De Socialistische Partij (SP) wil een einde maken aan de praktijk dat mensen met met een bijstandsuitkering werken zonder daarvoor loon te ontvangen. Gemeenten mogen in ruil voor een bijstandsuitkering een tegenprestatie vragen van bijstandsgerechtigden. Wetgeving en jurisprudentie stellen weliswaar grenzen aan deze verplichting, maar daarmee vegen gemeenten algemeen hun reet af. Zo wordt veel laagbetaald werk dat ooit door mensen uit de Sociale Werkvoorziening tegen betaling werd verricht, inmiddels gratis uitgevoerd door bijstandsgerechtigden. De vroegere plantsoenmedewerker van de gemeente is vrijwel overal vervangen door een schoffelende bijstandsgerechtigde. SP-parlementariër Sadet Karabulut:
‘Begin dit jaar bleek dat twee gemeenten in Gelderland mensen als tegenprestatie voor hun uitkering plastic bloemen lieten vouwen. De gemeenten kregen daar een half miljoen euro voor. Dit is typisch een geval van verdringing van betaald werk door onbetaald werk door bijstandsgerechtigden.’
De SP wil wettelijk vastleggen dat gemeenten en UWV met een verplichte “verdringingstoets” vast moeten stellen of er in concrete gevallen sprake is van verdringing van betaald werk. Mocht dat het geval zijn, dan is het in strijd met de wet en dus verboden.
De Participatiewet heeft met de verplichte tegenprestatie een al decennia bestaande praktijk “gelegaliseerd”. Onder het mom van “reïntegratietrajecten” laten gemeenten en in mindere mate UWV uitkeringsgerechtigden al heel lang zonder loon werken. Bij schrijver dezes zijn gevallen bekend waarbij mensen elk half jaar een nieuw reïntegratietraject voorgeschoteld kregen, met elke keer licht gewijzigde doelstellingen. Met “reïntegratie” had het weinig te maken, met “uitbuiting” des te meer.
Het is onduidelijk op hoeveel steun de SP in de Tweede Kamer mag rekenen, maar ik voorspel dat de machtige lobby van de gemeenten zich fel tegen dit voorstel zal verzetten, onder het mom dat gemeenten opgezadeld worden met “veel bureaucratie”, een bezwaar dat de VNG standaard uit de kast haalt zodra gemeenten verplichtingen opgelegd krijgen. De échte reden is natuurlijk dat de “tegenprestatie” inmiddels voor gemeenten een winstgevende aangelegenheid is geworden, zoals uit het door Karabulut genoemde voorbeeld blijkt.
Bron: de Volkskrant
