Wonen geen gunst maar een recht? Niet onder de neoliberalen

Een persoonlijk verhaal als montage

Daar stond of zat ik, tussen de voortdurend aanzwellende berg vuilniszakken met mijn huisraad (hoofdzakelijk mijn bibliotheek). Wakend dat er niets gepikt werd en niets bijgezet alvast, ook al was het nog geen tijd om vuilniszakken buiten te zetten. Op zeker moment stond een van de skinheads in dienst van de firma DeKeyWonen te lachen bij een losse foto, hij haalde zijn collega’s er bij. Lachen. Ik ging er op af: “En, wat is er zo leuk?” De skinhead die er mee aan was gekomen gaf de foto wel meteen aan mij.
Het was een deel van de serie “Ik loop met mijn camera om de Zilverberg”, de roemruchte studentenflat in de Buikslotermeer – de noordelijke hoofdingang. Wat er zo leuk was aan deze foto van medebewoner en mede-Nieuwmarktactivist Klaas Bakker, die mij de serie als verjaarscadeau had gegeven in 1975, weet ik niet. Het was uiteraard al even raadselachtig hoe hij los in de jatten van een lid van de skinheadbrigade was beland.

Nog heel lang heb ik van het gebouw gedroomd: dat het eigenlijk leeg was, maar deze of gene woonde er nog altijd, terwijl de gordijnen achter de raadselachtig verwijderde ruiten in de wind wapperden. Ja, de lift aan de andere kant doet het nog hoor. Het is even lopen. Ik kwam nog heel regelmatig langs het gebouw dat door de voorgangers van datzelfde DeKeyWonen was opgegeven, nadat het voor “algemene jongerenhuisvesting” was opengesteld – naast vluchtelingen werden ook cliënten van de reclassering geplaatst, het juiste recept voor de sociale ramp die tot het besluit de boel maar te slopen leidde.

Dan waren er nog de constructiefouten. Iedere nacht zo’n beetje hoorde ik omstreeks twee uur mijn bovenbuur hardhandig laarzen uittrekken die op de grond landden. Ik stond er niet zo bij stil dat ik mijn bovenbuurvrouw L. eigenlijk nooit met laarzen had zien lopen, en toen zij weg was en vervangen door joostmagweten-wie klonk het nog steeds. Tenslotte kreeg ik te horen dat het ’t geluid was dat voortkwam uit betonkrimp in de afkoelende nacht. Het gebouw moest 1970/71 op een koopje snel gebouwd worden om de toeloop van studenten aan te kunnen en die andere sociale ramp van de al even roemruchte Caledonia, een schip in een westelijke haven, op te vangen.

De gordijnen wapperden nog in de laatste nacht die ik met enkele maten voor de Zilverberg doorbracht. Het leuke zusje van een collega van de krant maakte een heleboel foto’s van dit afscheid, waarvan ik mij niet herinner ze gezien te hebben. We dronken, eigenlijk tegen alle traditie in, jenever. We zullen de dageraad nog hebben meegemaakt, want zo hoorde het ook.
De sloop duurde ook nog lang en nu staat er iets wat er nogal op lijkt maar dat dure koopappartementen heet te bevatten. “De Zilverberg wordt afgelost door een Goudberg” werd er in de buurt gezegd. Dat was nog bijzonder, net iets meer dan een kwarteeuw geleden.

Heel Amsterdam wordt een goudberg. “Als je sociale woningbouw zoekt,” zegt Frans Panholzer in wat zo’n beetje een afscheidsinterview is geweest, “raad ik je aan naar Purmerend of Hoorn te gaan, in Amsterdam heb je niets meer te zoeken”. Hij bedoelde het niet kwaad uiteraard, of kwaad in een andere zin: de sociale woningbouw in Amsterdam is totaal verkwanseld. “Zoeken” is letterlijk.
De PvdA en GroenLinks kunnen nu toneelspelen dat zij er tegen zijn, maar het was hun beleid en dit wordt voortgezet door de huidige coalitie. Nee, de SP is geen alternatief, dat blijkt ook wel uit de peilingen. Nu is de grote angst weer dat er te veel armoedzaaiers naar Amsterdam komen, voor wie er geen huisvesting meer is. Volkshuisvesting is opgegeven, ooit ingesteld onder liberalen en de voorlopers van wat nu christen-democratie heet. De non-valeur van de VVD (een pleonasme) die er over gaat heet minister van Wonen.

Ik merk dat ik al een behoorlijke hoeveelheid tekst heb geproduceerd en ik weet niet of ik er mee kan uitdrukken wat ik wil zeggen. Ik kan het voortzetten wanneer en indien ik wil.
Ik vat het samen met een van de teksten van Tiny Hofman (Tienie spreek je het uit) die als pleister op de wonde bij vervloekt metrostation Nieuwmarkt op de vloer staan (of stonden? ik kom er niet meer, het hoeft niet meer): wonen is geen gunst maar een recht.
Een recht waar volop overheengelopen kan worden dan altijd nog.

En nog voor het publiceren van dit stukje krijg ik te horen dat de eenkamerwoning waar ik gewelddadig uitgegooid ben verkocht is.
Ik koesterde de verdenking al. Zo gaat het in Amsterdam. En niet alleen daar.

Ter begeleiding van Joint Politics, 24 maart 2016, 18=20 uur StadsFM SALTO Amsterdam