Het was nog vroeg in de periode van de Syriza-regering dat Channel-4-verslaggever Paul Mason aan Dijsselbloem vroeg: bent u het met mij eens dat u zojuist de Griekse democratie in de vuilnisbak heeft gegooid? Dijsselbloem vond het geen “objectieve” vraag. Merkwaardig evengoed, het ging om een mening. Dijs had “nee” kunnen zeggen, maar dat klopte dan niet met de waarneembare feiten – maar dan zou hij zijn mening hebben gegeven. Als hij “ja” had gezegd zou hij als de anti-democraat die hij nu eenmaal is, waarschijnlijk altijd geweest is, uit de kast gekomen zijn. Het was al met al een kwestie van korte tijd tot Mason zijn gelijk bevestigd kreeg en daarbij het treurige beeld van een zich radicaal-links noemende partij (dat wil het acroniem “Syriza” echt stellen) die de eigen verkiezings- en referendumuitslag moest verraden aan totalitair ingestelde verlengstukken van het bankwezen.
Vandaag de Grieken, en zoveel eerder al de mensen in de meeste Latijnsamerikaanse, Afrikaanse en Aziatische landen – onderworpen aan de hongerzweep terwille van het betalen van “schulden” die nooit te voldoen zullen zijn. Deel van het programma is de totale uitverkoop, uiteraard onder elke redelijke prijs, van gemeenschappelijke goederen. Ik heb het verhaal gehoord van hoe Malawi behandeld is – de overheid moest daar voor de schuldbetaling drastisch afgeslankt worden, terugtreden zoals dat in het jargon van de marktgelovigen heet. Weg met die overheid uit het onderwijs, de gezondheidszorg, het openbaar vervoer, de wegenbouw – we hebben het over Malawi, een godvergeten koloniaal bouwsel langs het Nyassameer in Zuidoost-Afrika. En zoals de mensen in Malawi mochten en mogen kreperen voor de “schulden” die hun regeringen hebben gemaakt, zo zijn nu de Grieken aan de beurt. Wees niet bang voor een “invasie” van mensen uit Malawi in wrakke bootjes op de Middellandse Zee, daarvoor ligt het eenvoudigweg te ver weg van Europa. Mali, om even op de klanken van de namen af te gaan, heeft een grotere kans als leverancier van vluchtelingen, vooral ook omdat humanitair ingestelde coalitiegenoten er bombarderen en opjagen in het kader van de keiharde strijd tegen het terrorisme. Nederland spreekt daar een woordje in mee en levert op zijn tijd een bommetje af – heel democratisch en humanitair.
Het onderwerpen van wat men op zeker ogenblik de Derde Wereld is gaan noemen aan een schuldensysteem zou men kolonialisme met andere middelen kunnen noemen. De revolutionaire president van Burkina Faso, Thomas Sankara, heeft dit uitdrukkelijk gezegd (en met zijn leven betaald, kan men er achter zeggen, maar dat zal wel weer niet mogen van de Dijsselbloemen). En de geëiste “hervormingen” blijven niet beperkt tot het Zuiden, ze komen naar het het Noorden. Als de boemerang die Susan George ooit aankondigde, als de implosie van het kapitaal die het kolonialisme razendsnel “thuisbrengt” zoals de Franse filosoof Paul Virilio profeteerde. Wij zien het voor onze ogen gebeuren. En het is geen mooi gezicht, hoe zou het mooi hebben kunnen zijn.
In het geval van Griekenland gaat de ketening in bankslavernij gepaard met xenofobe praatjes over luiheid en vroege pensioenen en wat er niet allemaal verder te pas komt (de geachte afgevaardigde Wilders zinspeelde op knoflookconsumptie). Racisme is geen kwestie van “ras”, toch al een bedenksel dat juist bij het racisme hoort, niet andersom. Varoufakis, de opmerkelijkste minister die Europa zo goed als niet heeft mogen hebben, zei al tientallen jaren geleden dat hij “zwart” is, omdat dit een politieke categorie is en niet met huidskleur te maken heeft. Mensen uit “perifere” landen zijn als het ware vanzelf “zwart” – in het noorden van Rusland of het zuidelijkst van Europa, Andalusië, Sicilië, Kreta, maar net zo gemakkelijk de hele landen in “het zuiden”. Het centrum implodeert, de periferie wordt steeds groter.
Zonder effectief verzet wordt het alleen maar erger. Nu is het nog “wit privilege” om niet door middel van een “nekklem” gewurgd te worden in een park maar voor dat privilege moet afgewezen worden. De prijs die de Dijsselbloemen moeten betalen voor hun koloniale project moet bepaald en betaald, en hij moet hoog zijn. Een huiveringwekkende gedachte, maar het alternatief is nog huiveringwekkender.
Nou, laat ik het zachtzinnig houden met een parafrase van Boon: er moet geschopt worden tot ze een geweten krijgen. Het zal een zware taak zijn.
– Aangeboden ter begeleiding van de Joint Politics, SALTO Radio Amsterdam 30 juli 2015 18-20 uur.
