Meer dan drie-akkoorden-gitaar du Jour: Allan Holdsworth

Een van de bijzonderste gitaristen, zo niet dè bijzonderste gitarist, die ik ooit heb gehoord is Allan Holdsworth. De eerste keer dat ik hem hoorde spelen was op het eerste album van een van die zogenaamde supergroepen uit de jaren zeventig: UK. UK kan men binnen de symfonische rock plaatsen, zeker delen van dat eerste album, en dat is ook hoe ik ermee in aanraking kwam na Genesis en Yes. UK had bovendien voormalig Yes-drummer Bill Bruford en voormalig King Crimsonzanger en bassist John Wetton in de gelederen (over King Crimson later misschien nog meer).

Op 3.08 van het openingsnummer “In The Dead Of Night” begint de gitaarsolo van Holdsworth, en ik had nog nooit zoiets gehoord, zowel qua geluid, dat dat van een elektrische viool dicht benadert, als qua notenkeuze niet. Ik begreep er niks van, hoe een gitaar zo kon klinken, en het is een van de weinige gitaristen van wie ik dat nog steeds niet echt begrijp.

https://www.youtube.com/watch?v=AeXSQl56no8

Het was voor mij de toegang tot de jazzrock, ook wel fusion genaamd, waar ik enige tijd door gefascineerd raakte. Alhoewel Allan Holdsworth niet heel erg typisch als een jazz(rock) muzikant klinkt, zijn melodieën en harmonieën niet de standaardwendingen die je van Amerikaanse zijde gewend bent hebben, zijn diens kenmerkende geluid en frasering wel degelijk te wijten aan dat hij liever jazz-saxofoon had gespeeld zoals bijvoorbeeld John Coltrane. Maar een saxofoon was te duur, dus daardoor is hij op gitaar begonnen, en doorgegaan zoals geen ander.

Een van zijn vroegere solo-nummers (op deze albums stond steevast dat er géén keyboards op gebruikt waren, hij wist reeds met de middelen van rond 1980 heel merkwaardige geluiden op gitaar voort te brengen) waarop zowel zijn karakteristieke harmonieën als solowerk te horen zijn:

https://www.youtube.com/watch?v=qSRzaubL3V4&list=PLWFXsGz50Kq3mA_WuMVmP6OgtzD2iO_cy

Een van zijn naar mijn smaak mooiste albums is ‘Secrets’, waar zijn lyrische stijl volledig tot zijn recht komt. Alhoewel hij eerder dus trots meldde dat hij geen toetsen gebruikte, ging hij er in de jaren negentig wel degelijk toe over de zogenaamde Synthaxe te gebruiken, een gitaarsynthesizer met een speciaal gebouwde ‘gitaar’ ervoor. Ik heb het zelf altijd een expressieloos instrument gevonden (een ‘deurbel’, een ‘koeiekut met snaren’ volgens Jan Akkerman); vreemd genoeg irriteerde het Holdsworth dat noten op een gitaar verschillend klonken afhankelijk van welke noot het precies was of waar op de hals je hem speelde, terwijl dat juist de charme is van het instrument.

Spring in dit nummer gelijk naar 4.17, het nummer “City Lights”, als je het Synthaxegepiel wil overslaan (wel mooie zangpartij, maar teveel gekloot tussendoor naar mijn smaak; Holdsworth is een geniaal gitarist en improvisator, maar raakt compositorisch wel eens de weg kwijt). Daar komt de prachtige toon van Holdsworth helemaal tot zijn recht. Waarom in godsnaam heeft die man een synthesizer nodig? Gelukkig is de productie van dat onding gestaakt en speelt hij sinds geruime tijd weer gewoon gitaar. Nou ja, gewoon…