Tot mijn verrassing is de afbeelding wel “een scène” uit Novecento van Bertolucci maar er is niet met een kleurenfilter in de film gewerkt of iets dergelijks. Het tafereel, in de dagen van de film en ook daarna nog een geliefd affiche, is een schilderij in uiterst realistische stijl van Giuseppe Pelizza da Volpedo, Il quarto stato. Ik zal bekennen dat ik dit niet wist, ook al kwamen de figuren mij niet bekend voor uit de film, maar zo hoort het: de arbeidersklasse, de vierde stand, bestaat niet uit individuen maar uit personen, die in de afbeelding bijeenkomen om hun recht te halen, zullen wij denken.
Bertolucci, Pasolini, Tanner, het zijn de eerste namen die mij te binnen schieten van filmers van “links” die de bioscoop haalden alsof het zo maar kon. En het kon. Er zijn nog steeds bioscopen, maar is er nog een vanzelfsprekend populaire cinematografie van de linkerzijde?
Er is een tijd geweest dat het socialistische streven onlosmakelijk verbonden was met esthetiek. Onderdrukking, uitbuiting, armoede zijn eenvoudigweg lelijk. De overwinning op die lelijkheid is een esthetisch ideaal. Er waren hoogtijdagen van de verbinding tussen streven naar schoonheid en socialisme, een esthetisch ideaal is er steeds geweest. En het is verdampt, zoals het socialisme als streven verdampt is.
Voor mijn gevoel is het wegwuiven van het esthetisch ideaal van het socialisme ideologisch (“intellectueel”) voorbereid of begeleid door het grote verhaal over een Beschavingsoffensief dat ergens rond 1900 rondwaarde. Wie het offensief voerde, waartoe en waarom is mij nooit duidelijk geworden. Er sprak een Monique-Burgerachtig dédain uit over de arbeidersbeweging en het socialistisch streven – eigenlijk tegen hun zin en wil werd de Vierde Stand gedwongen tot beschaving door middel van een offensief. Wat mij betreft is dit de weerspiegeling van de Veronica/RTL-samenleving op de geschiedenis van de omhoogstrevende klasse. Een hele geschiedenis, van Shelley via William Morris, Herman Gorter, DADA, de Stijl, het surrealisme (dit is godzijdank uiteraard geen uitputtende opsomming) werd bijeengeveegd tot een offensief ter beschaving van de mensen van wie we dezer dagen kunnen vaststellen: opgegeven, als producent en spoedig ook als consument. Dit is voorbij de lelijkheid. Het is zelfs de morele slechtheid voorbij omdat de minder-dan-middelmatigen die dit alles uitvoeren de lesjes uit hun miserabele managementboekjes uitleven.
Ik zou willen dat ik een mooi perspectief voor de toekomst zou kunnen schetsen. Ik denk aan een kwatrijn van een ooit gelezen, bewerkt, vertaald en hertaald Perzisch dichter en zie een meute van door Veronica en De Telegraaf bijgelichte diepdenkers voor mij die klaarstaan desnoods anderhalf miljard mensen uit te moorden.
In ’t wisselvallig licht der maan
belooft het lot geen morgenrood
drink in de sluier van haar glans:
Eens rukt ons uit haar schijn de dood
Ja de jurk van max en het pak van willempie komen nu veelvuldig ter spraken in diverse rechtse tokkie praat soap roddel programma’s.
Het hele land gaat naar de haaien door Rechtse Rubbere Rutte maar die lelijkheid ziet men niet door het voetjebal en de jurk van max.
Die vlaggetjes zwaaiers ook altijd…….. Nederland Kneuterland.
nou nou Majesteit Willem A. is heel erg links want hy heeft een eenvoudig burgermeisje gehuwd.
@1, joh, we leven al tijden in een zgn. en-en maatschappij.
Het is in de viertal decennia van mijn bestaan, altijd al zo geweest dat men loopt te neuzelen over de kleding, die een ander draagt…EN…wij kunnen daar vervolgens weer over lopen miepen. 🙂
Beticht een ander nooit, dat ze ‘wegkijken van iets’ wat jij belangrijk vindt; terwijl je met je reactie aantoont, dat ‘ook jij met beide bezig bent’. Zal ik verder maar niets zeggen over je fixatie met vlaggetjes en uiteindelijke ‘kneuters’. 😉
“Er is een tijd geweest dat het socialistische streven onlosmakelijk verbonden was met esthetiek. Onderdrukking, uitbuiting, armoede zijn eenvoudigweg lelijk. De overwinning op die lelijkheid is een esthetisch ideaal. Er waren hoogtijdagen van de verbinding tussen streven naar schoonheid en socialisme, een esthetisch ideaal is er steeds geweest. En het is verdampt, zoals het socialisme als streven verdampt is.”
Welnee, het e.e.a. heeft alleen een ander jasje gekregen.
“maar is er nog een vanzelfsprekend populaire cinematografie van de linkerzijde?”
Euh, ja…beetje wel. Ik heb nogal wat technofeesten mogen meemaken. Menig https://nl.wikipedia.org/wiki/Vj wist daar werkelijk prachtige beelden te projecteren.
Overigens ken ik iemand die een thuisbisocoop heeft in een prachtig verbouwde boerderij, met zo’n 50 ‘echte’ bioscoopstoelen. Knabbels en gekoelde (fris)dranken vlakbij. Films, zoals die van bijvoorbeeld Eddy Terstal (dubbel L?), zal daar niet worden getoond. Vanwege: te matig.
@2, wat een stompzinnig gebazel.
@3 Ik vind vlaggetjes mooi……. mag dat niet ?
@4, ja hoor. Ik ben de laatste die je voorkeur zal bekritiseren. Tenzij: http://www.spitsnieuws.nl/archives/binnenland/2011/05/omstreden_nsbvlag_bij_pvv.html
😉
Esthetiek is ook grotendeels klasse bepaald. Geslaagde acties van Lionel Messi of Zlatan Ibrahimovic hebben eveneens een hoge esthetische waarde. Alleen wordt die door de elite niet als zodanig erkend. Dat is ‘maar’ voetbal.
Btw: Ik ben ook een liefhebber van Omar Khayyam.
Mooi film hoor, Novecento, al glijden de laatste 20 minuten af naar een hysterisch soort Peking opera.
Maarreh, maatschappijkritische regisseurs zijn er nog steeds hoor; Lucas Moodysson, Anders Rønnow Klarlund, ik noem er een paar.
Er is een tijd geweest dat het socialistische streven onlosmakelijk verbonden was met esthetiek, schrijf je, maar ik denk dat kunst in de 20e eeuw voor het karretje van zowel communisme, fascisme als kapitalisme is gespannen. Laibach/NSK heeft dit mechanisme voldoende geparodieerd en aangetoond. Het lijkt erop dat in de nieuwe eeuw die rol van de kunst voorlopig is uitgespeeld. Wat niet wil zeggen dat de kunst dood is of dat we er met nostalgie op moeten terugkijken. Wat het dan wel betekent, moet nog blijken.. :-/
Alles is veels te ver door geschoten. Niet dat alles kon. Ik ken deze film niet. Kijk amper nog films. Ze missen allemaal wel wat. Diepgang bijvoorbeeld.
Alles voor de lol.
Met al inderdaad een geslaagd offensief tegen de beschaving.
Niks veranderd de laatste eeuw.
Wat is er nou bereikt ?
Ik hoor de “ja, maars”.
Als je het niet gered hebt heb je het niet gered.
Zo simpel is het.
Het is gewoon triest hoe het zo ver gekomen is.