
Wat een vertoning, en wat een reden om een partij te verlaten en een nieuwe op te richten! God behoede ons dat iemand van afkomst A een lagere plaats op een kieslijst inneemt dan iemand van afkomst B of C! Zeker als die lijst getrokken wordt door mensen van een andere minderheidsgroep die in naam van een strijd tegen racisme en kolonialisme gelijkheid voor iedereen eisen. Oh nee, dat kunnen we echt niet tolereren! Maar als het een “normale” politieke partij betreft, een partij geleid door witte Europeanen, dan is er natuurlijk geen probleem.
Heel dit voorval is dramatisch, maar het is vooral symptomatisch voor wat identiteitspolitiek vandaag geworden is. Identiteitspolitiek is tegenwoordig de dominante politieke stroming, vooral onder witte Europeanen in het Westen. Identiteitspolitiek is niet langer de drager van een emancipatorische boodschap voor onderdrukten. Het is vandaag het narratief van antiglobalistische, witte nationalisten.
Wanneer aan de andere zijde van het etnische spectrum identiteitspolitiek mensen politiseert en emancipeert, en een narratief ontwikkelt dat ingaat tegen witte suprematie, dan kan ik zonder probleem die vorm van identiteitspolitiek omhelzen. Los van de vraag of het wel de beste manier is om vrijheid en gelijkheid vandaag te realiseren, blijft dit type van identiteitspolitiek een legitieme vorm van cultureel en politiek verzet.
Toch moeten we vaststellen dat identiteitspolitiek binnen minderheden in België en Nederland een narratief is geworden dat zich vooral richt tegen andere minderheden. Op die manier speelt het de facto de witte suprematie in de kaart.
Ik zag Arabieren en Turken met trots de racistische traditie van Zwarte Piet verderzetten. Ik hoorde hoe Surinamers zich overgaven aan Islamofobie en ik las dat Hindoestaanse Surinamers aankondigden dat ze zouden stemmen op de PVV van Wilders. Er werd me uitgelegd dat Nederlanders van Indonesische origine neerkijken op andere minderheden omdat ze geloven dat die minderheden verwend worden door de Nederlandse staat terwijl zij hebben moeten vechten voor hun plaats. Enzovoort. Dan heb ik het nog niet gehad over de conflicten tussen Turken en Koerden, Arabieren en Berbers, Soennieten en Sjiieten, en zoveel andere conflictlijnen.
Wanneer je dit gefragmenteerd geheel in ogenschouw neemt, zou je denken dat een overgave aan witte suprematie via assimilatie (een ander woord voor integratie) de enige manier om sociale vrede en eenheid te bereiken onder minderheden. Dit gevoel is heel latent aanwezig en wordt soms zelfs expliciet geuit door mensen die tot minderheidsgroepen behoren. Hoezeer we racisme, assimilatie en witte suprematie ook verachten, velen onder ons zoeken nog steeds hun heil in de dominantie ervan en binnen die mechanismen.
Dit is verwant met het idee dat we koloniale regimes, bezettingen of dictaturen best in stand houden omdat er anders chaos en oorlog zou uitbreken onder de bevolking eens de onderdrukker weg is. Hieruit volgt logischerwijs dat bezetting, kolonisering en onderdrukking dus beter zijn dan bevrijding.
Wat mensen echter vergeten is dat het de onderdrukking is, buitenlands, binnenlands of in welke vorm ook, die mensen onwetend, arm, gemarginaliseerd, nerveus, agressief en vijandig tegenover elkaar maakt. Dit is het effect van de onderdrukking zelf en het is net op die manier dat onderdrukking zichzelf in stand houdt en legitimeert.
Op een gelijkaardige manier geloven wij als minderheden dat we enkel vrede en voorspoed kunnen vinden wanneer we ons onderwerpen aan het racistische establishment dat gebaseerd is op witte suprematie. Wanneer we onze rug keren naar dat establishment, reproduceren we snel de mechanismen die eigen zijn aan dat establishment. We geven ons over aan vormen van segregatie en onderwerping door middel van een niet-emancipatorische vorm van identiteitspolitiek. Het is een identiteitspolitiek die ons aanzet om andere minderheden aan te vallen en stereotypen over die andere minderheden in stand houdt.
Je kan racisme niet bestrijden met racistische vooroordelen. Je kan suprematie niet bestrijden met een andere vorm van suprematie. Ik ben ervan overtuigd dat het zo niet werkt, en uiteindelijk omslaat in zijn tegendeel, maar zelfs als de strijd op die manier zou gewonnen kunnen worden, zou ik er geen deel willen van uitmaken. Ik wil vuur niet met vuur bestrijden. Ik wil verdeeldheid niet bekampen met nog meer verdeeldheid. Ik kan dit niet doen omdat ik anders oneerlijk zou zijn tegenover mezelf.
Voor mij is het een persoonlijke kwestie. Ik ben geboren en opgegroeid in Libanon. Mijn vader was een seculiere, linkse moslim en mijn moeder praktiserend christelijk-maronitisch-katholiek. Cultureel gezien ben ik zowel moslim als christen, beide behoren tot mijn achtergrond, en afhankelijk van wat je eigen positie is kan je daarom van me houden of me net verachten.
Ondanks mijn achtergrond ben ik zelf een agnost die tegelijk spiritueel is ingesteld. Ook daarvoor kan je me verachten of van me houden. De Arabische cultuur zit diep in mij geworteld en ik leef en handel iedere dag volgens die cultuur. Tegelijk kan ik echter niet ontkennen dat de Europese cultuur een grote invloed op me heeft en evengoed deel uitmaakt van wie ik ben. Hate me or love me for both, I don’t care. Ik spreek Arabisch, maar ik spreek ook Nederlands, Frans en Engels en ik gebruik al die talen dagelijks, ik droom er zelfs in.
Wil je me dan integreren in jouw cultuur? Wil je me inkapselen? Denk je dat je dat kan? Denk je dat ik genoeg heb aan enkel jouw cultuur? Ik denk eigenlijk dat jouw cultuur zelfs niet volstaat voor jezelf. Wil je mij en mensen als mij definiëren volgens je categorieën van normaliteit? Wil je mij rangschikken volgens jouw grootordes en lijstjes? Als het over identiteit gaat, is de eenvoudige waarheid dat ik een samenraapsel ben van alles wat je liefhebt en alles wat je haat.
En ik heb nieuws voor jou, ik ben niet alleen. Er zijn legio mensen zoals ik. We zijn een groeiende minderheid die weldra een meerderheid zal worden. We komen in alle kleuren en van alle achtergronden, we zijn tegelijk alles waar je van houdt en alles wat je haat. We vieren onze hybride aard en tegelijk koesteren we onze identiteit. We koesteren die identiteit niet op een manier dat het een gevangenis wordt, niet op een manier die echte of imaginaire muren optrekt of uitsluitingen en verbanningen van andere mensen creëert. Nee, we koesteren onze identiteiten als de vele gezichten van één menselijke beschaving.
Je hebt dus maar beter mensen als ons op je lijst en je plaatst ze best helemaal bovenaan.
