Filmmuziek: Naci en Alamo (Vengo)

De films van Tony Gatlif (o.a. bekend van Gadjo Dilo) zijn stuk voor stuk sfeertekeningen van het leven van het Roma-volk en zitten derhalve tjokvol mooie, doorleefde muziek. Vengo (‘ik ben gekomen’) heeft bv. als kapstok een vete tussen twee families, maar dat doet er eigenlijk niet zo veel toe. Waar het om gaat, dat zijn de vele cameo’s van goede, maar bij ons veelal onbekende artiesten.

Naci en Alamo

Ik heb geen plek
en ik heb geen streek,
ik heb niet eens een vaderland
Ik ben geboren in Alamo

Dit lied (in de film gezongen door Remedios Silva Pisa) heeft een verhaal. Eerst heette het Balamo(s) of ook wel To Tragoudi ton Gyphton (‘song of the gypsies’), een Griekse compositie die naar verluidt gebaseerd was op een bestaande melodie. Gatlif verSpaanste dat naar ‘(ik ben geboren in) Alamo’, een tot de verbeelding sprekende plaatsaanduiding. Het is nl. overal en nergens (diverse plaatsen in Spanje en Portugal heten zo) en tegelijk niemandsland (een van die plaatsen ligt zelfs precies op de grens tussen beide landen).

En dan zijn er ook nog hele volksstammen die zweren dat ze ‘naci en el amor’ horen zingen. Geboren worden uit liefde is echter een welbekend eufemisme voor onwettig zijn, dus dat past ook weer prima in het algehele onthechte gevoelsplaatje. Maar enfin – het is dus voor een groot deel aan Gatlif te danken dat dit toch wel min of meer tot een moderne klassieker is uitgegroeid.

De filmversie:

Yasmin Levy en Giorgos Dalaras, beiden bekende vertolkers van de Andalusische muziektraditie, met Naci en Alamo / To Tragoudi ton Gyphton:

Dan de versie van Nl Mundo met Imetlaâ (respectievelijk een flamenco gezelschap en een berber-band die de connectie tussen flamenco en berbermuziek (izran) gestalte geven. Ik heb helaas geen flauw idee of er een direct verband bestaat tussen het oorspronkelijke (zigeuner)lied en het lied Tamimunt, dat hier door Imetlaâ gezongen wordt):

Nl Mundo en Imetlaâ met Naci en Alamo / Tamimunt:

(Om onbegrijpelijke redenen wordt deze registratie net op het moment suprème afgekapt. Hier staat een geluidsopname van hetzelfde optreden, die wel volledig is.)

No tengo lugar
y no tengo paisaje
yo menos tengo patria

Con mis dedos hago el fuego
y con mi corazon te canto
las cuerdas de mi corazon lloran

Naci en Alamo
naci en Alamo
no tengo lugar
y no tengo paisaje
yo menos tengo patria

Naci en Alamo
naci en Alamo
ay cuando canta
y con tus dolores
nuestras mujeres te hechizan