Middenin het traject voor het vaststellen van het verkiezingsprogramma is de Socialistische Partij begonnen om leden te royeren. Met autoritaire maatregelen probeert de partijtop een politieke discussie over de crisis van de partij en de koers te voorkomen.
Vijf SP’ers kregen vorige week te horen dat ze geroyeerd zijn. De leden die op verschillende niveaus actief waren in de partij zouden onderdeel zijn van het ‘Communistisch Platform (CP) en/of het Marxistisch Forum’. Hoewel deze groepen uitsluitend binnen de SP opereren, worden zij door het SP-bestuur toch gezien als ‘politieke partijen’. Dubbellidmaatschap is binnen de SP verboden. Vanuit deze kritische netwerken is direct een solidariteitsoproep gelanceerd SP tegen de heksenjacht.
Maandagavond kwam hier de schorsing bij, om dezelfde redenen, van Olaf Kemerink door het afdelingsbestuur in Nijmegen. Kemerink had zich juist kandidaat gesteld als voorzitter voor het landelijke bestuur van jongerenorganisatie ROOD. Hij deed samen met twee andere SP’ers (waarvan er een bij de geroyeerden zat) op basis van een politiek programma dat de nadruk legt op democratisering van de partij en het bouwen van bewegingen. De schorsing kan nog worden teruggedraaid door de Algemene Ledenvergadering (ALV) in Nijmegen op 19 november.
Deze aanval op kritische leden vindt plaats in de aanloop naar de verkiezingsconferentie op 12 december. Jarenlang gingen verkiezingen in de SP vooral over de poppetjes, maar daar is dit jaar verandering ingekomen. Zo ligt er naast de oproep vanuit het CP ook een manifest ‘toon je moed!’ dat oproept tot meer aandacht voor antiracisme, internationalisme en het versterken van bewegingen. Deze tekst werd ook ondertekend door vertrekkende Tweede Kamerleden Sadet Karabulut en Cem Lacin.
Crisis van de partij
De SP staat er slecht voor. Het aantal leden van de partij nam sinds haar hoogtepunt in 2007 gestaag af, van 50.000 naar rond de 30.000. De partij wist niet te profiteren van de uitverkoop van de PvdA tijdens Rutte II. Tijdens de Europese verkiezingen vorig jaar haalde de partij zelfs geen enkele zetel. De coronapandemie legde de moorddadige gevolgen bloot van een op winst gerichte zorg, maar de SP speelde hier aanvankelijk nauwelijks op in.
Het socialisme van de SP nam ook steeds meer een nationalistische afslag. Arbeidsmigranten die in Nederland WW-rechten opbouwen, mogen hier van de SP in het buitenland maar beperkt van genieten. De partijtop steunde het invoeren van het boerkaverbod en blijft hier achter staan, zelfs nu iedereen mondkapjes draagt en duidelijk wordt dat het verbod vooral tot racisme en geweld richting moslima’s leidt. En als het aan het partijbestuur ligt, voert de SP met de komende verkiezingen campagne voor een breuk met de euro op een nationalistische basis.
In combinatie met hun oriëntatie op regeringsdeelname, in plaats van het aanwakkeren van strijd, heeft de verrechtsing van de SP de afgelopen jaren al veel mensen de partij uitgejaagd. Binnen de partij is er alle ruimte voor discussie, wordt gezegd, maar vooral als dit nergens toe leidt. Spreektijd tijdens congressen en de partijraad is beperkt. De publicaties van de SP bieden geen ruimte voor politiek of theoretisch debat en ook elke vorm van fractievorming is verboden. Het is vanwege deze verstikkende discussiecultuur dat delen van de oppositie onder een schuilnaam moeten opereren en dat het partijbestuur alleen door middel van disciplinaire maatregelen denkt te kunnen reageren.
De kritiek op de koers en het ondemocratische karakter van de partij komt ondertussen uit alle lagen van de partij. De afdelingsbesturen van grote steden zoals Amsterdam, Rotterdam en Utrecht staan kritisch ten opzichte van de landelijke koers. Het is duidelijk dat zij belemmerd worden door een politiek die vertrekt vanuit het idee van een witte arbeidersklasse. Hiernaast is het opvallend dat de kritiek vooral van jongeren komt, die zich in socialistische theorie en geschiedenis verdiepen en zich online en offline organiseren.
Hoe verder?
De ALV van ROOD van vorig jaar was een voorbode voor de huidige crisis. De door de SP-top aangedragen voorzitter moest het ondanks allerlei bureaucratische trucs afleggen tegenover een andere kandidaat. Tijdens de ROOD ALV van dit najaar namen leden moties aan die het nieuwe bestuur opdroegen om zich uit te spreken tegen regeringsdeelname van de SP en voor het instellen van een bestuursbeurs waardoor leden meer tijd zouden hebben zich toe te leggen op hun taken. In een reactie dreigde het SP-bestuur onder meer om de website van ROOD uit de lucht te halen als die gebruikt zou worden voor een statement waar het partijbestuur niet achter stond.
Omdat geen van de kandidaten voor het ROOD-bestuur een meerderheid haalde, moesten er nieuwe kandidaten gevonden worden. Dat de SP ondertussen een kandidaat heeft geroyeerd en een ander geschorst, zegt veel over het vertrouwen dat de partijtop had in de uitkomst van deze ALV die gepland staat voor 22 november. De leden kregen allerlei verdachtmakingen over zich heen, waaronder de klassieker dat het hier om ‘trotskisten’ zou gaan.
Het is een grof schandaal dat de SP-bestuur op deze manier denkt om te kunnen gaan met kritische leden. Nadat de partijtop jarenlang geprobeerd heeft om discussie tegen te houden, critici te demotiveren en verdacht te maken, lijkt zij nu de stap te zetten om hen de partij uit te zetten. We roepen iedereen op om zich uit te spreken tegen deze heksenjacht op kritische SP’ers en voor een democratische linkse beweging.
Teken de petitie tegen de heksenjacht.
– Alsnog overgenomen van Socialisme.nu. Door Ewout van den Berg.
