De wereld staat in brand en onze overheid gooit voor iedere emmer water vijf emmers olie op het vuur. Het laatste IPCC rapport is duidelijk: de ontwrichtende gevolgen van opwarming zijn groter dan gedacht. We moeten de uitstoot van broeikasgassen nu terugbrengen naar netto nul en direct stoppen met fossiele brandstoffen. Maar onze overheid gaat volledig tegen de wetenschap in en geeft ruim vijf keer zoveel belastinggeld uit aan het stimuleren van fossiele brandstoffen als aan wat er in de rijksbegroting is opgenomen voor klimaatbeleid.
Grootverbruikers betalen 100× minder belasting voor hun elektriciteit dan kleine bedrijven. Energieproducenten en raffinaderijen betalen géén accijns als ze kolen of aardgas gebruiken. Je betaalt géén BTW of kerosine-accijns als je vliegt. Grootvervuilers ontvangen gratis CO2-uitstootrechten. In totaal zijn er tot dusver zo’n 25 fossiele subsidies geïdentificeerd.
Dit destructieve, roekeloze en inefficiënte beleid accepteren wij niet. Wij eisen dat de overheid onmiddellijk stopt met alle fossiele subsidies.
Die €30 miljard, waar komt dat vandaan?
Fossiele subsidies zijn alle financiële regelingen waarmee de overheid het gebruik van olie, kolen en gas goedkoper maakt. In 2020 heeft (oud-)minister Wiebes, via een Kamerbrief, voor het eerst erkend dat onze overheid via diverse “financiële prikkels” de fossiele industrie stimuleert. Oud Europarlementariër Alman Metten lukte het om op basis van openbare CBS gegevens alle maatregelen door te rekenen, en stelde vast dat het in 2019 al om jaarlijks 17,3 miljard euro gaat. Nadat vorig jaar meer gegevens door het CBS hierover zijn gepubliceerd, heeft Metten recent vastgesteld dat zijn eerste berekening te laag was, en dat het gaat om tot wel €30 miljard per jaar.
Volgens de WTO-definitie van subsidies die het kabinet hanteert, gaat het om gemiste staatsinkomsten – veelal belastingvoordelen. Het is in de meeste gevallen dus niet zo dat deze multinationals geld krijgen. In plaats daarvan krijgen ze korting op wat ze eigenlijk moeten betalen. Dit maakt deze regelingen onzichtbaar: ze komen niet voor in de rijksbegroting terwijl de gemiste opbrengsten voor de staatskas (9% van de totale begroting!) door ons burgers moeten worden opgehoest.
Hoe is die €30 miljard opgebouwd? In totaal zijn er tot dusver zo’n 25 fossiele subsidies geïdentificeerd:
100× minder energiebelasting voor grootgebruikers
In Nederland betaal je voor gas of elektriciteit minder belasting naarmate je meer verbruikt. Grootvervuilers als Tata Steel, Shell of Dow, die jaarlijks miljardenwinsten maken, betalen letterlijk 100× minder per gebruikte kWh elektriciteit dan MKB’ers zoals de bakker om de hoek (voor gas is dit 12,5× minder). De paar honderd van deze grootverbruikers in de hoogste elektriciteitsschijf zijn goed voor 40% van het totale elektriciteitsverbruik, maar betalen minder dan 1% van de totale belasting op elektra.
Géén accijns voor olie, gas of kolen voor elektriciteitsopwekking
Wij moeten er alles aan doen om te zorgen dat onze elektriciteitsproductie zo snel mogelijk klimaatneutraal wordt. Desondanks kiest Nederland ervoor om geen accijns op olie, gas of kolen te heffen als je die gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. Deze accijnsvrijstelling is een averechtse prikkel die fossiel opgewekte energie goedkoper maakt ten opzichte van duurzame elektriciteitsopwekking.
Géén accijns en 0% BTW voor de luchtvaart
De luchtvaart is volledig vrijgesteld van BTW en accijns op kerosine, en dat is vreemd, aangezien op (internationale) treinreizen wél BTW rust en energiebelasting wordt betaald. Op die manier is treinvervoer niet concurrerend te maken met luchtvaart. De bescheiden vliegtax van €26,- die dit jaar is ingegaan, is te laag om indruk te maken op frequent flyers, de kleine groep van 8% van de reizigers die goed is voor 40% van alle vluchten.
Géén accijns voor raffinaderijen
Het kost veel energie om benzine of diesel te maken uit ruwe olie. Bedrijven als Shell, die miljarden winst maken, halen deze energie uit olie, gas of kolen waarover ze géén accijns hoeven te betalen. Dit is een rechtstreekse subsidie aan de fossiele industrie. Bovendien haal je ook hier weer de prikkel weg voor dergelijke bedrijven om te investeren in duurzame alternatieven.
Gratis CO2-uitstootrechten voor de industrie
Grootvervuilers, zoals Yara, de grootste kunstmestfabriek in Noordwest-Europa, moeten van de EU CO2-uitstootrechten kopen om hun vervuiling te compenseren. Alleen ontvangen ze van onze overheid gratis CO2-uitstootrechten, terwijl Yara, net als de andere multinationals, jaarlijks vele miljarden euro winst maakt.
…en vele andere miljarden in nog 20+ regelingen
Naast de beschreven subsidies refereerde minister Rob Jetten in de Miljoenennota en in een Kamerbrief aan zo’n 20 andere fossiele subsidies die dit kabinet verstrekt of nog van plan is te verstrekken. Denk aan een accijnsvrijstelling voor de scheepvaart, verlaagde energiebelasting voor de glastuinbouw en investeringsaftrek voor het winnen van aardgas in de Noordzee.
Waarom is het nog niet afgebouwd?
Het kabinet sprak al in 2009, toen het op de G20 in Pittsburgh de slotverklaring ondertekende , de ambitie uit om alle fossiele subsidies vóór 2020 af te schaffen. Obama sprak van een “Historic effort to phase-out over 300 billion dollars of yearly subsidies”.
Helaas is het tegengestelde gebeurd. Door een sterke industrielobby hebben de kabinetten-Rutte de voordeeltjes voor de industrie meer dan verdubbeld. Ten koste van de gezondheid van mens en natuur in Nederland en elders en volstrekt in tegenspraak met de wetenschappelijke waarschuwingen over het klimaat. In het Klimaatakkoord (2019) werd vooral de industrie beschermd en de rekening gelegd bij burgers en kleine bedrijven. Fossiel wordt de hand boven het hoofd gehouden door vervuilende activiteiten onvoldoende te laten betalen voor de kosten van vervuiling en opwarming van de Aarde. De macht van de industrielobby in Den Haag is groot.
Wat eisen wij?
Extinction Rebellion eist dat de overheid onmiddellijk stopt met alle fossiele subsidies:
- Wees eerlijk over hoeveel fossiele subsidies er worden verstrekt.
- Doe wat nodig is, schaf de subsidies af en bestem deze extra inkomsten voor een rechtvaardig klimaatbeleid.
- Laat burgers beslissen door een landelijk Burgerberaad Klimaat en Milieu te laten bepalen hoe Nederland op een rechtvaardige manier in 2025 klimaatneutraal kan worden.
Op zaterdag 9 september om 12:00 uur blokkeren wij opnieuw de A12 en roepen wij vanaf die plek massaal de regering op om te stoppen met fossiele subsidies! Als de politie ons weghaalt, zullen we de volgende dag om 12.00 uur terugkomen en de A12 opnieuw blokkeren. Worden we weggehaald, dan zullen we de A12 de volgende dag om 12.00 uur opnieuw blokkeren. We zullen vanaf 9 september de A12 permanent blokkeren totdat de fossiele subsidies zijn afgeschaft.
Het fossiele tijdperk is al ten einde, maar onze regering lijkt verslaafd aan fossiel. Het beleid moet om. Dat vindt niet alleen Extinction Rebellion. Het is een eis die wordt gesteund door de klimaatwetenschap, door honderden economen en door miljoenen bezorgde burgers. En daarbij zitten steeds meer mensen die meedoen met onze disruptieve acties. Kom ook! In de blokkade of als supporter, nu het nog kan!
- Overgenomen van a12blokkade
