Italianen kunnen vandaag in een referendum (plebisciet) beslissen over een grondwetswijziging. Die komt neer op een versterking van de uitvoerende macht ten koste van de democratie.
Italië kent evenals Nederland een tweekamerstelsel. De Italiaanse Kamer van Afgevaardigden is vergelijkbaar met de Nederlandse Tweede Kamer en er is een Senaat. Een nieuwe wet moet goedgekeurd worden in beide Kamers. Renzi wil nu de wetgevende macht van de Senaat afnemen en veranderen in een afvaardiging van regionale raden met slechts een adviserende rol. Een eenkamerstelsel is echter niet het struikelblok. De ondemocratische samenstelling van de Kamer van Afgevaardigden, die tot nog toe in toom kon worden gehouden door de Senaat, is dat des te meer.
Die aanfluiting voor democratie wat betreft de Kamer van Afgevaardigden is nog een cadeautje van Silvio Berlusconi. In 2005 is een wet aangenomen die beslist dat de grootste partij automatisch (minimaal) 55 procent van de zetels krijgt. Dat moet veranderen heeft het Constitutioneel Hof in 2014 beslist. Renzi heeft daarop in 2016 het zogenoemde Italicum voorgesteld, wat slechts een kleine herziening van Berlusconi’s wet inhoudt. Dat stelsel kent een bonus zodat een winnende partij met een gering stempercentage nog steeds 54 procent van de zetels in de Kamer van Afgevaardigden kan innemen.
Renzi’s pleidooi houdt in dat zo’n systeem met een absolute meerderheid voor één partij de bestuurbaarheid van het land zou bevorderen. Dat daarmee de democratie op de tocht wordt gezet, is duidelijk.
Behoud van democratie is het kernvraagstuk in het referendum. Het schrappen van de macht van de Senaat is de belangrijkste aanval op de democratie. Maar er zijn nog meer vanuit democratisch oogpunt dubieuze wijzigingen opgenomen in Renzi’s plan. Meer info geeft ‘A perfect institutional storm is brewing in Italy‘ op Roar Magazine.
Pingback: Alsjeblieft geen krokodillegehuil over Italiaans referendum | Krapuul