In oktober overleed zijn overbuurman en mede-communist Roel Walraven, en afgelopen zondag stierf Februaristaker, communist en journalist Max van den Berg (1927-2022). In 2016 ontving hij als ere-gastheer bij de herdenking van de staking op het J.D. Meijerplein Willem-Alexander. Hij leende speciaal een rode sjaal van een collega en volgens de overlevering moet hij tegen W-A gezegd hebben: Hou er toch mee op, jongen…
Ik heb Max de afgelopen tien jaar meegemaakt door zijn steun aan het antifascisme. Zijn vader was Joods, socialist en diamantbewerker, zijn moeder niet-Joods en hij ervoer dat vrijwel de hele familie van vaderszijde door de nazi’s werd vermoord. Zijn vader kwam noodlottig om bij het Amerikaanse bombardement op Nijmegen, begin 1944.
Max was 14 en scholier toen de Februaristaking op 25 februari 1941 begon. Op zijn school besloten leerlingen om demonstratief tegen de Jodenvervolging hun schooltassen op straat te leggen. Nadat de directeur daar een stokje voor stak, trokken Max en zijn vrienden de stad in.
Het Parool schrijft ‘waar hij zag hoe de Duitse bezetter de staking meedogenloos neersloeg,’. Onzin, ze zagen dat de hele stad die dag ging staken: trams eerst, bussen, havenwerkers, kantoren, de gemeente en vrijwel alle winkels in het centrum – en niemand die er iets tegen deed, die eerste dag. De tweede dag wel, toen werd er geschoten en vielen er 9 doden. En het was niet de Duitse bezetter, maar het waren de nazi’s.
De staking was voor veel mensen het demasqué van de naziterreur, en het verzet begon sterk te groeien. Illegaal dagblad De Waarheid verscheen al sinds de zomer van het jaar ervoor, en Max werd bezorger en ging onderduikers helpen – waarvan er uiteindelijk 350.000 kwamen, geholpen door honderdduizenden zoals Max.
Discriminatie stond voor hem vanaf de oorlog constant op zijn agenda. Zoals zoveel communisten protesteerde hij in 1946 met 20.000 anderen op het Waterlooplein tegen de uitzending van soldaten naar Indonesië – daarbij werd één demonstrant doodgeschoten.
Hij werd redacteur van De Waarheid, de krant die na de oorlog eventjes de grootste krant van Nederland zou zijn. Max hielp mee met de eerste Auschwitzherdenking in 1952 en met de oprichting van het Verzetsmuseum en steunde het Comité 21 Maart tegen Racisme. Toen GroenLinks ontstond werd hij voor hen deelraadslid in Osdorp. Later stapte hij over naar de SP.
Holocaustontkenning op Ysselsteyn
Bij steunde onze acties tegen de holocaustontkenning op de grootste nazibegraafplaats van Europa, Ysselsteyn (Venray). Mede dankzij hem is daar nu veel veranderd. Ik maakte hem en Roel zodoende enkele jaren lang mee als zeer waardevolle strategen, ofwel bij hem, of aan de overkant bij Roel of in een zaaltje vlak bij hem achter, in het oude Wilhelmina-Gasthuis.
Het deed me plezier erbij te kunnen zijn toen hij in 2016 ondanks zijn slechte gezondheid toch naar het antifascistencongrtes van de FIR in Praag kwam. Daar kreeg hij toen de Europese Michel Vanderborchtprijs . Klik hier voor een verslag, plus de rede van Max zelf.
Vrijdag is zijn uitvaart op de Nieuwe Ooster in Amsterdam.
