Zijn arme brexiteers dom als ze blijven vasthouden aan Brexit na alles wat bekend is over de gevolgen van een no deal-Brexit? Die gevolgen zullen vooral hen treffen. Gary Younge beargumenteert in een artikel in The Guardian dat zeggenschap evenzeer een rol speelt.
Uncle Tom
Om de waarde van zeggenschap voor het voetlicht te brengen citeert Younge een fragment uit De hut van oom Tom van Harriet Beecher Stowe. Het betreft een scene waarin Augustine St. Clare, de eigenaar van Tom, suggereert dat hij als slaaf beter af is dan als vrij man.
”Nee.” “Waarom Tom, je zou wellicht niet door je werk zulke kleren en zo’n leven kunnen verdienen als ik je heb gegeven,” vraagt St. Clare. “Ik weet dat allemaal, m’ster,” zegt Tom. “Maar ik heb liever armoedige kleren, een armoedig huis, alles armoedig en dat het van mij is, dan het beste hebben en dat het van iemand anders is.”
Zelfrespect
Zelfrespect compenseert armoede nogal eens. De veronderstelling van goedbedoeld advies dat armoede bepalend is en dat arme werkende mensen daarom tegen zichzelf stemmen is uiterst bevoogdend. Het gaat ervan uit dat werkende mensen zelf niet weten wat goed voor ze is.
Hoe erg is Brexit trouwens? Een recente peiling gaf aan dat een meerderheid van de kiezers denkt dat Brexit minder erg is dan de financiële crisis die begon in 2008 of de mijnwerkersstaking van 1984-1965. Tenslotte zijn twee wereldoorlogen doorleefd en overleefd.
En de Britse politieke klasse heeft de idee van Britse zeggenschap sinds Margaret Thatchers ‘I want my money back’ gevoed. Een trotse natie moet zich te weer stellen tegen de Brusselse bureaucraten zonder gezicht.
Helaas
Hoewel de argumentatie invoelbaar is, is ze te statisch. Van het idealistische beeld van het sterke, soevereine Verenigd Koninkrijk hebben politieke opportunisten gebruik gemaakt en dat keert zich nu tegen de politieke klasse in het algemeen. Younge geeft aan dat landen evolueren, grenzen opschuiven – die van de Krim laatstelijk – identiteiten zich ontwikkelen: de Engelse koninklijke familie is eigenlijk Duits, het favoriete eten is Indiaas en de populairste jongensnaam is Muhammad in enige vorm. We zijn niet wie we waren, noch moeten we op zoek gaan naar wie we zijn. Maar we moeten wel nadenken over onze toekomst. Onze soevereiniteit, zoals die van iedereen, wordt niet hoofdzakelijk door Brussel ingeperkt, maar door het internationale kapitaal. En omdat je niet kunt stemmen om dat te verlaten, maakt Brexit de Britten daartegen minder effectief maar er niet onafhankelijker van.
Arme brexiteers denken weliswaar te simpel, maar het is niet zo dat welvaartsafname niet begrepen wordt. Helaas valt de complexe relatie tussen Brexit, de bureaucratische EU en het internationale kapitaal niet snel uit te leggen. Maar wie heeft daar inzicht in? Een enkeling.
