Achttien dagen geleden werd George Floyd brutaal beroofd van het leven. Sinds achttien dagen komen mensen op straat om hun woede te uiten en systematisch racisme en onrecht aan te klagen. Het was een bewogen periode die heel wat in gang heeft gezet. Welke overwinningen mogen de demonstranten na deze achttien dagen op hun naam schrijven?
Uit recente opiniepeilingen van Rasmussen Reports bleek dat 49 procent van de witte Amerikanen vindt dat hun zwarte medeburgers meer kans hebben het slachtoffer te worden van politiegeweld. Een enorm verschil in vergelijking met het resultaat van dezelfde enquête uit 2014, waarbij slechts 26 procent van de deelnemers met deze stelling instemde. Volgens een peiling uitgevoerd door de Monmouth University zou ook 54 procent van de Amerikanen vinden dat het platbranden van een politiebureau in Minneapolis na de dood van George Floyd gerechtvaardigd was. De protesten hebben bij vele mensen iets losgemaakt en dat blijkt ook uit verschillende beslissingen die de voorbije weken over de hele wereld zijn genomen. Een overzicht.
Federale politie in de VS wordt hervormd
In de Verenigde Staten liggen op federaal niveau een reeks politionele hervormingen op tafel. Verschillende wetsvoorstellen moeten het makkelijker maken om agenten te vervolgen en te controleren op wangedrag.
De George Floyd Law Enforcement Trust and Integrity Act verplicht alle politiekorpsen om hun gegevens en dossiers met het ministerie van Justitie te delen. Deze laatste moet een federale taskforce oprichten, verantwoordelijk voor de vervolging van politioneel wangedrag.
De Justice in Policing Act of 2020 bevat een resem aan hervormingen die men wil doorvoeren bij de federale politie. Het bevat onder andere een verbod op de toepassing van een wurggreep, het manoeuvre waarmee George Floyd de adem werd afgesnoerd. Ook de ‘no-knock warrants’ moeten verbannen worden. Zo’n bevel laat de politie toe om onaangekondigd een huis binnen te vallen en veroorzaakte onder andere de dood van Breonna Taylor op 13 maart 2020
De Ending Qualified Immunity Act wil een einde maken aan de gekwalificeerde immuniteit van wetshandhavers. Deze juridische doctrine beschermt politie tegen persoonlijke verantwoordelijkheid voor de schending van burgerrechten.
Amerikaanse deelstaten nemen maatregelen
Verschillende Amerikaanse staten en steden hebben het heft in eigen handen genomen en kondigden reeds hervormingen aan binnen hun eigen politiekorpsen.
De gemeenteraad van Minneapolis (Minnesota) de stad waar George Floyd op 25 mei werd vermoord, kondigde zondag aan dat het volledige politiekorps zal worden ontmanteld en daarna integraal hervormd.
Ook de staat New York buigt zich over een reeks hervormingsvoorstellen. Burgemeester Bill de Blasio beloofde dat hij zal snijden in het budget van het politiekorps van de stad New York. Het geld dat vrijkomt, zal gaan naar sociale programma’s voor de jeugd.
In Los Angeles (California) beloofde burgemeester Gil Garcetti het politiebudget van de stad met 150 miljoen dollar te verlagen, in plaats van de geplande budgetverhoging van 120 miljoen dollar. De opbrengst gaat naar sociale programma’s voor de rechten van Afro-Amerikanen.
In San Francisco (California) werd beslist dat de politie niet meer zal worden uitgezonden naar geweldloze activiteiten zoals bijvoorbeeld burenruzies en klachten over daklozen. Burgemeester London Breed zei dat agenten in deze gevallen zullen worden vervangen door ongewapende bemiddelaars die hiervoor zijn opgeleid.
In Louisville (Kentucky) werd beslist dat de ‘no-knock warrant’ niet meer mag worden toegepast. En ook in Lexington (Kentucky) moeten deze huiszoekingsbevelen nu eerst worden goedgekeurd door de hoogste politieambtenaren.
De gouverneur van Californië, Gavin Newsom, liet weten dat het politie-opleidingsprogramma de wurggreep niet meer zal aanleren. Ook in Denver (Colorado) wordt dit verboden.
Een rechter in Denver besliste dat de politie niet langer traangas, rubberkogels en ‘niet-dodelijke wapens’ zoals flitsgranaten mag gebruiken om protesten onder controle te krijgen.
Banden met de politie worden verbroken
Verschillende scholen, universiteiten, bedrijven en andere organisaties in de VS hebben de voorbije dagen laten weten dat zij hun contracten met de politie beëindigen.
Naar aanleiding van de “cops out of school”-beweging maakten openbare scholen in Minneapolis, Colorado en Portland een einde aan de samenwerking met de politie. Ook aan de Universiteit van Minnesota zal de politie niet langer instaan voor de beveiliging.
Technologiegigant IBN kondigde aan zijn software niet langer aan de Amerikaanse politie aan te bieden zodat het niet gebruikt kan worden voor massasurveillance, etnische profilering en schendingen van fundamentele mensenrechten. Ook Amazon en Microsoft sprongen op deze kar. De ordediensten in de VS mogen Rekognition, de software voor gezichtsherkenning van Amazon, een jaar lang niet gebruiken tot er gepaste wetgeving is aangenomen om de gezichtherkenningstechnologie op een ethische manier te gebruiken.
Wereldwijde beeldenstorm
Overal ter wereld komen standbeelden van controversiële historische figuren ter discussie. Sommige werden van hun sokkel getrokken door demonstranten, andere werden bewust verwijderd door bevoegde instanties.
In de Amerikaanse staten Virginia, Alabama, en in Baltimore, Louisville, Boston, Atlanta, Philadelphia en Indianapolis werden verschillende beelden van generaals binnen de Zuidelijke Confederatie weggenomen, alsook van ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus.
In het Verenigd Koninkrijk belandde een standbeeld van Edward Colston in de rivier in Bristol. Ook slavenhandelaar Robert Milligan ging van zijn sokkel. Het beeld stond buiten het London Museum.
In België is er hevige kritiek op de standbeelden van Leopold II. In Ekeren werd zijn beeltenis beschadigd door demonstranten en daarna weggehaald door de stadsdienst. Volgens de burgemeester is de kans klein dat het wordt teruggeplaatst.
Naar het voorbeeld van de Universiteit van Bergen, zal ook de buste in de Universiteitsbibliotheek van de KU Leuven worden weggehaald. De stad Kortrijk zal de naam van de Leopold II-laan veranderen en het Oostendse stadsbestuur bekijkt of het een ‘tegenbeeld’ kan plaatsen voor het omstreden beeld van koning Leopold II op de zeedijk.
Racistische films en series gaan op de schop
Verschillende grote streamingsdiensten hebben de voorbije dagen aanstootgevende programma’s en films uit hun aanbod verwijderd.
De met acht Oscars bekroonde film Gone with the wind is niet meer te zien op HBO Max. Door de representatie van de slavernij en racistische vooroordelen die erin aan bod komen, is de film al langer omstreden. HBO Max zal de film later opnieuw aanbieden, maar voorzien van de nodige uitleg en afwijzing van deze manier van afbeelden.
Omwille van de fel bediscussieerde rol van de politie in de VS zijn daar ook de politieseries ‘Cops’ en ‘Live PD’ voorlopig niet meer te zien op de zenders A&E en Paramount.
De Britse reeks Little Britain waarin acteurs zich voor bepaalde rollen zwart schminkten, is niet meer te zien op BBC, ITV en Netflix. Ook de gekende aflevering Don’t mention the war van de reeks Fawlty Towers is verwijderd van UKTV.
Netflix liet weten de categorie BLM toe te voegen aan zijn catalogus.
De muziekindustrie zet babystapjes
Ook in de muziekindustrie begint een en ander te bewegen.
De bestverkopende countrymuziekgroep Lady Antebellum verandert de bandnaam naar ‘Lady A’. Op sociale media verontschuldigden ze zich en schreven ‘beschaamd te zijn dat zij geen rekening hebben gehouden met de associaties van die periode in de geschiedenis met slavernij’.
De Grammy’s schrappen de gecontesteerde categorie ‘urban’ die gebruikt werd om de muziek van zwarte artiesten in onder te brengen. De prijs wordt onder andere omgedoopt tot beste progressieve R&B-album. De Recording Academy zei dat de veranderingen zijn doorgevoerd om ervoor te zorgen dat de prijzen “inclusief zijn en een afspiegeling vormen van de huidige stand van zaken in de muziekindustrie”.
Position switch
De voorbije dagen zijn er enkele – al dan niet vrijwillige – ontslagen gevallen bij kranten en magazines. Allemaal gelinkt aan de heersende protesten tegen racisme, al zijn de redenen uiteenlopend.
Zo koos Alexis Ohanian, medeoprichter van de sociale nieuwswebsite Reddit, er bewust voor om te vertrekken en plaats vrij te maken voor een zwarte bestuurder. Reddit heeft ondertussen Michael Seibel aangesteld als opvolger.
Chef van de opinieredactie van de The New York Times, James Bennet, gaf zijn ontslag na ophef over een opiniestuk waarin werd gepleit om het leger in te zetten tegen protesten die uit de hand liepen. Bennet stond er al langer om bekend een podium te geven aan controversiële opiniemakers.
Eveneens zijn er een paar koppen gerold bij verschillende Amerikaanse magazines. De steun die werd uitgesproken voor de BLM-protesten leidde ertoe dat enkele (ex-)werknemers hun boekje opendeden over de realiteit op de werkvloer. We zagen de hoofdredacteurs bij Refinery 29, Bon Appetit en Variety richting uitgang vertrekken. Ook de eindredacteur cultuur bij Paper Magazine verliet onlangs het blad.
Politieke agenda tegen racisme in België
Ook in België zorgen de protesten voor enkele stroomversnellingen.
Zo zal het kolonialisme binnenkort expliciet worden vermeld in de nieuwe eindtermen van de derde graad secundair onderwijs. Tot nu toe staat er enkel beschreven welke historische tijdsperiode de geschiedenisleerkracht hoort te behandelen en niet welke begrippen daarin aan bod moeten komen.
Na meerdere racistische incidenten de voorbije maanden, zal Brussels staatssecretaris Pascal Smet (one.brussels) het brandweerkorps extern laten doorlichten.
De stad Brugge heeft beslist om toe te treden tot de European Coalition of Cities Against Racism (ECCAR) en zal daarvoor een tienpuntenplan opstellen in de strijd tegen racisme.
– door Ellen De Keyzer, oorspronkelijk voor De Wereld Morgen
