Foto: Protestactie in Londen tegen het media-imperium van vader en zoon Murdoch.
De mainstream media beweren onafhankelijk en objectief te zijn. In werkelijkheid verdedigen ze met regelmaat de gevestigde orde. Veel mensen denken dat de media daarmee ook ons bewustzijn controleren. Maar hoe ver gaat die macht eigenlijk?
Door Steven Blom
Mainstream media zijn zowel financieel als inhoudelijk verbonden met het kapitalistische systeem, maar de rol die ze hierin spelen is dubbel. De meeste media zijn eigendom van grote bedrijven. Zo zijn de Volkskrant, Trouw en het Algemeen Dagblad eigendom van één bedrijf: Persgroep Nederland BV. De Telegraaf Media Groep NV is eigenaar van onder andere De Telegraaf, Spits, GeenStijl, Hyves en mede-eigenaar van de tv-zenders SBS6, Net 5 en Veronica. Dit zijn allemaal commerciële bedrijven die winst nastreven en met elkaar concurreren. De ‘natuurlijke leefomgeving’ van de mainstream media is dus het kapitalisme.
Het is belangrijk te beseffen wat deze bedrijven nou eigenlijk verkopen en aan wie. Dit zijn niet in de eerste plaats de kranten, tv-programma’s en tijdschriften zelf, wat je zou verwachten, maar advertenties. En deze advertenties worden aan andere bedrijven verkocht. De meeste inkomsten komen op deze manier binnen, en bij de gratis kranten De Pers, Spits en Metro is dit zelfs honderd procent. Het doel is dus niet alleen maar de lezers of kijkers te ‘informeren’, zij zijn ook potentiële klanten voor de adverteerders.
Concurrentie
Massamedia zijn gecentraliseerd in de handen van magnaten en multimiljonairs zoals Silvio Berlusconi en Rupert Murdoch. Hun bedrijven bestaan bij de gratie van onderlinge concurrentie. Karl Marx noemde kapitalisten dan ook ‘een bende vijandige broeders’ – ze staan als klasse tegenover de rest van de maatschappij, maar zijn tegelijk elkaars concurrent. In hun onderlinge strijd moeten grote media daarom af en toe ook het onderspit delven. Zo moest Murdoch zijn sensatiekrant News of the World opdoeken na afluisterschandalen en het omkopen van politie, wat door andere media extra groot werd uitgelicht.
In hun ‘informatievoorziening’ reflecteren de massamedia vooral hun gezamenlijke belang in het systeem en dus hun eigen opvattingen over wat waarheid is en wat leugen. Want ‘als mensen zouden weten hoe het systeem werkt, zou er voor morgenochtend een revolutie uitbreken’, zoals industrieel Henry Ford ooit zei.
Het gevolg van de prokapitalistische houding van de media is dat acties en stakingen meestal worden genegeerd of belachelijk gemaakt. Als bijvoorbeeld het personeel bij het openbaar vervoer staakt, kun je er vergif op innemen dat er een boze reiziger in beeld wordt gebracht. Als er massaontslagen vallen in een groot bedrijf, krijgt de directeur de gelegenheid om te zeggen dat hij het heel erg vindt en dat het ‘helaas noodzakelijk’ is, maar een arbeider die zijn of haar baan verliest wordt vaak niet aan het woord gelaten.
De media spelen ook een grote rol in het construeren van racistische stereotypen. Zo spreekt Matthijs van Nieuwkerk in De Wereld Draait Door tegen een miljoen kijkers over ‘die luie Grieken’. En is het niet opvallend dat er in Opsporing Verzocht vaak alleen gekleurde kruimeldieven voorbijkomen en nooit criminele bankiers of frauderende miljonairs?
Het feit dat de media zo verstrengeld zijn met de bestaande structuren wil echter niet zeggen dat zij op elk moment ons puur kapitalistische propaganda voorschotelen, laat staan dat de ontvanger dat allemaal maar automatisch slikt. In werkelijkheid wordt ons bewustzijn door veel meer factoren gevormd dan alleen wat we op tv zien en in de krant lezen.
Ons bewustzijn wordt enerzijds bepaald door de heersende ideologie, of zoals Marx het verwoordde: ‘De heersende ideeën zijn de ideeën van de heersende klasse.’ Onze ideeën worden echter ook gevormd door persoonlijke ervaringen en onze maatschappelijke positie. En maar al te vaak komen deze ideeën met elkaar in botsing.
Toen in Egypte moslims, joden en christenen samen in opstand kwamen tegen Mubarak bleek er nog weinig ruimte voor onderlinge vooroordelen, ondanks het feit dat de door de dictatuur geleide media die dagelijks voedden.
Op momenten van massale oppositie, zoals rond de oorlog tegen Irak in 2003, is ook te zien hoe een groot gedeelte van de bevolking positief kan komen te staan tegenover het protest. Gevestigde media worden gedwongen hierop te anticiperen en kunnen in een bijna onmogelijke situatie terechtkomen. Aan de ene kant blijven ze de status quo verdedigen gezien hun afhankelijkheid.
Aan de andere kant kunnen ze de beweging niet negeren, omdat ze daarmee hun eigen masker van objectiviteit en onafhankelijkheid voor veel mensen zullen doorprikken. De media reflecteren dan progressieve sentimenten, om ook te voorkomen dat zij hun lezers en kijkers kwijtraken en uiteindelijk hun adverteerders.
Daarnaast zijn ‘de media’ ook geen monoliet. Zoals alle bedrijven bestaan ook mediabedrijven uit een management en personeel, en behoren de meeste journalisten ook tot de arbeidersklasse. Velen hebben hun eigen journalistieke ethiek en zullen te goeder trouw handelen. Dat dit soms de meest interessante onafhankelijke journalistiek oplevert, blijkt wel uit de reportages van personen als Robert Fisk of Joris Luyendijk, die ook zelf de heersende media bekritiseren.
Alternatief voor de mainstream
De macht van de klassieke media wordt tegelijk ondermijnd door de komst van Facebook, Twitter en andere sociale media. Facebook is weliswaar een commercieel bedrijf, maar de gebruiker is niet meer een passieve ontvanger, hij/zij wordt zelf een actieve verspreider van informatie. Het belang van sociale media bleek ook tijdens de Egyptische Revolutie. Hun plek in het medialandschap is inmiddels niet meer weg te denken.
Dat wil niet zeggen dat de rol van de grote kapitalistische kranten en zenders is uitgespeeld, integendeel. De Amerikaanse wetenschapper en activist Noam Chomsky zegt het zo: ‘Propaganda is voor een democratie, wat de wapenstok is voor een totalitair regime.’ Waaraan toegevoegd moet worden dat op het moment dat propaganda faalt de zogenaamde ‘democratieën’ even lief de wapenstok zullen hanteren.
Het gebruik van sociale media is dus niet genoeg. Het helpt in de verspreiding van informatie die door gevestigde media normaal gesproken zou zijn genegeerd, en dwingt ze hierop te reageren. Maar de macht wordt bekritiseerd, niet geconfronteerd. Bovendien zagen we in Egypte hoe de machthebbers het internet kunnen platleggen en zien we ook in het ‘Vrije Westen’ hoe autoriteiten sociale media steeds meer proberen te controleren.
Willen we het systeem fundamenteel veranderen, dan moeten we ons organiseren om het kapitalisme te confronteren. Daarvoor hebben we een eigen alternatieve pers nodig, die volledig onafhankelijk is en mogelijk maakt dat elk product uit de kapitalistische ideeënfabriek wordt beantwoord met onze tegenpropaganda.
Dit stuk is eerder verschenen op de website van socialisme.nu
Meneer Blom,
Heb uw post met grote interesse gelezen en vind hierin de bevestiging van mijn gedachten betreffende de MSM in het algemeen, die in het algemeen alleen door sluwe politici en consorten (meeral multinationals & grote corporaties) worden misbruikt om hun loze beloften en de daarbij behorende leugens te propageren. Volgens mij is Il Principe van Machiavelli vereiste cq geliefde litteratuur voor dit soort sujetten, maar ja wat wil je zelfs Hitler had het op zijn nachtkastje liggen en “raad”pleegde het voor zijn snode plannen. Wilders is ’n goed voorbeeld van het uitvoeren van de Machiavelli beginselen, helaas alleen niet ten goede komend aan het reciproke morele beginsel.
Zelf heb ik zo’n 2 jaar geleden het nieuwsaltaar (de TV) bij het vuil gezet en verzamel mijn inlichtingen via de www en voel me daar zeer wel bij, hoewel uiteraard ook erg verontrust door de berichten die kennelijk alleen bevestigen dat de historie in feite zèèr recent aan het worden is 🙂
NB Waarom worden Hammurabi, Socrates, Machiavelli, de Borgias, de kerkgeschiedenis enz enz niet behandeld door de MSM ??
Ave Cesar
PakeBeer
Meneer Blom. je zit duidelijk niet in het vak Anders zou je weten dat elke zichzelf respecterende journalist of schrijver juist zal proberen zich zo onafhankelijk en objectief mogelijk te “presenteren”.
Misschien ken je de term “redactiestatuut” Zie anders hier: http://nl.wikipedia.org/wiki/Redactiestatuut
In praktisch elk redactiestatuut wordt onafhankelijkheid van de uitgever gewaarborgd.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat schrijvers/journalisten af en toe graag de kont likken van de uitgever, maar dat heeft met “kapitalisme” niks te maken.
Je verwart “kapitalisten” met “bazen”.
Ongetwijfeld zal de “baas” van de Telegraaf een hele andere opvatting hebben over “onafhankelijke journalistiek” en die meer is ingegeven door gevoelig te zijn met wat de abonnees graag lezen, dan dat men zich met feiten bezighoudt. Het feit dat wat de lezer graag leest “commercieel” is, voor een auteur van ondergeschikt belang. Die wil gewoon graag gelezen worden. Dat is namelijk z’n vak of zo je wil z’n “roeping”.
Elke zichzelf respecterende uitgeverij zal altijd er op uit zijn om zo veel mogelijk uit te geven/publiceren maar weet ook dat je zonder “kapitaal” dat niet klaar krijgt. Dus wordt er altijd gevlast op bestsellers, zodat met dat geld je meer kan uitgeven. Dat heeft niks te maken met kapitalisme.
Natuurlijk zijn er uitgevers (en Ruper Murdoch is een die aardig in de buurt komt) die proberen uitsluitend verkoopbaar leesvoer aan de man te brengen.
Maar vergelijk het maar eens met een gewone winkelier. Reken er maar op dat een groot deel van de handel nauwelijks geld oplevert. Ik heb het niet zozeer over de kruidenier/supermarkt maar over de kledingwinkel, de de handelaar in elektronische artikelen, de schoenenverkoper, de boekhandel of wat dan ook. Het overgrote deel van de handel wordt niet verkocht.
Jij suggereert dat alles wat maar met geld te maken heeft, een vorm van kapitalisme is die je dient te verwerpen, maar ik zou graag van je horen hoe jij denkt een uitgeverij te runnen zonder dat die (goed) verdient.
Meneer Veldman.
Ik zat wel in het vak, studeerde journalistiek in USA. maar heus geloof me: u bent een uitstekende prooi voor het journaille. Ik ben ban bang dat u, net als de jornos overigens, niet begrijpt wat die wortels die aan dat touwtje aan die stok voor uw neus bungelen betekenen. De beste wensen voor 2012 en sterkte met het volwassen worden.
PakeBeer
Paolo Beretta Schreef:
Ik ben zelf uitgever, journalist, schrijver en redacteur geweest vanaf ’68 tot zo’n 10 jaar geleden.
Je moest eens weten hoeveel slachtpartijen ik met “mijn” mensen onder elkaar hebben meegemaakt. Ik kan je de de bloedvlekken nog laten zien. Ik kan soms al struikelen over iets als “onschuldige kinderen”. Sinds wanneer zijn kinderen “schuldig”?
Henk,
Vroeger was ik werknemer in de metaal.
Ik kan me de tijd nog herinneren dat op het einde van iedere maand we het geld nog kregen in een zakje
gemaakt van papier. Niemand wilde vertellen wat hij precies ontving..De 1ging naar de WC, weer een ander zocht een veilige plek op om zijn loonzakje open temaken. Volwassen mensen gunden in die tijd
mekaar geen ene cent meer. Keiharde kapitalisten dus. Dat jij veel slachtpartijen onder jouw personeel
hebt meegemaakt kan ik dan ook vol-ledig onder schrijven..
Henk Veldman heeft het correct. In dit artikel wordt onterecht zeer neerbuigend gedaan over “de grote kapitalistische kranten”. Ook staan er vreemde kronkels in die direct terugslaan op puur socialistische politiek; ‘Bovendien zagen we in Egypte hoe de machthebbers het internet kunnen platleggen en zien we ook in het ‘Vrije Westen’ hoe autoriteiten sociale media steeds meer proberen te controleren.’ Als er nou één partij is die van gecontroleerde propaganda houdt, dan is het wel de SP. Op hun website is alles in actie en demonstratie termen beschreven, alles is vijand. Eigen mening wordt gebracht als stellige waarheid. Als er SP-leden opstappen uit een gemeenteraad wordt dat niet medegedeeld. Sowieso is er geen mogelijkheid tot reageren op de site van de SP. Op hun youtube-kanaal staat ook de reactiemogelijkheid standaard uitgeschakeld. Lekkere open discussie is dat he?
De laatste paragraaf uit het artikel haalt het hele betoog eigenlijk onderuit:
‘Willen we het systeem fundamenteel veranderen, dan moeten we ons organiseren om het kapitalisme te confronteren. Daarvoor hebben we een eigen alternatieve pers nodig, die volledig onafhankelijk is en mogelijk maakt dat elk product uit de kapitalistische ideeënfabriek wordt beantwoord met onze tegenpropaganda.’
Tegenpropaganda? Eigen media? Elk “product uit de kapitalistische ideëenfabriek? Dit is geen socialisme meer maar communisme! Wie iemand wilt bestrijden moet juist in de media van zijn tegenstrever de discussie aangaan. Niet je eigen waarheden fabriceren voor eigen parochie, dat vernauwd je blik en dat laat dit artikel van socialisme.nu duidelijk zien. Er wordt de schijn opgehouden dat er een volksmilitie nodig is tegen het kapitalisme, maar de machtshonger proefl ik tussen de regels door. De auteur heeft niets van de Egyptische vrijheid geleerd, vrijheid is elkaars mening en media tolereren en respecteren. Kapitalistische vijanden gaan zoeken doet dat juist niet.
Ik ben van mening, dat er geen onafhankelijke media meer is.
Bij de publieke omroepen probeert Wilders bv. om de vara een hak te zetten.
Een journaal wat bv. maar halve waarheden vertelt in de schuldencrisis.
Ik kijk het liefst naar RTLZ , en ook daar merk je dat niet alles vertelt mag worden, maar ze gaan wel verder dan alle andere media.
Kranten lees ik al niet meer sinds 1993.
Want ook daar wordt er met juiste berichtgeving een loopje genomen.
Vroeger zei men al, dat 50% van wat in kranten stond, feitelijk onjuist was.
Theo Gerris Schreef:
Juist! Een bewering die voor tenminste de helft onjuist is gebleken.
Kaaskijker Schreef:
Dank je! Je hebt het beter verwoord dan ik.
Als je een meisje zou zijn mocht je met me trouwen. 😉
Veldman & Kaaskijker geloven in de status quo omdat ze kennelijk iets te verdedigen hebben. Veldman meent dat er nog objectieve journalistiek mogelijk is en Kaaskijker maakt hutspot van appels & citroenen. Ik kan me voorstellen dat SP geen discussie aan wil gaan via sommige kanalen, het heeft immers in de meeste gevallen geen zin om te debatteren met geestelijk gehandicapten. Bovendien is SP een politieke partij en kennelijk gaan ook zij ten rade bij Machiavelli. NB De Telegraaf zou waarschijnlijk ’n huwelijk tussen Veldman & Kaaskijker op de voorpagina plakken.
In Blom’s artikel staat wel één grote miskleun: Sonoma bezit sinds eind juli 2011 het grootste deel van SBS6 & co en niet De Telegraaf Mediagroep. Desondanks is mijn advies ook: LEES MEER KRAPUUL MAAR HOUD JE OOGJES OPEN en als je dan toch TV wil kijken is ARTE mijn aanrader!
pb
Paolo Beretta Schreef:
Ach lieve jongen, waar haal je dit soort “wijsheden” vandaan? Wat “verdedigen” wij?
Je begint je stukje met “Ik zat wel in het vak, studeerde journalistiek in USA.”
Akkoord het is een excuus omdat studies in de VS in de regel niet veel voorstellen, maar met zoiets hoef je toch niet beginnnen, als je begint te argumenteren? Wat moeten we ermee? Heb je daarmee verstand van journalistiek of van het uitgeversvak?
Ik heb een paar jaar voor de Telegraaf gewerkt voordat ik uitgever, redacteur en (school)boekjes-schrijver werd.
Ik zou je alles er over kunnen vertellen tot in de sappigste details wat er binnen de Telegraaf soms aan rotzooi werd gepubliceerd, wat er zwaaide als een journalist weer eens te laat was en hoe mensen reageerden als daardoor de krant te laat werd bezorgd.
Ik was namelijk zelf krantenbezorger, dus degene die het eerst weet wat in de krant staat en als ik die krant te laat bezorgde dan hadden mensen de pest in.
Jij beweert:
Paolo Beretta Schreef:
Waaruit blijkt dat?
Ik heb geschreven: Ik kan soms al struikelen over iets als “onschuldige kinderen”. Sinds wanneer zijn kinderen “schuldig”?
Ik heb het dus over “struikelen” gehad i.p.v. over het meer obligate “vallen“.
Ik weet namelijk uitstekend dat objectieve journalistiek praktisch onmogelijk is, maar ik weet ook dat uit Israëlisch, Joodse journalisten en geleerden en onderzoek door het wetenschappelijk bureau van de PVV gebleken is dat uit objectieve waarnemingen de kinderen die in Israël door Islamitsche aanslagen door de terreurbeweging Hamas om het leven zijn gekomen, altijd onschuldig waren, terwijl de kindertjes in de door Palestijnen bezette gebieden altijd wél schuldig waren (en zijn) en soms zelfs mededaders want ook dat is gebleken na onderzoek van de verbrijzelde schedeltjes nadat Israël uit zelfverdediging eens wat bombardementen op terroristenkampen had uitgevoerd, want ze waren overduidelijk Islamitsch, dus hartstikke fout.
Dus is het wel degelijk mogelijk om REDELIJK objectief te blijven, als je maar met objectief onderzoek en bewijs komt.
Toen ik redacteur van schoolboekjes was, kwam het wel eens voor dat een auteur van een serie boekjes zijn verplichtingen niet kon nakomen. ( Ik weet niet of dat nog zo is. Ik heb geen feiten bij de hand.) Soms ging iemand dood, werd ziek of gooide Überhaupt de bongel er in. Als een serie al is verkocht dan moet je als uitgever alles er aan doen dat je wél aan je verplichtingen voldoet, zeker als de boeken op de verplichte boekenlijst staan. Misschien is het je niet bekend, maar (school) boeken moeten soms nog geschreven worden als het eerste deel al in de klas ligt. Dat heeft dan voornamelijk betrekking op maatschappijleer (wereldoriëntatie) en geschiedenis. Tot mijn pakket hoorde ook “Mensenkennis”.
Ik heb destijds als “ghostwriter” gewerkt, wat inhield dat je a.h.w. de plaats innam van de oorspronkelijke schrijver. Op zich is dat niet zo heel moelijk als het om bijvoorbeeld rekenboekjes gaat of gewone taalonderwerpen, maar is wel wat moeilijk als het om voornoemde onderwerpen gaat. Elke schrijver heeft immers zijn eigen stijl. Dus naast het controleren van wat er geschreven is, moest ik er ook voor zorgen dat niemand in de gaten kreeg dat wat hij las door mij was geschreven. Dat heeft overigens wel het voordeel (en is écht gebeurd) dat de fouten die ik maakte, toegeschreven werd aan de oorspronkelijke schrijver.
Paolo Beretta Schreef:
Als je me ook hier op Krapuul vaker hebt gelezen zal je het misschien zijn opgevallen dat ik soms beweringen doe, alsof ik een aanbidder of zelfs Wilders zelf ben. Mensen trappen er soms in. Zijn (gelukkig) er heel kwaad over meestal.
Wat ik gewoon doe in zo’n geval is precies wat ik deed tijdesn m’n “ghostwriter”-schap, de stijl en maniertjes over te nemen van de oorspronkelijke schrijver/publicist. Hoewel ik er best lol in heb als mensen in m’n schrijfsels trappen, is het eigenlijk niet correct, of beter gezegd, ik ben m’n doel voorbij geschoten, omdat immers mijn doel is om te laten zien hoeveel onzin mensen als Wilders produceren. Het gaat mij dus om het bespottelijke. En als mensen dat niet direct zien, dan heb ik het niet goed gedaan.
Desondanks mag ik mensen, dus ook jij, best vragen een beetje beter de ogen open te houden bij alles wat ze lezen.
Paolo Beretta Schreef:
Misschien heb je gelijk maar realiseer je je dat een goede journalist én iemand die een beetje kritsch naar het zinnetje “Als je een meisje zou zijn mocht je met me trouwen.ziet dat bijna elk woord schofferend, beledigend en seksitsch is?
Immers “Kaaskijker” MAG met me trouwen. Ik stel de voorwaarde echter aan die toestemming dat hij dan wel een vrouw moet zijn. Kaaskijker houdt zich dus niet aan mijn voorwaarden en dus zolang hij dat niet doet, is hij op z’n minst minder dan ik en als hij verder een ongelukkig leven tegemoet gaat is dat zijn eigen schuld.
Hoe idioot ook, maar het is de stijl van Wilders. Hij stelt ook allerlei idiote voorwaarden aan mensen voordat ze ook maar iets MOGEN.
En ook het stukje van Steven Blom is in feite gebaseerd op vooroordelen, voorwaarden waar iemand volgens hem aan moet voldoen en pertinente onzin en zonder enige bewijsvoering.
“Wilderiaans” wordt dat ook wel eens genoemd.
Henk Veldman Schreef:
Nog even een aanvulling en een excuus.
Ik zit namelijk ook met een achterban waar ik rekening mee moet houden.
Kaaskijker mag alleen met me trouwen als mijn vrouw, kinderen en kleinkinderen daar toestemming voor geven.
jocghum Schreef:
En dan moet je nog bedenken dat in “mijn” tijd, wekelijks de zakjes werden uitgedeeld.
Overigens geheel off-topic, maar ik kan me nog herinneren dat m’n ouders niet snapten en zelfs licht verontwaardigd waren toen ik een bankrekening nam. Dat was op verzoek van m’n baas. Die vond het vervelend elke week maar weer 250 loonzakjes te moeten vullen. Mijn ouders hadden overigens gelijk. Je moest altijd een omweg via de bank maken als je iets wou kopen. Bij sommige winkels kon je ook met een cheque betalen. Het aardige ervan was dat je je toen niet hoefde te legitimeren, (net als nu overigens als je met je pin betaald. Wel weer als je alcohol en sjek koopt. Dan moet je aantonen dat je ouder ben dan 16 . Ik vergeet m’n ID-pas nog wel eens en dat terwijl ik gek op sjek en bier ben. )
Je hoefde je overigens ook maar één keer bij de bank (of postkantoor) te identificeren met je paspoort of rijbewijs. De volgende keren herkende men je gewoon en kon je gewoon geld krijgen. De baliemedewerk(st)ers vroegen je nooit wéér naar je identiteit. Kom daar nu eens om. Als je gewoon door het rode licht rijdt dan eisen verbalisanten dat je je identificeert anders krijg je geen boete. Zelfs al kennen ze je al heel lang persoonlijk.
Het blijft tobben.
@ Paolo Beretta:
Dat is het hem nou juist bij de SP, wel willen opkomen voor de arbeidersklasse maar er niet mee in discussie willen. Wel willen ageren, maar niet reageren.
Socialisme.nu heeft dat zelfde trekje. De auteur van socialisme.nu slaat wel graag zijn boekje open van Karl Marx alsof er bijbelse leefregels in staan, maar ontwijkt de open versatiele cultuur van “kapitalistische” nieuwe media als Hyves, Twitter, Facebook en Youtube. Dat is een achterhaalde gedachte. Kunnen we dan niet stellen dat juist socialisme.nu kennelijk iets te verdedigen hebben?
Wel demonstraties willen organiseren (of nog sterker een occupy-demonstratie kapen) maar er niet tegen kunnen als de media meerdere perspectieven gebruiken om de demonstratie te belichten. Dan kan je niet tegen democratie.
Kaaskijker Schreef:
Het heeft meer weg van het (oude) communisme wat de schrijver inspireert.
Op zich met de beste bedoelingen maar o, zo strak en onbenaderbaar in de opvattingen.