Ik heb hem laatst plechtig weggegooid, hij lag in het ouderlijk huis dat leeg moest: de eerste (en tevens laatste) Algemene Studiegids van de universiteit waarvan ik alumnus ben. Fascinerende lectuur. In die dagen kon je in Amsterdam blijkbaar Estisch studeren. Nu was (en is misschien) de vraag: je studeert Estisch, tenzij je die taal op de een of andere manier al machtig bent moet je helemaal van begin af aan een nieuwe vreemde taal leren, op geen enkele manier familie van het Nederlands, en dat leren is nog maar het begin. Je moet je op wetenschappelijk niveau verdiepen in deze taal en wat er aan vastzit. Voor mij een fascinerende kwestie die is opgelost doordat het vak verdween. Het was “toch maar” een bijvak. Aan de Universiteit van Amsterdam verdween veel, het laatste dat ik mij herinner was Portugees, “een kleine taal” die wel bij Spaans kon worden ondergebracht. Wat daarna is weggeslagen heb ik niet meer hoeven te vernemen.
Inmiddels zijn er drie EU-lidstaten die een Finoegrische taal als hoofdtaal hebben: Finland, Estland en Hongarije. Men zou denken: alleen al uit “Europese” overwegingen zou men de studie zoniet moeten aanmoedigen maar dan toch in ieder geval moeten koesteren. Welnu, dan kent u Nederland nog niet. Het laatste bolwerk voor de studie van deze Europese talen wordt met ingang van het nieuwe studiejaar opgeheven. Ook Deens en Noors verdwijnen uit Groningen en daarmee uit Nederland. (Estisch blijkt al geheel uit het zicht te zijn). De reden voor deze verdwijning is even Nederlands als eigentijds: ze vertegenwoordigen geen “maatschappelijk of economisch belang”. Je kunt er van op aan dat maatschappelijk en economisch hier eigenlijk het zelfde betekenen, en dat “economisch” dan weer betekent: hier hebben de Shell, de Unilever en de andere concerns geen belang bij. De talen horen niet bij “een belangrijke handelspartner”.
En zo wordt de universiteit verder aangepast aan de als onpersoonlijk en alternatiefloos gepresenteerde Wil van de Markt. De universiteit als idee en als instituut, voor de zekerheid. En misschien haalt u uw schouders op over de onmogelijkheid om in Nederland nog een Finoegrische of Scandinavische taal te studeren. Weet dan dat het bekijken van de medemens als object van “economisch- of maatschappelijk- of handelsbelang” nou precies de basis is voor vreemdelingenhaat. Maar deze tegenwerping is zelf weer utilitaristisch. Als in Nederland de haat jegens de Nutteloze Vreemdeling zozeer gekoesterd wordt dan red je het niet met het handhaven van de mogelijkheid Hongaars te studeren. Studie van een taal dient gebaseerd te zijn op interesse, niet op welk belang dan ook.
Wat is er allemaal misgegaan, wat gaat er eventueel goed? Ik keek even bij de Kritische Studenten Utrecht en trof er een manifest voor Vrij Onderwijs aan. Een citaat:
Met vrij onderwijs bedoelen we gratis onderwijs, maar dat is niet het enige. Vrij onderwijs is ook onderwijs dat vrij is van de invloed van het bedrijfsleven en de overheid. Deze vrijheid is niet het einddoel, maar is wel essentieel om te komen tot een rechtvaardige maatschappij. Om werkelijk vrij te zijn moet onderwijs voldoen aan twee voorwaarden: toegankelijkheid voor iedereen en een autonome, democratische organisatie.
Amen.
Wat verder te doen?
Je kunt Estisch ook in Estland studeren.
En er bestaat het Erasmusprogramma. Het is een initiatief van de Europese Commissie voor de uitwisseling van studenten in de Europese Unie.
@1, dit wil ik ook benadrukken – tegenwoordig een taal wordt in de betrokken land gestudeerd. Ook qua omvang en leesmaterieel zou het geen Universitaire studie moeten betreffen.
@1 en @2 De uitzondering bevestigt de regel.
het is overduidelijk dat 2-nexus m. nog achterstallig huiswerk nederlands in Nederland zou moeten uitvoeren.
@4 Nederlands schrijft men met N, a.u.b.
Ach , zelfs opleidingen tot leraar(es) Frans zijn in Nederland nog amper te vinden … Nou maken die Fransen bijna alleen maar slijmjurkende pokkemuziek .. maar dat kan toch geen excuus zijn om hun taal , die voor een heel groot deel van de wereldbevolking toch 2e of 1e taal is, niet meer te onderwijzen ???
@5 Zit wel wat logica in om nederlands met een kleine letter te schrijven , spraakgebrek heeft toch ook geen hoofdletter 🙂
GEWIST ivm REGELS (DRAAIDEURTROL)
@8 Is janken en klagen over een grapje over iets Nederlands een verplicht onderdeel van integratie in het geloof in de abstractie die “Nederland” heet ???
@6
Ja, bij het schrijven van bovenstaande werd ik er mee geconfronteerd at de twee hoofdbuurtalen van het Nederlands bijna overal onder druk staan: men studeert het niet (meer).
@10 😀
Logisch is het Nederlands niet.
@10 mijn vrouw is onlangs een studie voor Lerares Frans begonnen , blijkt in Den Haag al niet meer mogelijk , en voor een studie via internet moet ze voor wat kwaliteit helemaal naar Zwolle ,…
@12 In Den Haag hebben ze nu ook internet hoor, daar hoef je echt niet meer voor naar Zwolle. Je moet maar eens rondvragen.
@4, kaatje, in onze Maaskantje hebben we nog steeds tekort aan kwaliteit onderwijs. 🙂