Jaap van Dissel, ongetwijfeld zeer geleerd maar ook zeer onwetenschappelijk bezig, dreigt op 31 mei een wetenschapsprijs uitgereikt te krijgen. Dat zou niet alleen een afgang zijn voor de wetenschap. Het zou een beloning zijn voor een beleid dat mensenlevens kost, dag in en dag uit . Een beleid waar hij als weinig anderen de argumentatie voor heeft helpen leveren. Het zou een zoveelste bewijs zijn dat misdaad loont. We gaan voor die prijs dus een stokje proberen te steken. Het ondertekenen van de petitie in die richting is een klein maar goed stapje in die richting.(1) Doe maar eventjes snel, misschien al voordat je verder leest.
Regeringsmisdaad: dood door schuld
Gisteren, 8 mei 2021, bleken er 29 mensen wegens corona te zijn overleden. Dat waren er 7 meer dan de dag daarvoor. Gemiddeld bedroeg het aantal wegens COVID-19 overleden mensen 22. De week daarvoor bedroeg dat gemiddelde aantal aan corona overledenen nog 19.(2) Dat is het beeld, dag na dag na dag: enkele tientallen doden. Waren het doden-door-politiekogels, in regeringsopdracht, dan was er allang een opstand uitgebroken, of minstens een internationaal schandaal met sancties en wijd verbreide mensenrechtenverontwaardiging.
Dit zijn dus doden die te voorkomen waren geweest als er een adequaat corona-beleid werd gevoerd. Als er tijdig gevaccineerd werd, in rechtvaardige volgorde en in een hoog tempo. Als scholen, winkels en terrassen gewoon dicht waren, maar teststraten en vaccinatieplaatsen dag en nacht open. Als het kabinet niet langer streefde naar groepsimmuniteit door mensen aan besmettingsgevaar bloot te stellen. Vooral ook als de maatschappij koos voor #ZeroCovid en dat ook daadwerkelijk wist door te voeren, en met een shutdown van onderop de virusverspreiding effectief de weg wist te versperren, dwars tegen het kabinetsbeleid in.
De tientallen dagelijkse coronadoden zijn dus slachtoffers van een misdrijf, bedreven door deze regering. Het misdrijf heet dood-door-schuld, en het is belachelijk dat we de daders ermee weg laten komen zonder ze zelfs maar te beroven van het vermogen om door te gaan met hun misdaad. Ze hoeven van mij niet naar de cel, want ik geloof niet in gevangenissen. Maar ze dienen wel uit de macht te worden verdreven – een macht waarmee ze mensen de dood in drijven, dag in en dag uit.
Kunnen wij, mensen in de bevolking van Nederland, er veel aan doen? Niet als we het niet proberen, niet zonder wijd verbreide recalcitrantie. Alle beetjes helpen. Zo krijgt de hoofdverantwoordelijke voor het beleidsmodel waarmee de regering opereert binnenkort een wetenschapsprijs. We zouden op zijn minst kunnen proberen om dat te verhinderen, want het is een grote schande. Hoe zit dat?
Fout beleidsmodel
Het beleidsmodel betreft die al genoemde groepsimmuniteit-als-pandemiebestrijding: zorg dat zo veel mogelijk mensen besmet raken. Die besmette mensen zijn vervolgens immuun, Zijn er genoeg mensen immuun, dan kan het virus zich niet verder verspreiden en dan stokt de pandemie om vervolgens weg te sterven. Vaccinatie werkt in dezelfde richting. Vaccinatie plus besmettingen moet de groepsimmuniteit brengen. Maar waar vaccins mensen beschermen tegen in ieder geval ernstig ziek worden, daar leiden besmettingen te vaak wel tot ernstige, soms langdurige ziekte, en dagelijks dus ook nog steeds tot enkele tientallen doden. Groepsimmuniteit najagen is dus een strategie die ziek maakt en mensenlevens kost. En het is nergens voor nodig, want je kunt het virus ook gewoon de maatschappij uit schoppen en uit de maatschappij houden. Dat hebben ze in Nieuw-Zeeland, Vietnam, Taiwan en Zuid-Korea laten zien.
Welnu, premier Rutte heeft al in maart 2020 uiteengezet dat groepsimmuniteit het beleidsdoel zou zijn. Maar Rutte heeft dit niet zelf bedacht. Het hele concept is gepromoot vanuit de adviseurs van het kabinet, gebundeld in het OMT. Topadviseur en voorzitter van dat OMT: RIVM-chef infectieziekten Jaap van Dissel. Hem dienen we aan te spreken om dit dodelijke concept waarmee Rutte een handvat heeft om de pandemie de ruimte te geven zolang de zorg maar niet totaal vastloopt. Van Dissel had een heel ander beleidsmodel kunnen bepleiten: containment oftewel indamming, met #ZeroCovid als doel. Hij heeft dat willens en wetens niet gedaan. Hij heeft zijn medische prestige misbruikt om de politieke besluitvorming in de richting te duwen van dood en verderf via die infame strategie van de groepsimmuniteit. Naar zijn beweegredenen kan ik slechts gissen, maar wat hij gedaan heeft, is onmiskenbaar. En het is crimineel.
Fout advies na fout advies
Wat Van Dissel allemaal deed ter promotie van groepsimmuniteit en virusverspreiding is niet gering. Hij heeft maandenlang tegen mondkapjes geadviseerd, onder het motto dat die dingen slechts ‘schijnveiligheid’ boden. Hij ging door met het relativeren van het nut van die mond/neusmaskers nadat zelfs het kabinet ze op bepaalde plekken al verplicht had gesteld. Zijn RIVM adviseerde de zorgsector dat bepaalde beschermingsmiddelen niet noodzakelijk waren, terwijl er steeds meer aanwijzingen waren dat die beschermingsmiddelen besmettingen in bijvoorbeeld ziekenhuizen en verpleeghuizen konden beperken. Zolang het RIVM echter niet tot die middelen adviseerde, werden ze binnen ziekenhuizen veelal niet verplicht, want niet vergoed door de verzekering. Het heeft er veel van weg dat het advies tegen die beschermingsmiddelen niet was ingegeven door serieus bewijsmateriaal, maar vooral door het tekort aan die middelen.
Het betrof bijvoorbeeld ook mondkapjes voor personeel in de ouderenzorg. ‘Uit interne stukken, die Nieuwsuur inzag, blijkt ook dat schaarste bepalend was bij de verdeling van mondmaskers in de zorg. De woorden “schaarste” en “tekort” stonden in de eerste versies van de richtlijnen. In april werden deze termen geschrapt’, aldus berichtgeving uit juli 2020.(3) Die ‘richtlijnen’ kwamen van het RIVM. We hebben de spullen niet, dus doen we maar of we ze niet nodig hebben. Dat was de ‘wetenschap’ waarvoor Van Dissels instituut instond en waar het kabinet zich op baseerde. Dit type van advies kostte mensenlevens, vermoedelijk duizenden mensenlevens.
Dan waren er nog de aerosolen: de kleine deeltjes in de lucht waarmee het corona-virus effectief kan worden verspreid. Geen zorgen, zo was maand na maand de stelling: verspreiding gaat niet via die aerosolen, maar vooral via grotere druppeltjes. En die komen niet ver. Dus met anderhalve meter afstand houden, hoesten in de ellebogen en je handen wassen kom je al een heel eind als je besmetting wil voorkomen. Dat is nog steeds de filosofie. Nog in november maakte Van Dissel zijn ongeloof in de rol van aerosolen duidelijk: als die een grote rol zouden spelen, zouden er meer besmettingen moeten plaatsvinden, zoals bij de mazelen. Detlef Lohse, een natuurkundige uit Duitsland die werkt aan de Universiteit van Twente, vindt het een dubieuze redenering.(4) Van mazelen heb je maar heel weinig virus nodig om ziek te worden, bij corona meer. Het verschil in besmettingen kan net zo goed daardoor worden verklaard als uit de vermeende kleinere rol van aerosolen.
Het maakt allemaal nogal uit! Want als aerosolen wel een rol spelen, dan hebben we dus te maken met veel kleinere deeltjes vol virus. Deeltjes die niet snel naar de grond vallen zoals druppeltjes, maar langdurig rond blijven zweven. Dan kun je dus samen met een besmet persoon in een ruimte zitten op vijf meter afstand, en dan vroeg of laat toch voldoende virus binnenkrijgen om ziek te worden. Bij verspreiding via aerosolen heb je dus veel drastischer stappen nodig dan bij verspreiding via druppeltjes. Verspreiding via aerosolen hou je tegen via goede ventilatie van gebouwen of anders het stilleggen van activiteiten die daar plaatsvinden. Dan ontkom je niet aan schoolsluitingen, zolang je daar de ventilatie niet echt op orde hebt gebracht! Aerosolen of alleen grotere druppeltjes? Van het antwoord hangt dus het type en de ernst van maatregelen af.
En hier hebben we Van Dissel zelf nog maar eens over die dekselse aerosolen. Hij spreekt weliswaar van microdruppels, maar dat zijn feitelijk aerosolen of iets vergelijkbaars. ‘Microdruppels bepalen niet het verloop van de uitbraak. Daar willen we aan vasthouden want als het wel zo zou zijn, dan moet je heel andere maatregelen nemen die veel strenger zijn dan momenteel mogelijk.’ Dat beweerde hij nog in september 2020.(5) Aha! Dus omdat Van Dissel denkt dat die strenge maatregelen er niet in zitten, volhardt hij maar in zijn bewering dat die maatregelen ook niet nodig zijn.
Hier gold kennelijk dat ‘the facts were being fixed around the policy’,(6) zoals dat heette toen Saddam Hoessein massavernietigingswapens toegedicht kreeg om de Amerikaans-Britse aanval op Irak van 2003 van een rechtvaardiging te voorzien. Eerst werd gekozen voor een beleid: liefst zo min mogelijk ingrijpende maatregelen, zo min mogelijk instellingen dichtgooien, en graag scholen open houden. Daar werd dan ‘inzicht’ bijgeplakt: die aerosolen zijn het probleem niet, dus ingrijpender maatregelen zijn niet nodig.
Maar aerosolen zijn wel degelijk een groot probleem, en dragen wel degelijk serieus bij aan corona-verspreiding. De WHO is daar inmiddels duidelijk over.(7) Het RIVM nog steeds niet. Kennelijk is het beleid waar de adviezen bij pasten, reden (geweest?) om de adviezen zo te maken als ze zijn. Je kiest een aanpak, en je bedenkt daar een theorie bij. Niet bepaald een erg wetenschappelijke manier van werken. Zo krijg je dus beleid waarmee je wel de scholen open houdt maar niet het virus adequaat bestrijdt. Zo krijg je dus alsmaar meer besmette mensen, zieke mensen en overleden mensen. Onwetenschappelijk advies blijkt dodelijk advies. Hoofdverantwoordelijke hier is Jaap van Dissel.
Petitie – en graag meer dan dat
Welnu, en precies deze Jaap van Dissel krijgt een wetenschapsprijs! De Akademiepenning, om precies te zijn. Dat heeft de Koninklijke Akademie van Wetenschappen KNAW zo besloten. De prijsuitreiking staat gepland voor 31 mei. Hopelijk wordt die prijsuitreiking verstoord door mensen die Van Dissel helpen herinneren aan zijn beroerde adviezen en de dodelijke gevolgen ervan – als de prijsuitreiking tenminste doorgaat. Dat laatste is gelukkig geen uitgemaakte zaak. Indringende oproepen aan de KNAW om alsnog af te zien van de toekenning en uitreiking van de prijs aan Van Dissel circuleren al. Die oproepen verdienen het om wijd te worden verspreid.
En nee, ik hou nog steeds niet van petities als actiemiddel. Er gaat veel te weinig druk van uit, en het gaat allemaal veel te indirect. Vaak zijn de oproepen in petities ook zo algemeen gesteld en zo ongeloofwaardig geadresseerd dat het nauwelijks serieus te nemen is: Amnesty die bijvoorbeeld de generaals in Myanmar oproept hun moordenaarswerk te staken, zoiets wekt bij mij een grimlach op, maar geen ondertekening. Zoiets biedt voornamelijk valse hoop. Generaals stoppen niet met folteren vanwege petities, ook al staan er tien miljoen ondertekenaars onder.
Maar de petitie die intussen gelanceerd is tegen de toekenning van deze prijs, is nauwkeurig geformuleerd, en bevat een prima realiseerbare eis, waarvoor trouwens ook buiten internet prima actie valt te voeren. Die petitie – ‘Beloon Van Dissel niet voor slecht gedrag’(8) – heb ik dan ook getekend en verder helpen verspreiden. En ik hoop dat jij dat ook doet. Er kan vast meer dan namen onder een oproep krijgen: directe actie tegen de uitreiking: een sit-in, een demonstratieve blokkade van de ingang van het gebouw waar het dreigt plaats te vinden, bedenkt iets moois! Het is weer een kleine bijdrage om het dodelijke corona-verspreidingsbeleid en de bijbehorende verwijzing naar groepsimmuniteit meer en meer omstreden te maken.
Het gaat dus niet zozeer om die petitie zelf. Het gaat erom dat we die gebruiken om de discussie over dat fatale beleid verder open te breken, de druk om dat beleid te veranderen verder op te voeren en daarbij samen het heft in eigen handen te nemen. Maar zo’n petitie, indien wijd verbreid en goed gebruikt, kan een begin helpen maken. Laten we dat doen – zodat die dagelijkse frontberichten met die tientallen doden-door-regeringsschuld zo snel mogelijk tot het verleden gaan behoren.
Noten:
1 I.N. Woner, ‘Beloon Van Dissel niet voor slecht gedrag’, Petities.nl, 6 mei 2021, https://nietsvoorvandissel.petities.nl/
2 ‘7521 nieuwe besmettingen, minder patiënten op de IC’, NOS, 8 mei 2021, https://nos.nl/artikel/2379868-7521-nieuwe-besmettingen-minder-patienten-op-de-ic
3 Milena Holdert en Renee van Hest, ‘RIVM-richtlijnen ouderenzorg hadden magere wetenschappelijke basis’, NOS, 16 juli 2020, https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2340867-rivm-richtlijnen-ouderenzorg-hadden-magere-wetenschappelijke-basis Zie ook Milena Holdert en Renee van Hest, ‘Mondkapjesrichtlijn RIVM toch gebaseerd op schaarste’, NOS, 18 september 2021, https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2348840-mondkapjesrichtlijn-rivm-voor-ouderenzorg-toch-gebaseerd-op-schaarste
4 Marco Visser, ‘Nederland volgt te weinig de wetenschap als het om aerosolen gaat, vindt deze Duitse natuurkundige’, Trouw, 6 november 2020, https://www.trouw.nl/wetenschap/nederland-volgt-te-weinig-de-wetenschap-als-het-om-aerosolen-gaat-vindt-deze-duitse-natuurkundige~b86fc563/
5 Jop de Vrieze, ‘ “We moeten de koers weer terugpakken” – Corona: Het OMT of het Red Team?’, De Groene Amsterdammer, 7 oktober 2020, https://www.groene.nl/artikel/we-moeten-de-koers-weer-terugpakken (helaas achter paywall)
6 ‘Downing Street memo’, Wikipedia,(gecheckt op 8 mei 2020) https://en.wikipedia.org/wiki/Downing_Street_memo
7 ‘Coronavirus disease (COVID-19): How is it transmitted?’ WHO, 13 december 2020; Engelse versie updated 30 april 2021, https://www.who.int/news-room/q-a-detail/coronavirus-disease-covid-19-how-is-it-transmitted
8 I.N. Woner, ‘Beloon Van Dissel niet voor slecht gedrag’, Petities.nl, 6 mei 2021, https://nietsvoorvandissel.petities.nl/
Ook verschenen bij PeterStormt
- Uigelichte afbeelding: Door Uitzending Gemist – Technische briefing RIVM over het coronavirus – 1 april 2020. Still at 54:56 min., CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=91432336
