De Europese verkiezingen naderen, in Nederland op 23 mei. Extreemrechts zal flink winnen. Een belangrijke reden daarvoor is dat de partijen van deze stroming een duidelijke Europese boodschap hebben, in alle landen van de EU geldig: tegen migratie en tegen meer invloed van Brussel. Of je het daarmee eens of oneens bent, de strekking staat. Standpunten van andere partijen zweven tussen vaag en nietszeggend. Een triest voorbeeld ervan is een poster van de CDA-campagne: stem Brabants, stem Berendsen. Hoe Brabants wil het CDA de EU hebben?
Wil je in een campagne potten kunnen breken, dan is les één dat je aansprekende voorstellen formuleert. Iets in de trant van: ‘Make the EU great again’. Niet dat deze slogan zou aanslaan want niemand heeft een historisch beeld voor ogen van een grote, krachtige EU. In een campagne zijn drie kernvoorstellen optimaal. Die laten zien dat je niet een one-issuepartij bent en toch zijn ze makkelijk te onthouden. Natuurlijk zijn er meer items relevant, maar uit het hele scala aan onderwerpen kies je je focus. Met een campagne voor lagere belastingen, een sterk leger en leefbare krimpregio’s zou links2.0 goed kunnen scoren.
Lagere belastingen
Lagere belastingen staan tegenover de huidige race naar het putje met concurrentie op belastingvoordelen voor bedrijven door de EU-lidstaten. In Debat over Europese directe belastingen begint te dagen heb ik het principe van de race uitgelegd. Landen profiteren van de vestiging van grote multinationals binnen hun grenzen. Om die binnen te halen en te houden zijn belastingvoordelen voor deze grote bedrijven gemeengoed. Nederland laat zich in de race niet onbetuigd en staat in de (zaken)wereld bekend als een belastingparadijs.
Om de race naar het putje te stoppen zijn Europese directe belastingen voor bedrijven het middel. Dat wil zeggen dat in de gehele EU gelijke belastingtarieven voor multinationals vanaf een bepaalde omvang zullen gelden. Als bedrijven hogere belastingen betalen, hoeven de burgers minder af te dragen. Zo eenvoudig is het in beginsel.
Sterk leger
Het idee achter een sterk leger is eveneens niet moeilijk. We willen ons niet laten overrompelen door een of andere vijand met snode plannen maar we willen geen onnodige overkill bezitten. In Pleidooi voor een sterke krijgsmacht heb ik eerder aandacht aan de kwestie besteed. We zijn lid van de NAVO, die een grote mate van overkill bezit. Een reële schatting is dat de NAVO als geheel een militaire slagkracht heeft die tien maal groter is dan de Russische krijgsmacht. De wereld is natuurlijk groter dan Rusland maar na de NAVO is dat land volgens velen de sterkste militaire macht. Een vergelijking met Rusland is deswege gerechtvaardigd. Een decimering van de uitgaven aan defensie is redelijk als we inzetten op pariteit.
Moeten we als alternatief niet uit de NAVO willen? Een groot voordeel van de organisatie is dat ze de oorlogszuchtige Europeanen in toom houdt. In Europa zijn eeuwenlang uiterst bloederige veldslagen uitgevochten. Twee wereldoorlogen zijn er begonnen. Zo’n twee decennia geleden bekampten in voormalig Joegoslavië verschillende volkeren elkaar in burgeroorlogen. Tegenwoordig is er in Oekraïne nog steeds een gewapend conflict aan de gang. Met deze kennis over de Europese neiging tot gewapenderhand uitvechten van geschillen lijkt het beter niet het risico te lopen om de kat op het spek te binden en weer ieder land eigenmachtig te laten beslissen over militaire aangelegenheden.
Leefbare krimpregio’s
Europa vergrijst en de bevolking krimpt. De krimp is evenwel ongelijk verdeeld. Sommige regio’s in zuidelijke en oostelijke EU-lidstaten zijn al flink ontvolkt. Om de ontvolking zodanig af te remmen dat die in goede banen is te leiden, is een koppeling tussen twee uitdagingen legitiem. In Vluchtelingen zijn via een interlokale aanpak te koppelen aan ontvolking heb ik aangegeven hoe door de koppeling van vluchtelingen- en krimpproblematiek oplossingen voor beide kunnen worden bereikt. En in Riace is het voorbeeld van vluchtelingopvang in een krimpregio heb ik een ‘succesvol’ voorbeeld gegeven van opvang. ‘Succesvol’ tussen aanhalingstekens omdat voor zowel voor Riace als voor de vluchtelingen het project aanvankelijk prima verliep, maar de extreemrechtse vicepremier van Italië Matteo Salvini dat succes later de grond in boorde.
Willen dorpen in krimpregio’s het voorbeeld van Riace kunnen volgen, dan is Europese steun ervoor onontbeerlijk. Een dorp dat vluchtelingen wil opvangen in bijvoorbeeld Hongarije moet door de Europese politiek met financiële en wettelijke middelen stevig ondersteund worden om zo’n plan blijvend te realiseren. Kampioen van uiterst rechts premier Viktor Orbán mag geen kans krijgen een dergelijk project te dwarsbomen.
Voorwaarde
De hier genoemde voorstellen zijn niet op korte termijn te realiseren, zeker niet in de komende zittingsperiode van vijf jaar voor het Europees Parlement. Van belang is echter dat de aangedragen ideeën tonen hoe de Europese integratie veel kan opleveren voor Ingrid en Henk. Een belangrijke tegenwerping ten aanzien van de voorstellen zal zijn dat ze niet alleen niet op korte termijn te verwezenlijken zijn maar dat daarop überhaupt geen kans bestaat. Zeker is dat in de huidige constellatie van de EU met de vetorechten die de Europese lidstaten hebben, de kans op doorbreking van het neoliberale dogma van de EU praktisch uitgesloten is. Wil het idee van links2.0 groeien, dan is democratisering van het Europese integratieproject een allereerste voorwaarde. Het Europees Parlement dient de uiteindelijke politieke beslissingsmacht te bezitten. Niet alle bevolkingen in de EU-lidstaten zullen willen meewerken aan federalisering van de EU. Dat is dan jammer voor hen. Maar een kopgroep volstaat, net zoals bijna 70 jaar geleden via de zes landen van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal een doorbraak met betrekking tot Europese samenwerking plaatsvond.
