Ervaringen deelnemers
Hoe wordt dit hele traject nu ervaren door de diverse deelnemers? Dat varieert. Zowel wat de begeleiding als het werk betreft. Sommige mensen hadden zoals gezegd wel wat aan elementen van de begeleiding, anderen minder.
In het zeer eenvoudige werk dat men geacht wordt uit te voeren zit een vernederend element. Niet omdat het eenvoudig werk is, ik heb zelf ook wel een enkele keer op vergelijkbaar eenvoudige banen gesolliciteerd voordat ik bijstand aan moest vragen, maar daar kreeg ik niet eens antwoord op. Maar als het gratis kan kom ik er blijkbaar wèl voor in aanmerking. Nee, het vernederende zit hem erin dat je – wederom – ertoe gedwongen wordt. Dat dat zomaar schijnt te mogen gebeuren met jou, en dat men er voetstoots vanuit lijkt te gaan dat dergelijke bezigheden voor jou nuttig zouden zijn. Overigens kon ik mij niet onttrekken aan de indruk dat de diverse begeleiders dat aspect zelf ook ongemakkelijk vonden, iets dat in elk geval ook hier weer blijkt uit het initiatief in Tilburg en Utrecht, waar men klaagt over het gebrek aan maatwerk.
Toch werd vreemd genoeg zelfs dit werkelement niet door iedereen als onaangenaam ervaren. Ik heb enkele mensen wel horen zeggen dat ze gewoon niet thuis konden zitten of niet uit bed konden komen als het niet hoefde, en die het om die reden eigenlijk wel prettig vonden om daar wat schroefjes aan te komen draaien of klemmetjes vast te tikken. Er liep er zelfs één vrijwillig rond om die reden.
Een verrassend aspect voor mezelf was dat ik na verloop van tijd wel wat steun aan het contact met anderen begon te ervaren, het is niet onprettig om af en toe met lotgenoten te kunnen praten.
Maar dat verandert helemaal niets aan het feit dat het niet juist kan zijn dat men hiertoe gedwongen wordt en het verandert ook niets aan het aspect van de werkverdringing. Dit was eenvoudigweg werk dat verricht werd voor commerciële bedrijven, en daar dient een minimumloon tegenover te staan.
Een ander effect van deze werktherapie en begeleidingssessies was dat ik aanzienlijk minder tijd besteedde aan het zoeken naar vacatures, iets dat ik normaal toch wel zo’n twee à drie uur per dag deed. Mijn aantal sollicitaties daalde dan ook van ongeveer drie per week naar slechts één. Het is een erg arbeidsintensief proces, dat zoeken.
Externe werkplek
Na drie weken intern gewerkt te hebben wordt men op een externe plek geplaatst. Maar in Eindhoven heeft men het zo geregeld dat men ook zelf een externe werkplek mag proberen te vinden, en ik had bedacht, om dan in elk geval het aspect van werkverdringing te vermijden, een vrijwilligersplek te zoeken. Bovendien leek dat externe werk van het Werkleerbedrijf me een stuk onaangenamer dan het interne, en toevalligerwijze zat ik ook in een groep waar we best prettige aanspraak aan elkaar hadden, en het was nog maar afwachten hoe dat extern zou worden.
Ik kwam uit bij de Voedselbank hier ter stede, op mijn zoektocht naar extern werk. Als ik dan toch gratis werk moest verrichten, dan maar liever voor een vrijwilligersorganisatie waar er geen gratis geld aan mij verdiend wordt door bijdehante ondernemers. Tot mijn verbazing werd mij gevraagd ook voor dit werk een CV op te sturen, dus zo gezegd zo gedaan, waarna er een afspraak voor een gesprek gemaakt werd.
Enkele dagen daarvoor had ik gereageerd op een vacature waarvoor ik een dag eerder op sollicitatie was geweest, en daar leek ik een heel goede kans te maken, dus zeer waarschijnlijk zou dat hele externe traject niet meer van toepassing zijn, maar ik had besloten mijn diensten hoe dan ook aan te bieden bij de Voedselbank. Om daar nu alleen maar te gaan werken omdat het moest vond ik wel een erg minimalistische instelling.
Het bleek dat men enige hulp nodig had bij het opstellen van wat lijsten in Excel, iets dat ik in een uur of twee gedaan kon hebben, maar wat de drukbezette bedrijfsleidster van de organisatie veel teveel tijd kostte ten gevolge van haar onervarenheid met de software. Ik bood aan een en ander hoe dan ook de volgende week te komen uitvoeren bij haar, aangezien de baan die ik verwachtte te krijgen toch pas twee weken later zou aanvangen.
En zo is het gelopen. Ik heb de betreffende baan inderdaad gekregen, en tevens kan de Voedselbank zich voortaan verzekerd weten van mijn steun bij hun kantoorautomatisering. Ik ben dus weer labbekak-àf. Ik pleit ervoor Hans de Boer (VNO-NCW) te veroordelen tot twee maanden taakstraf bij de Groenvoorziening wegens belediging van enkele honderdduizenden mensen, met het woord ‘Labbekak’ in fluorescerende letters op zijn rug.
Conclusies
Alhoewel sommige elementen van het hele traject inhoudelijk niet noodzakelijkerwijze verkeerd zijn (ikzelf vond, in tegenstelling tot collega Jaap de Paauw, ook het onderdeel Dress for Success positief), blijft het verplichte karakter van het concept fundamenteel onjuist. Het kan niet zo zijn dat er uit het recht op een bijstandsuitkering ineens allerlei verplichte activiteiten, tot en met gratis werk moeten verrichten aan toe, voortvloeien die in wezen gewoon een aanslag op de persoonlijke vrijheid van handelen van een persoon vormen.
Dat die verplichtingen zelfs al van kracht worden op het moment dat men nog slechts de aanvraag heeft gedaan, en het nog niet eens vaststaat of men wel een uitkering gaat ontvangen, is al helemaal absurd.
De absurditeit van dit alles valt echter in het niet bij het feit dat deze maatregelen door Jetta Klijnsma, een sociaal-democratische minister, zijn ingevoerd.
