Werkers in distributiecentra (DC’s) hebben te maken met een hele hoge werkdruk. ‘Het is gewoon veel drukker geworden de laatste tijd’, vertelt Sami Kuruahmet, distributiewerker bij AH in Zaandam. ‘Er wordt voortdurend gewerkt met normen. Als je de norm niet haalt, krijg je kritiek van je teamleider. Het ziektepercentage ligt veel hoger dan gemiddeld in Nederland. Ik ben wel trots op mijn werk. Maar het kan ook op een normale manier, op een menselijke manier.’
Ook hebben distributiewerkers met grote onzekerheid te maken. AH heeft zes DC’s in Nederland. Hier werken ruim 5.000 DC-werkers, van wie 2.200 een uitzendcontract en 1.000 een tijdelijke (parttime) baan hebben. ‘Het centrale probleem hier is onzekere contracten’, onderstreept Jantien Oving, organizer van Bondgenoten. ‘Dat noemen wij een carroussel. Werknemers krijgen een contract van een jaar, dan zitten ze in fase A. Maar om te voorkomen dat ze rechten opbouwen en in een nieuwe fase terechtkomen, worden ze dan een half jaar weggestuurd. Dan mogen ze weer in dienst komen – opnieuw in fase A.’
En dan te bedenken dat AH in 2012 75 miljoen euro uitgaf aan reclame, en 415 miljoen uitkeerde aan de aandeelhouders. Daarbij heeft topman Sander van der Laan een jaarsalaris van 700.000 euro, dat met zijn bonusregeling bijna wordt verdubbeld. En het was dezelfde Van der Laan die over zijn bedrijf zei: ‘We are one happy family.’
Hard tegen hard
Sinds september 2012 onderhandelen AH en de bonden over een nieuwe cao. Halverwege maart wordt het overleg afgebroken en kondigt FNV Bondgenoten acties aan. Precies op dat moment sluit de CNV wel een akkoord.
De stakingen beginnen op vrijdag 15 maart in Zaandam, Tilburg en Zwolle. Er wordt actie gevoerd bij de poort. De stakers proberen hun collega’s van de nachtploeg bij de actie te betrekken. Er wordt gediscussieerd in het Nederlands, Engels en Pools. Een deel van de distributiewerkers sluit zich bij de staking aan. De dagploeg van het DC in Pijnacker legt de dag daarna ook het werk neer. Het aantal stakers loopt op tot een paar honderd, vaste krachten en flexwerkers, terwijl AH blijft volhouden dat het er nog geen handvol zijn. Ook opent AH de aanval op de vakbond: ‘Onze medewerkers worden voor de gek gehouden door het FNV en dat gaat ons aan het hart.’ De directie weigert met de bond te onderhandelen.
Ondertussen zet AH medewerkers en oproepkrachten in om de staking te breken. Dat is bij wet verboden en FNV Bondgenoten dient dan ook een klacht in bij de arbeidsinspectie. AH houdt vol dat maar een handvol distributiewerkers meedoen en de staking geen impact heeft. Als op dinsdag 19 maart 400 DC-werkers door Amsterdam demonstreren en de eerste foto’s van lege schappen in de winkels verschijnen is dat moeilijk meer vol te houden. Dezelfde dag meldt de vakbond dat een teamleider van Albert Heijn LDC Geldermalsen ‘op een stakend OR-lid is ingereden.’
Actie loont
Twee dagen later nodigt de directie van AH de vakbond alsnog uit om te onderhandelen en wordt dezelfde dag nog een akkoord afgesloten. Het resultaat is een kleine vooruitgang voor de DC-werkers. Bovenop de cao die met CNV was gesloten is een betere ontslagbescherming afgedwongen. De mensen die in vaste dienst zijn bij AH krijgen tot 2020 (voorheen tot 2016) bij ontslag 1,5 keer de kantonrechtersformule uitbetaald. Verder worden er taallessen aangeboden voor iedereen die graag Nederlands wil leren.
Met dit akkoord komt er echter geen einde aan de carrousel van onzekerheid voor uitzendkrachten. De tijd dat een uitzendkracht werkt, moet voortaan bij elkaar worden opgeteld. Uitzendkrachten die op dit moment drie jaar bij AH werken krijgen een vast contract, het gaat hier om zo’n 200 mensen. Hierdoor lijkt de constructie doorbroken die AH eerder gebruikte: een uitzendkracht werd na een jaar naar huis gestuurd en mocht na een paar maanden weer voor het laagste loon beginnen. Maar AH kan nu iemand na 2,5 jaar naar huis sturen en een nieuwe uitzendkracht aannemen. Het proces van flexibilisering is nog niet gekeerd.
Maar er kan wel een belangrijke les getrokken worden: actie voeren loont. Albert Heijn was vastberaden om de staking, en daarmee de organizing-campagne van FNV Bondgenoten, te breken. Toch koos het paaseieren voor zijn geld. Het management was bang voor een uitbreiding van de staking, een rechtszaak over de stakingsbrekers en het imago van een slechte werkgever.
Maar DC-werkers zijn gewaarschuwd. Vlak na het akkoord kwamen er berichten dat Jumbo bezig is om groepen uitzendkrachten te trainen voor DC-werk. Net als bij AH liggen ook daar de draaiboeken klaar om eventuele acties in de kiem te smoren. De les van de DC-staking is dat alleen een sterke basis op de werkvloer, vast en flex, Nederlander en Pool, in staat is om stakingsbrekers te weren. Deze slag is gewonnen, maar de strijd gaat door.
Zie de site van FNV Bondgenoten.
____________________________________________________________________________________________________
Lees ook de brochure Van onderop en samen sterk door Maina van der Zwan.
De brochure pleit voor een sterke vakbeweging, nodig om onze belangen te verdedigen. Eén die kracht put uit zelforganisatie op de werkvloer en die strijd als uitgangspunt neemt in plaats van overleg. De brochure is los te koop voor 3 euro (4,50 per post). Bulkbestellingen krijgen een flinke korting. Lees verder en bestel >>
‘Voor al onze vrienden en vakbondscollega’s: dit is een aanrader. We hebben namelijk een lange strijd te voeren en dat kunnen we alleen samen doen.’Khadija Tahiri, president van de Vakbond van Schoonmakers.
Dit stuk is eerder verschenen op de website van socialisme.nu; auteur Steven Blom.
