Peultjes en pantservoertuigen: met Mubarak is het voor Nederland goed zaken doen

Onderstaand artikel verscheen eerder op de website van Socialisme.nu.

Terwijl de hoofdeis van de volksopstand in Egypte het directe vertrek van Mubarak is, sprak premier Rutte afgelopen woensdag over een ‘ordelijke transitie die nu moet beginnen’ en de noodzaak van ‘snelle en praktische hervormingen’. Minister Verhagen hulde zich gisteren na de ministerraad in dezelfde algemeenheden, in navolging van vergelijkbare verklaringen uit Washington en Brussel. Terwijl de westerse leiders allemaal oproepen tot ‘het stoppen van het geweld’ komt steun voor de eis dat Mubarak nu moet opstappen niet over hun lippen. Dat hoeft ons niet te verbazen, als we de warme band van de Amerikaanse maar ook de Nederlandse regering met de dictatuur nader bekijken.

Door Peter van Eerbeek

Afgelopen dagen werden de demonstranten door het regime herhaaldelijk aangevallen door middel van georganiseerde knokploegen. Maar in plaats van helder kant te kiezen voor de aangevallen pro-democratie demonstranten, besloot Rutte om de islamofobe kaart te spelen. Hij verkondigde dat hij er niet aan moest denken dat door een snel vertrek van Mubarak de Moslimbroederschap aan de macht zou komen, en dat Egypte hiermee Iran of Gaza zou volgen.

Deze houding is hypocriet en laat zien dat er met twee maten wordt gemeten. Toen in juni 2009 het Iraanse regime harde repressie gebruikte om de massale protesten tegen Ahmadinejad de kop in te drukken werd dit in no time scherp veroordeeld door toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Verhagen en zijn westerse collega’s.

Machtsbalans

Klaarblijkelijk is het één ding om je uit te spreken tegen een regime dat de status van internationale paria heeft gekregen. Maar zodra de volkswoede zich richt tegen een bewind waarbij de Nederlandse belangen en die van de grote Amerikaanse bondgenoot in het gedrang komen, liggen de zaken anders.

Egypte is van cruciaal belang vanwege haar rol in de door het Witte Huis georkestreerde machtsbalans in het Midden-Oosten. Deze heeft onder andere tot doel de strategische controle over de olievoorraden in de regio veilig te stellen. Het regime in Caïro is hierbij een doorslaggevende bondgenoot vanwege de steun voor Israël, en om deze ‘stabiliteit’ te handhaven wordt Mubarak al 30 jaar met westerse steun in het zadel gehouden.

Na de diverse onthullingen door WikiLeaks weten we dat de VS grote waarde hecht aan Nederland om haar agenda in Europa en de rest van wereld door te kunnen voeren. Volgens oud-ambassadeur Sobel vormt Nederland, samen met Groot-Brittannië, een ‘sterk, betrouwbaar transatlantisch anker in Europa’. Maar naast deze belangrijke factor heeft de Nederlandse heersende klasse zo ook haar eigen belangen in Egypte.

Handelspartner

Gedurende de afgelopen dertig jaar dictatuur heeft Nederland nauwe economische banden met Egypte onderhouden, en Nederland is inmiddels de op vier na grootste handelspartner van Egypte. Nederland exporteerde in crisisjaar 2009 voor 908 miljoen euro naar Egypte, en importeerde voor 232 miljoen euro.

Verladersorganisatie EVO geeft aan dat er honderden Nederlandse bedrijven actief zijn in Egypte: ‘Egypte is een belangrijke afzetmarkt voor ons. Ook komen veel goederen uit Egypte naar Nederland toe. Denk maar eens aan de sperziebonen, sugarsnaps en peultjes in de supermarkt. Die komen bijna allemaal uit Egypte.’

Kennelijk mogen Nederlandse bedrijven dus volop profiteren van het doen van zaken met dictatoriale regimes. Maar de volksopstand begint inmiddels ook Nederlandse multinationals met fabrieken in Egypte te raken, die zich nu grote zorgen maken om het ‘ondernemersklimaat’. Vier fabrieken van Unilever, waar onder andere thee en zeep gemaakt worden, zijn gesloten sinds 27 januari. AkzoNobel legde een fabriek met zo’n 50 arbeiders stil, en 2400 arbeiders van Heineken zitten nu thuis.

Wapenleverancier

De Nederlandse steun gaat echter verder. Wereldwijd is Nederland een belangrijke leverancier van wapentuig. In de afgelopen twee decennia leverde Nederland pantserrupsvoertuigen aan Egypte. De levering hiervan behoort tot de grotere uit de geschiedenis van de Nederlandse wapenhandel. In 1994 werden ruim 600 pantserrupsvoertuigen aan het Egyptische leger verkocht.

Dit gebeurde ondanks dat Mubarak sinds het begin van de jaren tachtig door middel van de noodtoestand zijn dictatuur uitoefent, mensenrechtenschendingen door het regime bekend zijn, er geen eerlijke en vrije verkiezingen worden gehouden, enzovoort. En in 2005 volgde een nieuwe levering van 431 pantservoertuigen. Mocht het leger ingezet worden tegen de betogers in Egypte, in plaats van zich aan te sluiten bij de bevolking, dan is de kans dat zij hierbij gebruik maakt van door Nederland geleverd wapentuig reëel.

Hoe schandalig is het dan wel niet dat minister Rosental recent zei de mogelijkheden te willen onderzoeken om organisaties die oproepen tot een boycot van Israël en deelnemen aan een nieuw humanitair hulpkonvooi naar Gaza hun subsidie te willen afnemen? Terwijl Nederlands vervoer van wapentuig naar Egypte blijkbaar geen probleem is, wil het kabinet een humanitair hulpkonvooi voor de noodlijdende Palestijnse bevolking tegenhouden.

Structureel

De Haagse voorliefde voor Israël is structureel. Zo liep dezelfde Verhagen die nu Mubarak weigert af te vallen, tijdens de aanvallen op de Gazastrook begin 2009 internationaal voorop in de steun voor Tel Aviv. Samen met de Deense regering stelde hij zelfs voor om ‘EU-waarnemers’ te installeren bij de Egyptische grens, om Palestijnse smokkelroutes te dwarsbomen.

De positie van de Nederlandse regering laat opnieuw pijnlijk zien dat mensenrechten en democratie ondergeschikt zijn aan geopolitieke belangen en de winsten van het bedrijfsleven. In de solidariteitsacties zoals die nu worden georganiseerd is het dus van groot belang ons eigen bewind in Den Haag onder druk te zetten, en daarmee de steun aan het Mubarak-regime.

Daarom stelt onze verklaring over Egypte nadrukkelijk: ‘Oprechte solidariteit met de protesterende arbeiders, studenten en werklozen in Egypte kan alleen van onderaf komen. Daarom steunen ook wij in Nederland hun demonstraties en stakingen en roepen we Nederlandse vakbonden en organisaties op hetzelfde te doen. We eisen bovendien dat de Nederlandse regering de diplomatieke banden met het Mubarak-bewind verbreekt en elke politieke en militaire steun stopzet.’

Klik hier om deze verklaring te lezen en te steunen