Via de mail kwam er eindelijk een bericht uit Venezuela. Van mijn broer die er met zijn vrouw (zat bij me in de klas) al 30 jaar woont. Ze hebben kinderen, Venezolanen, kinderen van daar, Spaanssprekend. We waren ongerust, maar vragen werden afgewimpeld. Trots, overtuiging, ideaal, ze spelen een rol. Hulp uit het westen? Dat is een nederlaag.
Een nederlaag is het al. De regering van Maduro heeft alle krediet verspeeld: ondanks de enorme bodemrijkdommen is het socialistische regime er niet in geslaagd om een economie te ontwikkelen die de Venezolanen ten goede komt. De inflatie is 1000%, sinds 2014, de markt is ondertussen volledig ingestort. Oorzaken – volgens mij -: het rondstrooien met geld (‘het insluiten van de armen’, het ‘kopen’ van de armen), het zich concentreren op de makkelijke olie-inkomsten, de onwil om coalities te sluiten; daarnaast: de tegenwerking van ‘het westen’, met name de VS, de boycot, de ongelooflijk domme keuze onder Maduro om de neerval te keren met grote mijnbouwprojecten die ten koste gaan van mens en natuur.
Mijn broer schrijft daarover met passie. En deels zijn we het eens.
Ik laat mijn broer aan het woord, hij heeft zijn eigen verhaal. Later het commentaar. Ik heb de spelling niet aangepast, geen enkele ingreep gedaan in de tekst. Ik wil dat de tekst authentiek is. Dat leest soms wat moeilijk (hij is al lang weg uit het land van zijn moedertaal), maar dat is niet belangrijk. Belangrijk is dat we hier de stem horen van een ‘westerling’ die Venezolaan is geworden. iemand die gekozen heeft dat te zijn, het is zijn vaderland.
Zijn analyse:
De oorlog tegen Venezuela is al 15 jaar in ontwikkeling, begonnen met een staatsgreep onder leiding van de Verenigde Staten die mislukte (2002), voortgezet door staking van de ondernemers, die mislukte (2002 – 2003), gevolgd door een referendum van rechts dat verloren werd (2004). Daarna begonnen allerhande pogingen om alle zwaktes van Venezuela uit te buiten, die te vinden zijn in haar afhankelijkheid van 80% import van de middelen voor eerste levensbehoeftes, wat verband houdt met haar geringe industrialisering en produktie van land en tuinbouw.
De pogingen om prioriteit te geven aan de ”souvereiniteit op voedingsvlak”, zoals de regering plande vanaf 2006, zijn mislukt vanwege gebrek aan produktie mentaliteit onder de bevolking (al minstens 100 jaar geinduceerd vanwege de olieboom), en, in tegendeel, neigt tot het bewandelen van wegen die gemakkelijk winst opleveren, en niet te vergeten de corruptie etc. De hoge inkomsten van de laatste jaren uit de oliewinning werden in sociale ontwikkeling geinvesteerd die tot insluiting van de armste bevolkingsgroepen hebben geleid, met als hoogtepunt de sociale woningbouw. De daling van de olieprijzen maakte het onmogelijk om het nivo van sociale uitgaven te handhaven, als ook de subsidie voor de geimporteerde basis levensmiddelen. Daar kwam nog bovenop dat deze produkten niet op de markt verschenen, maar verborgen werden om even later verkocht te worden met woeker prijzen, met medeplichtigheid van de plaatselijke politie en de Nationale Garde.
De “socialistiese” regering heeft grote schulden zonder dat er iets over geplubiceerd wordt, maar het is zonneklaar dat er een tekort op de handels- en betalingsbalans gekreerd is, waardoor de prijzen van de dollar en Euro logieserwijs omhoog geschoten zijn op de zwarte markt. DOLLARTODAY. De inflatie sinds 2014 ligt rond de 1000 %! De konsekwenties voor het volk zijn rampzalig. Vandaag de dag is de druk op het volk groeiende door de door de ondernemers georganiseerde boycot van produktie van levensmiddelen. De oorlogs-ekonomie met weinig aanbod van artikelen met spekulatieve prijzen brengt de bevolking aan de rand van verhongering, met als enig doel om chaos en geweld te kreëren en daarmee een gewelddadige omverwerping van een demokraties gekozen regering; terwijl de oppositie tegelijkertijd grondwettelijke stappen heeft gezet die tot een referéndum over de afzetting van de president kunnen leiden. Misschien is het vreemd voor jullie dat hier de regering en de president aan de macht blijven, ondanks dat de regeringspartij haar meerderheid in het parlement verloor. Dat is volgens het amerikaanse sisteem: Obama is ook aan de macht gebleven alhoewel de Demokratiese partij haar meerderheid in de Senaat verloor. We hebben hier een presidentieel sisteem, geen parlementair sisteem.
Het is allesbehalve gemakkelijk om je goed te orienteren in deze conjunctuur. De kommunikatiemedia verdraaien de werkelijkheid met het oog op een mogelijke interventie van de OAS en de VS, zoals in het verleden zo vaak is gebeurd in Zuid-Amerika. Generaals van het amerikaanse leger hebben al maanden geleden verklaard dat ze zich aan het voorbereiden zijn om “humanitaire hulp” aan Venezuela te leveren. De politiek is cinies en zielloos. Regelmatig kunnen we in de belangrijkste spaanse krant El País fantastiese versies lezen van wat er in Venezuela aan de hand is. Soms is de berichtgeving de verondestelde gebeurtenis ver vooruit.
Wij denken dat de voornaamste oorzaak van wat er gebeurt op dit moment, een blokkade is van het internationale kapitaal tegen een normale ontwikkeling van de venezolaanse ekonomie. En dit geschiedt met medeplichtigheid in het land zelf op vele manieren.
Natuurlijk is het voornaamste belang van het internationale kapitaal om kontrole te houden over de onmetelijke rijkdom van het land en velen hier denken dat we , – ondanks de vormen van gebrek waaronder we lijden-, dat we er met de toepassing van een neoliberale politiek slechter aan toe zullen zijn dan nu. Zo zitten we in de tang tussen een machteloze politiek van de regering en een offensief van het internationale en nationale kapitaal.
Zijn verhaal klinkt logisch, maar gezien van een afstand zijn er wat tegenstrijdigheden. Vanwaar de drang het ‘westen’ (het kapitalisme?) de schuld te geven van een ontwikkeling die met wat meer stuurmanskunst en boekhoudkundig inzicht had kunnen leiden tot een bloeiende semi-socialistische economie? Had Chavez geen keus? Hij had toch samenwerkingscontracten kunnen afsluiten om de toekomst van de economie te waarborgen? En waarom heeft hij zijn geld meteen uitgegeven aan het goede doel (de insluiting van de armen), waarom heeft hij niet geinvesteerd? Is de lange termijn geen item in een ‘socialistische’ economie? Of gaat het hier toch meer om populisme: gouden bergen beloven en puinhopen veroorzaken?
Vreemd is de draai in redenering. Eerst de VS aanvallen en je vervolgens verschuilen achter het Amerikaanse presidentiële systeem. Duidelijk laten blijken dat het binnenlandse systeem niet deugt, met verontschuldigingen, (de Venezolanen zijn niet gewend hun eigen productie te verzorgen) en vervolgens de schuld geven aan de ontregelende maatregelen van VS en oppositie. Perque? Is het de dikke deken van de ideologie die over hem heen valt?
Natuurlijk speelt de VS een rol (en zeker een negatieve), maar enige zelfkritiek is hier wel op zijn plaats. Zo’n meerderheid verspelen door ondoordachte economisch/politieke maatregelen (waarvan sommigen op korte termijn de vruchten plukken maar iedereen op lange termijn de dupe is) en de onschuld spelen, het gaat er bij mij niet in.
‘Erst kommt das fressen, dann kommt die Moral’, zei Bertold Brecht al. Een marxistisch beginsel notabene. Als je – zoals in de anarchistische ethiek – beide zaken gelijk op wilt laten gaan, moet er spraken zijn van tolerantie, transparant handelen en integere besluitvorming. Als ideaal uitgangspunt. Natuurlijk is dat moeilijk, soms bijna ondoenlijk, maar uitgangspunt is het. En alles moet altijd bekritiseerd kunnen worden.
Dat is in Venezuela niet het geval. Mijn broer – die werkt voor de overheid – wordt daar min of meer gezien als anarchist. Terwijl hij vrij braaf is, opereert in de marge.
Het socialisme is een mooi ding, indien ondersteund door individuele vrijheid (ook de vrijheid te ondernemen, een wel degelijk anarchistisch uitgangspunt). Het populistische en dictatoriale socialisme is niet veel beter dan het alledaagse kapitalisme. Of je door Papa Socialistische Staat of door Mama Kapitaal wordt geslagen, het maakt niet uit. De striemen blijven en maken je wanhopig. En waarschijnlijk ook opstandig.
Mijn broer vervolgt:
De voornaamste taak is nu simpelweg overleven, maar dan wel op een solidaire wijze met afwijzing van alle vormen van geweld. Vervolgens moeten we de “erfenis” verdedigen van al de sociale wetten, die gezicht hebben gegeven aan de uitgesloten meerderheid.
En we moeten ook meehelpen een massabeweging te organiseren tegen de onverantwoorde paniek politiek van de regering van Maduro, die de scherp gedaalde olie inkomsten denkt te kunnen vervangen met de ontwikkeling van een mega mijnbouw project voor goudwinning (alsmede diamanten, koltan) in de open lucht met 150 transnationale ondernemingen. De doorvoering hiervan, in een gebied driemaal zo groot als Nederland, zal een ecologiese ramp veroorzaken: de verwoesting van zoetwater bronnen alsmede de vernietiging van alle indiaanse volkeren. Bovendien zal het de watertoevoer van de rivieren Caroni en Orinoco verwoesten en daarmee een eind maken aan de waterkrachtcentrales die het land voorzien van 80% van de electriciteit.
Dat doet me goed. Hij komt in opstand tegen ‘zijn’ eigen staatsideologie. Niet vanuit staatsrechtelijk perspectief (Maduro houdt de macht vast ondanks een oppositionele meerderheid, dat mag blijkbaar) maar vanuit menselijk perspectief.
Zo komen we ergens. Het marxistisch-socialisme en het anarchisme raken elkaar.
Als vervolg hierop: het relaas van een Venezolaanse anarchist. Hoe beleeft hij de toestand in zijn land? Ik wacht op zijn reportage.
ik dacht t, u schrijft t… En ik ging weer door met de Brabantse dingen van de dag… Ik krijg er maar geen vat op… Ik bedoel niet dat Brabantse, maar dat andere, dat verweggerige….