Polen is momenteel negatief in het nieuws met anti-democratische wetswijzigingen. Zo zijn het Poolse Constitutionele Hof en de publieke omroep hun onafhankelijkheid kwijt en moeten ze dansen naar het pijpen van de uiterst conservatieve partij Recht en Gerechtigheid (PiS).
De wortels van de sterke verrechtsing van Polen liggen volgens filosoof Gavin Rae hoofdzakelijk in de neoliberalisering van het land.
Minder dan de helft van de beroepsbevolking is in loondienst; 27% van hen werkt via tijdelijke arbeidscontracten (10 jaar geleden was dat 10%); 19% van de werkenden is zzp’er en moet sociale verzekeringen zelf betalen; van 9% kinderen wordt geschat dat die in absolute armoede leeft; slechts 16% werklozen ontvangt een werkloosheidsuitkering; en een schamele 2% werkenden in de private sector is lid van een vakbond. Ondanks alle gecreëerde vermogen in de afgelopen paar decennia gaat de openbare dienstverlening voortdurend omlaag. Er zijn nu meer dan 170 publieke ziekenhuizen minder dan in 1990; bijna 20.000 verpleegkundigen minder in de publieke sector; ongeveer 3000 openbare kinderdagverblijven minder en 4 km minder spoorweg in het land.
(Social Europe [vertaald uit het Engels])
Ondanks een groeiend BBP krijgt het sociaal zwakkere deel van de bevolking het steeds zwaarder te verduren. De toenemende rijkdom komt voornamelijk bij de elite terecht. Links zou van zo’n situaties moeten kunnen profiteren. Maar links wordt in Polen – en andere Oost-Europese lidstaten (Hongarije) – nog steeds geassocieerd met de Sovjet-bezetting en nu misschien met een EU-bezetting. In oppositie tegen EU-dictaten heeft PiS terecht de verhoging van de pensioenleeftijd teruggebracht van 67 naar 65 jaar. Geen wonder dat de Polen zich tot de hooivorkenpartij PiS hebben gewend. Met de sterke verrechtsing gaat helaas ook een afwijzing van asielzoekers gepaard.
In Polen is slechts sterker gearticuleerd wat ook in Nederland speelt. In ons land groeit de inkomenskloof tussen arm en rijk eveneens. En wie profiteren? Onze nationale hooivorken.
