‘Wij Hollanders’

Onderstaand stuk verscheen eerder op de website van voormalig Krapuul redacteur Bart Voorzanger.
De Hogeschool van Amsterdam handhaaft een docent die weigert studenten van het andere geslacht de hand te drukken en ze in plaats daarvan begroet met een buiging en een respectvol handgebaar. En natuurlijk zijn de rapen gaar.
De PVV spreekt van ‘acceptatie van vrouwendiscriminatie’. De burgemeester van Amsterdam zou de docent ontslaan als hij daar de macht toe had. De voorzitter van de medezeggenschapsraad van de HvA noemt het onaanvaardbaar dat vrouwen anders behandeld worden dan mannen. ‘In Amsterdam begroeten we elkaar gewoon met een hand’ zegt zij. En Heleen Cruls krijgt van het NRC alle ruimte om uit te varen tegen deze tergende misstand, en onze misplaatste tolerantie jegens fanatieke moslims. Kortom, verontwaardiging alom. En dat alles op grond van drie misvattingen.

Aan mijn omschrijving hierboven van het gewraakte gedrag kunt u niet zien of het mannen dan wel vrouwen zijn die met een beleefde buiging begroet worden, en dat is opzet. De hier toegepaste religieuze regel – Gij zult geen personen van het andere geslacht aanraken, tenzij het om uw partner of om directe verwanten gaat – is volledig sekseneutraal. Bij de HvA gaat het nu toevallig om een man, maar in andere even concrete gevallen – zeg ik uit persoonlijke ervaring – gaat het om vrouwen die lichamelijk contact met mannen mijden. Kortom, van vrouwendiscriminatie is geen sprake.

Wel sprake is er van ongewoon gedrag – ‘ongewoon’ in de statistische zin waarin homoseksuelen een ongewone seksuele voorkeur en vegetariërs een ongewoon voedingspatroon hebben. De veelgehoorde kreet ‘Wij Hollanders groeten elkaar met een handdruk’ is dus net zo zinnig als ‘Wij Hollanders eten vlees’ en ‘Wij Hollanders vrijen alleen met iemand van het andere geslacht’. Daar kun je als aangesprokene met een gerust hart op reageren met ‘Jullie Hollanders misschien, maar wij Hollanders niet, hoor.’ Einde discussie.

Los daarvan is het volmaakte onzin om te beweren dat wij elkaar hier met een handdruk begroeten. Houd u voor de grap eens een dagje bij hoeveel mensen u begroet en hoe u dat doet. In de meeste gevallen knikt u en zegt u iets als ‘Hoi’ of ‘Alles goed?’ In in ook nog redelijk veel gevallen zoent u, een keer of drie zo schat ik. De begroetingen waarbij u de ander de hand drukt vormen een kleine minderheid. En grappig genoeg geldt dat voor die HvA-docent waarschijnlijk niet.

In islamitische kringen schudt men elkaar opvallend vaak de hand, meestal om daarna over en weer uitgebreid naar gezondheid en welbevinden te informeren, en terloops ook nog vaak naar dat van ouders, partner, kinderen en andere verwanten. En datzelfde ritueel volgt men bij ontmoetingen waarbij men om religieuze redenen geen hand geeft. ‘Wij Hollanders’ vallen in de regel met de deur in huis en slaan al die uitingen van wederzijdse belangstelling zakelijk over. Ik heb een tijd gewerkt in kringen waar men zulke rituelen wel volgde. ’t Was even wennen, maar ’t voelde toch vooral als een warm bad. En het wende snel. Ik herinner me nog goed hoe ik ooit bij het van school halen van mijn zoontje, de vader van een klasgenootje van hem de hand reikte. Ik kréég een hand, maar wel met een wat verwarde blik. ‘Da’s waar ook,’ dacht ik toen, ‘wij Hollanders doen dat niet.’

Wat begroeten betreft kunnen wij Hollanders nog veel van onze – inmiddels even Hollandse – islamitische medeburgers leren. Het voorspelbare gekrakeel over die HvA-docent is dus vooral een zoveelste gemiste kans.