Twee Duitse organisaties die zich bezig houden met vraagstukken over rechtvaardigheid en eerlijke verdeling, publiceerden onlangs een vlugschrift over Fair Trade. Ze gaan in op de vraag of het is mogelijk is om de wereld via consumptie sociaal rechtvaardiger te maken en om een kapitalisme met menselijk gezicht te scheppen. Het is toegankelijk geschreven en zet dingen op een rijtje. Een goede voorzet voor discussie hierover.
Fair Trade belooft om de wereld via consumptie sociaal rechtvaardiger te maken en om een kapitalisme met menselijk gezicht te scheppen. Wat kan het van deze pretenties waar maken en wat niet? In deze publicatie benoemen we de successen van Fair Trade – maar ook de grenzen.
Deze publicatie is voortgekomen uit een gezamenlijk project van Aktion 3. Welt Saar en het Ökumenische Netz Rhein-Mosel-Saar. Als uitgevers hebben we nauwe banden met de Fair Trade-scene, bijvoorbeeld via het uitbaten van een wereldwinkel. Maar de (groei-)euforie van vele Fair Trade-spelers delen we niet. De doorslaggevende vraag voor ons is: is een betere wereld te koop en bestaat een eerlijk kapitalisme wel?
Fair Trade heeft enorme prestaties verricht door zijn bewustmakingswerk over ongelijke handelsbetrekkingen. Lopend langs de winkelschappen rijzen de eerste twijfels over de achterliggende visie van die bewustwording. Door het negeren van werknemersrechten in het Noorden is het model voor een deel zelfs ongeloofwaardig. Fair Trade belooft de wereld via het consumeren te veranderen. Er gaat een enorme suggestieve kracht uit van de belofte dat een meer sociaal rechtvaardige en duurzame wereld te koop is: transformatie door handel. Refererend aan de Praagse Lente van 1968 (met het ´socialisme met een menselijk gezicht´) zou men kunnen zeggen dat Fair Trade een kapitalisme met een menselijk gezicht belooft. En omdat iedereen – mits de eigen portemonnee het toe staat – aan dit consumentenproject mee kan doen, is het ook ¨laagdrempelig¨.
