Een soort van special in deze Strijdkroniek. Het onderwerp: politiegeweld in de Verenigde Staten tegen mensen uit gemeenschappen van zwarte en andere gekleurde mensen, en het verzet daartegen.
De Verenigde Staten beleeft momenteel nieuwe rondes van protest tegen racisme, politiegeweld en de dodelijke combinatie ervan die keer op keer mensen woedend de straat op brengt. Autoriteiten bereiden zich voor op woedend protest naar aanleiding van de naderende uitspraak in rechtszaak tegen Derek Chauvin. Dat is de agent die vorig jaar George Floyd de dood in joeg door meer dan acht minuten zijn knie op de nek te houden en hem zo deed stikken.
Deze racistische politiemoord was aanleiding tot een golf van demonstraties, gevechten met politie, plunderingen en brandstichtingen die hier en daar al de George Floyd Rebellion heet. Het was de grootste verzets- en protestgolf in de Verenigde Staten sinds de jaren zestig van de vorige eeuw. Hier en daar verloor de politie dagen- soms wekenlang op hele stukken binnenstad. Dat gold voor Minneapolis, waar George Floyd om het leven werd gebracht. Het gold ook voor Portland en voor Seattle, waar enige tijd zelfs autonome zones functioneerden waar de politie de toegang werd ontzegd.
Golven van furieuze repressie, aangejaagd door president Trump, konden het verzet slechts terugslaan in combinatie met golven van beloftes en inkapseling vanuit de Democratische Partij. Die inkapseling weekte gematigder, ‘vreedzame’ en dus ‘goede’ demonstranten los van ‘raddraaiers, ‘plunderaars’ en ‘relschoppers’, oftewel precies die radicale delen van het verzet die ervoor zorgden dat het niet langer mogelijk was het verzet, en de redenen daarvoor, te negeren. Terwijl de radicalen zeer hardhandig werden teruggeslagen, werden de gematigden afgescheept met beloftes over ‘Defund The Police’ die, naarmate de strijd wegebde, steeds minder bleken voor te stellen. De pacificatie van de George Floyd Rebellion bleek op de korte termijn helaas succesvol. Maar het was een kwestie van tijd voor een volgende opvallende politiemoord de strijd weer zou doen ontvlammen.
Die tijd was op zondag 11 april 2021 kennelijk gekomen. Op die dag hield de politie een twintigjarige zwarte man aan. Zijn naam was Daunte Wright. Hij werd verdacht van een overtreding, er bleek nog een boete en een eerder aanhoudingsbevel uit te staan ook. Hij probeerde te ontsnappen, de politie opende het vuur, even later botste de auto op een andere. Daunte Wright overleed. De plaats: Minneapolis, ‘zo’n 16 kilometer van de plek waar George Floyd overleed nadat een agent minutenlang op zijn knie zat.’(1)
Weer een zwarte man die was omgebracht door een politiemacht waarin schieten keer op keer het standaard-antwoord blijkt elke keer als een zwart persoon zich niet ogenblikkelijk onderwerpt aan wat politie eist. Alsof er de doodstraf staat op pogingen om aan arrestatie te ontkomen. Alsof het leven van een zwart persoon na ‘succesvolle’ aanhouding wel veilig is. George Floyd was aangehouden, en volledig in de macht van agenten. Dat redde zijn leven dus niet. Is het gek dat zwarte mensen het op een lopen of rijden zetten als ze in een soortgelijke situatie dreigen te belanden?
Protesten
Vrijwel meteen begonnen mensen in Minneapolis – in Brooklyn Center, om preciezer te zijn – te protesteren. Vrijwel meteen was er politiegeweld tegen de demonstranten. De NOS: ‘Een boze menigte verzamelde zich ‘s avonds voor het politiebureau in Brooklyn Center. Verschillende politieauto’s werden vernield en er werd met stenen gegooid. Als reactie schoot de politie met rubberen kogels. Zeker twee mensen werden gewond.’(2) Aljazeera beschrijft iets soortgelijks, maar voegt toe: ‘Maar opnieuw braken er botsingen uit toen een andere groep van enkele honderden betogers zich verzamelden bij het Brooklyn Center Politiehoofdkwartier en tegemoetgetreden werden met traangas en flashbang-granaten.’(3)
Erg veel ‘geweld’ vanuit de terecht geëmotioneerde demonstranten was er duidelijk niet voor nodig om de politie tot grof staatsgeweld te bewegen. Daar mag meteen bij dat er geen enkele reden is waarom deze demonstranten af zouden zien van de middelen die ze nu eenmaal hebben, en hun bereidheid die zo goed mogelijk te gebruiken. Al snel bleek dat de protesten het woedende karakter kregen die de eerste weken van de George Floyd Rebellion kenmerkten. Na de hierboven aangestipte confrontaties ging het verder. ‘vervolgens braken er plunderingen uit bij diverse winkelcentra en zakelijke winkels, plunderingen die zich verspreidden in Minneapolis en St Paul, volgens een plaatselijke nieuwsverslaggever. In Brooklyn Center werden 20 zaken geplunderd, in Middeapolis 24, in St Paul 8.’ Dat bericht de anarchistische website It’s Going Down, in dit soort situaties weer een voortreffelijke bron.(4)
Het bericht voegt er aan toe dat er in een hele reeks andere steden alweer solidariteitsacties waren. Genoemd worden de activistische bolwerken Seattle en Portland, maar ook Los Angeles, San Diego, Omaha, Oakland, Milwaukee, Kalamazoo, Kansas City, Fort Wayne, Louisville, Washington D.C en New York City waar demonstranten een brug probeerden te blokkeren. Politie probeerde dat met de knuppel in de hand te verhinderen. ‘Betogers zonder vrees braken door de eerste politielinie heen terwijl ze riepen: “You can’t stop the revolution”’, zo haalde het verslag een tweet aan.
Dit ziet er allang niet meer uit als een standaardprotest tegen weer een politiemoord. Dit ziet er uit als de vroege stadia van veel meer. Wel standaard was natuurlijk de onderdrukking, met uitgaansverbod en de nationale garde op de been. Standaard waren ook de oproepen vanuit het gezag, plaatselijk en landelijk, veelal hoogst Democratisch, tot en met President Biden, om toch vooral ‘vreedzaam’ te blijven. Kapotte winkelruiten zijn in die kringen nog steeds een groter probleem dan kapotte levens van zwarte mensen.
Intussen kwamen uit Brooklyn Center meer details over de dood van Daunte Wright.(5) De agent die hem doodschoot, zou dat per ongeluk hebben gedaan, jawel. Kim Potter is op opnames te horen als ze ‘Ik taser je! Taser! Taser! schreeuwt naar Daunte Wright. Even later hoor je haar uitroepen: ‘Holy (scheldwoord), ik heb hem neergeschoten!’ Ze had haar taser – overigens ook een wapen waarmee je de dood van iemand kan veroorzaken – voor een pistool aangezien?! Een agente die al 26 jaar bij de politie werkte?! Binnen twee dagen had ze ontslag genomen, net als haar directe chef. Dat maakt klaarblijkelijk deel uit van de gangbare pogingen om te laten zien dat, heus, echt waar, de overheid politiegeweld tegen zwarte mensen Serieus Nam.
De revolte ging intussen verder. AlJazeera, over de tweede protestnacht: ‘Honderden betogers maandagnacht tegenover politie na het vallen van de nacht en uren nadat een uitgaansverbod van zonsondergang tot zonsopgang was aangekondigd door de gouverneur. Toen de betogers weigerden om uiteen te gaan begon de politie traangrasgranaten en flashbang-granaten af te vuren’. Sommige mensen vertrokken. ‘Een lange linie van politie in rel-uitrusting begon langzaam de achtergebleven menigten terug te dringen terwijl ze ritmisch hun knuppels voor zich duwden. “Move Back”, riep de politie. “Hands Up! Don’t Shoot!” riep de menigte terug.’(6)
Er volgde een derde nacht van confrontatie, met enkele honderden demonstranten, waarvan sommigen flessen en dergelijke naar de politie gooiden. Politie gaf opdracht om uiteen te gaan, demonstranten weigerden dat, politie viel de menigte aan nadat ze de bijeenkomst onwettig verklaard hadden. Traangas en flashbangs van politiezijde, stenen en vuurwerk van de kant van de opstandigen.(7)
Het politiegeweld tegen de reeks van demonstraties richtte zich niet alleen tegen demonstranten zelf. Journalisten waren herhaaldelijk doelwit, hetgeen een schandaal op zich werd. Op zaterdag 17 april zag de Minnesota State Patrol – de politie van de staat, niet het stedelijke politiekorps trouwens – zich zelfs genoodzaakt om toe te zeggen dat zij van gericht geweld tegen journalisten verder zou afzien.(8) De waarde van die aankondiging is evenredig aan de aandacht en verontwaardiging die dit politiegeweld oproept. Verslapt de aandacht, dan gaat de politie gewoon weer haar repressieve gang. En natuurlijk is het helemaal niet genoeg als agenten zich tegen journalisten inhouden terwijl ze demonstranten wel blijven mishandelen. Dat de politie een public relations probleem heeft, zowel met de moord op Daunte Wright als met het geweld dat ze tegen protesten ontketende, is intussen wel duidelijk.
Chicago
Minneapolis was niet het enige centrum van anti-politieprotest. Niet alleen waren er de genoemde solidariteitsacties. Ook wekte een andere akelige gebeurtenis de aandacht, in Chicago.(9) Daar kwam video-beeldmateriaal naar buiten over weer een politiemoord. Daarop was te zien hoe een agent een jongen toeroept met ‘Stop!’ Even later doet de jongen zijn handen omhoog. De agent schiet. De jongen overlijdt. Zijn naam is Adam Toledo. Zijn afkomst is latino, het voorval gebeurde in een wijk waar mensen van Mexicaanse afkomst wonen. De leeftijd van Adam Toledo: 13 jaar. De agent die hem om het leven bracht heet Eric Stillman en werkte al zes jaar bij de politie. Onervarenheid is keer op keer niet het kenmerk van killer agenten als hij.
De beelden brachten een schok teweeg, en protest bleef niet uit. Honderden mensen liepen in optocht door Chicago, een duizendtal verzamelden zich in een park. Dat was op vrijdag 16 april.(10) Leuzen van actievoerders in het park: ‘Stop killing kids’, en ‘CPD can’t be reformed’. CPD staat voor Chicago Police Department, het plaatselijke politiekorps. Dat kan dus niet worden hervormd, volgens de leus. Overigens: waar The Guardian, waaraan ik bovenstaande informatie ontleen, spreekt van duizend protesterenden in het park, spreekt Common Dreams van ‘duizenden’.(11)
‘De politie van Chicago kan niet worden hervormd’: een slogan als deze laat zien hoe sterk de radicale scherpte in dit type protesten de afgelopen jaren is gegroeid. In eerdere hoogtijdagen van Black Lives Matter, in 2013 tot en met 2016, was de boosheid ook enorm. Maar toen domineerden juist oproepen om de politie te hervormen, agenten te verplichten een bodycam te dragen. Inmiddels zien en ervaren mensen hoe weinig vorderingen zulke hervormingen maken, en hoe weinig ze uithalen als ze worden doorgevoerd. De dood van Daunte Wright is door de bodycam van de verantwoordelijke politiefunctionaris bepaald niet voorkomen. Dat demonstranten nu luidop zeggen dat het Chicago politiekorps niet te hervormen is, stemt hoopvol, zoals elk einde der dodelijke illusies hoopvol kan stemmen.
Demonstraties gingen buiten Chicago ook door. Common Dreams meldde bijvoorbeeld naast de ‘duizenden’ in Chicago ook demonstraties in Washington D.C, met een duizendtal actievoerders, en honderd arrestaties. Dit gebeurde in de ‘zesde opeenvolgende nacht van demonstraties’, aldus het bericht. Nacht aan nacht demonstreren, dag in dag uit de politie trotseren: de contouren van een Daunte Wright/Adam Toledo Rebellion beginnen zich af te tekenen.
En verder…
Intussen maken autoriteiten zich dus op voor wat er kan gebeuren in reactie op de uitspraak in de rechtszaak tegen Derek Chauvin , de man van die dodelijke knie op de nek van George Floyd. Het is nu al duidelijk dat het idee dat de moordenaar van George Floyd met slechts een lichte veroordeling wegkomt – dood-door-schuld, doodslag, zoiets, in plaats van moord – tot grote woede gaat leiden. In Philadelphia is de gouverneur maar vast begonnen om duizend leden van de National Guard in paraatheid te brengen ‘in voorbereiding op enige potentiële onrust volgend op de uitspraak in de berechting van Derek Chauvin, aldus de Philadelphia Inquirer .(12)
O ja, de gouverneur die aldus de komende repressie aan het voorbereiden is, is lid van de Democratische Partij. Ik zeg het er maar bij voor degenen die in die partij nog steeds een soort bondgenoot wensen te zien in de strijd tegen staatsgeweld, racisme, en de de dodelijke combinatie ervan waarin de Amerikaanse politie zo uitblinkt.
Noten:
1 ‘Onrust en vernielingen bij Minneapolis na dodelijk politiegeweld tegen zwarte man’, NOS, 12 april 2021, https://nos.nl/artikel/2376404-onrust-en-vernielingen-bij-minneapolis-na-dodelijk-politiegeweld-tegen-zwarte-man.html
2 ‘Onrust en vernielingen bij Minneapolis na dodelijk politiegeweld tegen zwarte man’, NOS, 12 april 2021, https://nos.nl/artikel/2376404-onrust-en-vernielingen-bij-minneapolis-na-dodelijk-politiegeweld-tegen-zwarte-man.html
3 ‘Protests erupt in Minneapolis after police shoot Black man’, Aljazeera, 12 april 2021, https://www.aljazeera.com/gallery/2021/4/12/police-shooting-of-black-man-in-minneapolis-sparks-fresh-protests
4 ‘Demonstrations in Solidarity With Rebellion Following Police Killing of Daunte Wright Grow despite Curfew, National Guard’, It’s Going Down, 13 april 2021, https://itsgoingdown.org/demonstrations-in-solidarity-with-rebellion-following-police-killing-of-daunte-wright-grow-despite-curfew-national-guard/
5 ‘Police chief, officer resign two days after Black motorist killed’, Aljazeera, 13 april 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/4/13/police-chief-officer-resign-two-days-after-black-motorist-killed
6 ‘Wright shooting: Minneapolis erupts in second night of protests’, Aljazeera, 13 april 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/4/13/second-night-of-clashes-in-the-wake-of-daunte-wight-shooting
7 ‘Minnesota protests continue over police killing of Black man’, Aljazeera, 14 april 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/4/14/minneapolis-protests-continue-over-police-shooting-of-black-man
8 ‘Minnesota police pledge not to harass journalists at protests’, Aljazeera, 18 april 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/4/18/minnesota-police-pledge-not-to-harass-journalists-at-protests
9 Aljazeera, ‘Chicago releases video of officer shooting 13-year old latino boy’, Aljazeera, 15 april 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/4/15/chicago-releases-video-of-officer-shooting-13-year-old-latino-boy
10 Richard Luscombe en Gloria Oladipo, ‘Hundreds protest in Chicago over police shooting of Adam Toledo’, The Guardian, 17 april 2021, https://www.theguardian.com/us-news/2021/apr/16/chicago-protests-adam-toledo-shooting-video
11 Jessica Corbett, ‘As Chauvin Trial Wra Police Killings Provoke Protests Across US’, Common Dreams, 17 april 2021, https://www.commondreams.org/news/2021/04/17/chauvin-trial-wraps-police-killings-provoke-protests-across-us
12 Oona Goodin-Smith, ‘Pa. National Guard activated as Philly preps for potential unrest ahead of Derek Chauvin murder trial verdict’, Philadeplhia Inquirer, 17 april 2021, https://www.inquirer.com/news/derek-chauvin-protest-philadelphia-george-floyd-police-national-guard-20210416.html
- Uitgelichte afbeelding: eerder protest in Dallas, juli 2020. CC
- Ook verschenen bij PeterStormt
