Nestle en het menselijk gezicht van het kapitalisme

Vast Krapuulreageerder GJ_ spreekt in de commentaardraad hier zijn leedwezen uit over wat er in naam van Henri (Heinrich) Nestlé verkondigd wordt.

Het is eigenlijk niet meer voorstelbaar, maar de negentiende eeuw kende idealistische ondernemers. Nestlé was daar een van (ik wist dit tot gisteren ook niet), van Kellogg wist ik het dankzij een film [zou deze link een lang leven beschoren zijn?] en van anderen ben ik het aan de weet gekomen door het bestuderen van de arbeidersbeweging. Idealistische ondernemers kwamen van twee kanten onder vuur: van de eigen klasse en van de andere, waar zij op wantrouwen stuitten. Het is in een tijdperk waarin in de geest van Chinese communisten en Engelse conservatieven egoïsme, zakkenvullerij en hebzucht tot de grootste deugden aller tijden zijn verheven.

Natuurlijk was het idealisme in zoverre verdacht dat het altijd van bovenaf kwam. Een van de oprichters van de maatschappij tot exploitatie van Staatsspoorwegen, Quack – de man die als geen ander De socialisten in kaart heeft gebracht, en die juist beoogde genationaliseerd te worden omdat particuliere exploitatie van spoorwegen onzinnig is – kom nu eens om die wijsheid! -, kwam in 1903 toch in botsing met de arbeiders toen zij in staking gingen: de enige revolutionair aandoende staking uit de Nederlandse geschiedenis. Ook Sunlight zeep, Calvé oliën en vetten en Cadbury chocolade stammen van welmenende (paternalistische, natuurlijk kun je dat zeggen) ondernemers. Zie hoe het afgelopen is: Sunlight en Calvé horen bij het moorddadige Unileverconcern. Cadbury is overgenomen door Rowntree en dit op zijn beurt voor een groot deel weer door Nestle. Het grootkapitaal heeft zijn eigen logica.

Als ik lees over die goedbedoelende negentiende-eeuwse liberalen, oprichters van spaarbanken voor de kleine luiden bijvoorbeeld ook, voel ik weemoed naar iets was ik zelf ook niet meegemaakt heb: kapitalisme met een menselijk gezicht. Waarschijnlijk is het ook steeds betrekkelijk onzin geweest: waar kwam de cacao voor Cadbury, waar kwamen de pinda’s voor de NOF vandaan? Hoe dan ook, de tijd van idealistisch kapitalisme is voorbij, en juist het gespuis van Nestle vandaag illustreert dit. “Water is geen mensenrecht” kan vooralsnog beantwoord worden met: “Weg met je rotzooi”.

Een lijst met merken van A tot Z, te boycotten. Het opent met wat in Nederland van oudsher Bros heet. Ik verkeerde in de veronderstelling dat Felix en Bonzo ook Nederlandse merken waren, maar dat is allang niet meer zo. Weet wat u na te laten hebt.

(Illustratie: kijkje in een Cadburyfabriek ca. 1900)