De uitleenbibliotheek als volksvoorziening is in de laatste decennia van de negentiende eeuw ingevoerd door welmenende volksontwikkelaars uit de betere standen.
En je had daarnaast de particuliere uitleenbibliotheek waar je tegen betaling van een klein bedrag kon lenen. Deze was vaak gekoppeld aan boeken- en tijdschriftenverkoop. “Een dikke realist voor mijnheer” al dan niet onder de toonbank door uitgeleend. Dat noemen we dan volksontwikkeling met een vleugje winstbejag. Maar die in bruin of blauw kaftpapier gewikkelde boeken zijn verdwenen: men koopt nu of leent bij de openbare bibliotheek, die als voortzetting van de filantropische instellingen kunnen gelden. Verreweg de meeste openbare bibliotheken van nu in Nederland zijn als zodanig opgezet.
En worden nu als zodanig gesloten.
Want dat krijg je als particulier initiatief tot overheidsvoorziening wordt: er kan altijd gejammerd en geklaagd worden dat “er geld bij moet” (dat klopt per definitie) en dat er wel bezuinigd kan worden.
En dat zal gebeuren. Waarmee we bij de vraag zijn, in deze tijden van zogenaamd neoliberallisme: zijn er nog echte liberalen of socialisten als volksontwikkelaars die zulke voorzieningen zullen handhaven?
Bij mij in de buurt wordt een nieuwbouwblok neergezet, gerealiseerd heet dat in vastgoedtermen geloof ik. Het heeft een rare toren, en op het bord aan de gevel, waar ook een arcade in getekend is die ik nog niet heb kunnen ontdekken, ziet het eruit als een piepklein stukje Berlijnse Karl Marx Allee.
Mag allemaal.
De benedenverdieping is bestemd voor de bibliotheek, die dan kan verhuizen uit een te kleine ruimte, naar een grotere en iets beter bereikbare ruimte, hoewel het openbaar vervoer ook al voor de deur van de oude bibliohteek stopt.
Gaat dit prestigeproject nog door?
Het gebouw zal worden afgebouwd, het is al bijna uit de steigers. Maar verhuist de bibliotheek nog?
Of zullen alle bewoners in het inmiddels tot 80.000 inwoners uitgegroeide stadsdeel binnenkort hiernaartoe komen, omdat de andere bibliotheken worden wegbezuinigd? Dat vind ik gezellig en leuk, en goed voor de horeca op deze langzaam de verpaupering ontstijgende plek, maar voor de bezoekers lijkt het me alleszins niet ideaal.
Deze bezuiniging is een typisch voorbeeld van kapitaalvernietiging. Wat gebeurt er met de andere bibliotheken in mijn voorbeeld? worden de boeken en de kasten en de tijdschriften opgeslagen, in de hoop op betere tijden? Weggegooid? Verkocht? en het personeel?
Van de openbare bibliotheken zijn alleen die met een “wetenschappelijke steunfunctie” bewaarders. Dat zijn er niet veel en het zullen er vast ook niet meer worden.
Kapitaalvernietiging, cultureel-kapitaalvernietiging, ja, maar daar likt men in kringen van het zittende regime toch juist de vingers bij af! Big Brother en andere emo-tv is goed genoeg voor Ons Allemaal.
Ja ik word er als fervent lezer erg verdrietig van 🙁 ben zo gelukkig om een ‘eigen bibliotheek’ te hebben, maar niet iedereen heeft dat. Dit is heel erg.