Een maand lang al wordt er gestaakt tegen de pensioenplannen van Macron en zijn regering. Het is de grootste stakingsgolf sinds 1968. Deze week lijkt beslissend te worden in de krachtmeting.
Het meest voelbaar en in het oog springend zijn natuurlijk de stakingen bij het publieke transport. Een maand lang al worden depots geblokkeerd zodat bussen, metro’s of treinen slechts sporadisch kunnen uitrijden. Een vierde van de TGV’s staat stil, net als vier op de tien TER-treinen en drie op de vijf intercity-treinen. In de Parijse metro zijn het enkel de automatische treinen die rijden.
Ook in andere sectoren gaan de stakingen nog steeds door. In zeven op de acht Franse raffinaderijen is het werk bijvoorbeeld nog steeds niet hervat. Er wordt opgeroepen om deze week nog verder te gaan en de raffinaderijen ook effectief te blokkeren.
In middelbare scholen en universiteiten blijft het onrustig. Schoolpoorten worden door studenten en leerlingen in alle vroegte geblokkeerd zodat lessen en examens niet kunnen doorgaan. Dat was de voorbije dagen onder meer het geval in de Sorbonne en Nanterre. Leerkrachten verklaren zich evenzeer solidair met de staking.
Voor en tijdens de kerstperiode werd tevens gebruik gemaakt van meer creatieve actiemethoden om de druk op de Franse regering hoog te blijven houden. Zo gaven de stakende werknemers van de Parijse opera een concert op de Place de la Bastille.
Op verschillende plaatsen in het land werd post gevat bij péages om een gratis doorgang voor automobilisten te verzekeren en de gilets jaunes bleven de voorbije weekends de straat op trekken om, net als de vakbonden, te protesteren tegen de pensioenhervormingen.
Eén van de meest besproken en krachtige actiemiddelen die toegepast worden, is blokkeren van elektriciteits- en gastoevoer. Volgens woordvoerders van de vakbond CGT gebeurt dat gericht: vooral overheidsgebouwen, commerciële centra en bedrijven worden geviseerd zodat de economische activiteit verstoord wordt. Er wordt daarbij ook gepoogd om energie te herverdelen.
Ondertussen blijft de solidariteit met de stakers groot. De meest recente peilingen tonen aan dat een meerderheid van de Fransen de staking nog steeds gerechtvaardigd vindt en weinig moet hebben van Macrons hervormingsplannen. De solidariteit met de stakers steekt trouwens ook de landsgrenzen over. Franstalige bonden in België hebben besloten om mee geld in te zamelen om de Franse stakerskassen te spijzen.
BlackRock
Niets dodelijker voor sociaal protest dan een verlofperiode, zo wil het cliché. Wellicht hadden Macron en de zijnen gehoopt dat het vuur van de staking zou doven tijdens de kerstperiode. Er werd zelfs bij aanvang van de feestdagen opgeroepen tot een kerstbestand, maar daar hadden de stakers weinig oor naar. De stakingen en acties gingen onverkort door en daar had de onhandige communicatie van Macron tijdens de kerstperiode een zeker aandeel in.
In zijn nieuwjaarstoespraak kondigde Macron aan dat hij hoopte om tot een compromis te komen met de vakbonden maar tegelijk benadrukte hij dat het pensioensysteem hoe dan ook zou hervormd worden. Met andere woorden, Macron gaf vlak voor de overgang van oud naar nieuw te kennen dat de Fransen niet hoefden te rekenen op grote toegevingen. Jean-Luc Mélenchon en de vertegenwoordigers van de vakbonden hadden het over een oorlogsverklaring en de stakers zagen zich gesterkt in hun voornemen om vooral door te gaan.
Wat de stakers tevens aanmoedigde was de toetreding van Jean-François Cirelli tot het légion d’honneur, zeg maar de club van meest verdienstelijke Franse burgers. Cirelli is de huidige directeur van de Franse tak van BlackRock, een Amerikaanse vermogensbeheerder die onder meer gespecialiseerd is in … pensioenfondsen. Het feit dat Cirelli kort na nieuwjaar officieel mocht toetreden tot het légion d’honneur was voor veel Fransen het bewijs dat de pensioenhervorming dient om bedrijven als BlackRock te verrijken. Er was in ieder geval moeilijk een slechter moment denkbaar om Cirelli op te nemen in het légion d’honneur.
Laatste week?
Deze week belooft beslissend te worden. Op 9 en 11 januari staan opnieuw algemene actiedagen en dus ook betogingen gepland. De opkomst bij die betogingen zal bepalend zijn voor de (perceptie van) de slagkracht van de beweging. Tegelijk zullen bonden en regering deze week opnieuw samenzitten. De kans dat het tot een effectief compromis komt is eerder klein. CGT, de grootste en tevens meest strijdlustige vakbond van het land, eist samen met Force Ouvrière de volledige intrekking van de voorgestelde hervorming. Andere vakbonden willen vooral dat de verhoging van de pensioenleeftijd naar vierenzestig wordt herzien.
Het is dus mogelijk dat de verschillende vakbonden uit elkaar zullen gespeeld worden door voorzichtige en partiële toegevingen te doen. Maar dit zou niet betekenen dat de strijd gestreden is voor Macron. Het ongenoegen dat al een jaar lang vertolkt wordt door de gele hesjes blijft immers groot en het protest dat nu deels gekanaliseerd wordt door de bonden zou, als die laatsten verstek geven, wel eens opnieuw een meer ongecontroleerde vorm kunnen aannemen.
– Thomas Decreus, oorspronkelijk voor De Wereld Morgen
