Zuinig over de drempel

Dat zong Wim Kan al in 1973, en bijna veertig jaar later is het weer waar. Heel vreemd is dat niet, want ik kan mij geen regeringsperiode uit de dertig jaar grote tijdspanne gedurende welke ik stemgerechtigd ben geweest herinneren dat er níet bezuinigd ‘moest’ worden. Als je boeken als ‘Niemands Land’ van Marcel van Dam erop naslaat, moet je concluderen dat die hoognodige bezuinigingen voor een belangrijk deel met het geleidelijk aan terugdringen van de verzorgingsstaat en opvang van de minima te maken hadden.

Ook ik word wegbezuinigd in het komende jaar. Nee, niet hier bij Krapuul, maar bij een zorgorganisatie waar ik één dag per week werk. Het is maar een bijverdienste naast mijn andere activiteiten, dus geen reden tot paniek. Maar erg jammer toch; gezellige organisatie, aardig baantje om te vervullen zo één dag per week, twee had ik ook leuk gevonden. Maar het worden er dus nul.

Het betreft een zorgorganisatie die bij moet dragen aan de 600 miljoen die er bezuinigd moeten worden, en zo hoorde ik gisteren dat het bedrijfsrestaurant er op vrijdagen dicht gaat, en ook dat de pepermuntjes die bij de uitgang daarvan lagen afgeschaft waren. Op het moment dat men op dingen als pepermuntjes gaan bezuinigen weet je dat het erg moeilijk is geweest om bezuinigingen te vinden die niet teveel schade aan het functioneren van de organisatie zouden berokkenen.

In hoeverre zijn bezuinigingen mogelijk? In vorige banen, vooral in die van cursusleider, kwam ik bij veel bedrijven en organisaties op bezoek, en de verschillen in luxe waren erg groot.

Als het (grote en centrale) overheidsinstellingen betrof waren vaak vooral de faciliteiten voor opleidingen zeer ruim, en de cursisten vaak des te kritischer/verwender. Vaak trof ik dan prachtig geoutilleerde cursuslokalen met de beste beamers (ik gaf veel cursussen in de jaren negentig, toen die dingen nog onaangenaam duur waren) en laatste technologische snufjes aan. Ook werd er vaak werkelijk iedereen op cursus gestuurd, of ze het nu nodig hadden of niet. Bij echt grote bedrijven gebeurde dit trouwens ook wel, maar doorgaans was men wat dat betreft daar toch oplettender.

Zijn dit nog weliswaar dure faciliteiten die in elk geval voor nuttige zaken dienen, ik heb ook wel eens advocatenkantoren met volwaardige, op hoog niveau presterende restaurants als bedrijfskantine, en met zwaar lederen fauteuilles als bureaustoel aangetroffen, of een gemeentehuis waar de etage van de burgemeester extra dik hoogpolig tapijt had.

Van de andere kant heb ik ook cursus staan geven op het einde van een gang, of in een bloedheet noodgebouw met krijtbord, bevond mijn eigen kantoor zich op een zolderverdieping en had men vooral bij sommige semi-overheidsinstellingen weer zeer oude software (wat ik eigenlijk niet zo erg vond, want vaak diende die nieuwlichterij toch nergens toe). Ook herinner ik mij het bedrijf dat wél van zijn werknemers vroeg om van drie uur ’s middags tot half tien ’s avonds cursus te volgen maar dan, ondanks het uitgebreide bedrijfsrestaurant, slechts broodjes kaas, ham en krentenbollen als avondmaaltijd voor hen over had.

Een gemene deler was dat ik altijd overal eerst op jacht moest naar whiteboardstiften die het ook daadwerkelijk deden.

Een bekende van mij werkt als verpleegkundige in diverse verpleegtehuizen, en daar is wat personeel betreft al zoveel wegbezuinigd als maar kan. Koffie mag men er zelf betalen, bedrijfskleding is al jaren geleden afgeschaft en er is een structureel tekort aan personeel, waardoor het overgebleven personeel steeds harder wegholt vanwege de onhoudbare werkdruk.

Misschien is mijn eigen wegbezuinigde baan wel een goede bezuiniging, dat zou zomaar kunnen. Het zal zonder mij en een andere collega wel een veel zorgvuldigere planning vereisen om te grote vertragingen in diverse processen te voorkomen. Het staat altijd maar te bezien of dergelijke op papier bedachte verbeteringen ook uitvoerbaar zijn.

Wat we in elk geval niet willen zijn toestanden zoals in de Verenigde Staten, waar een andere bekende van mij in een arme streek op diverse scholen werkt en bijvoorbeeld een voormalige doucheruimte als werkplek toegewezen krijgt – als ze überhaupt een ruimte toegewezen krijgt, en haar kantoorwerk niet zittend op een trap of in de auto moet doen – en die bepaalde essentiële asseccoires voor haar te geven therapie gewoon zelf mag  bekostigen, terwijl ze toch echt in dienstverband is, en geen zelfstandige.

Nog eens dertig jaar bezuinigen en we zijn hier ook zo ver, of misschien arriveren we al eerder op dat punt.