Afgelopen zaterdag vraagt Volkskrantcolumniste Elma Drayer zich af waarom Syriëganger Ilyas H. na twaalf maanden voorarrest is vrijgelaten. Omdat Ilyas na drie mislukte pogingen niet in het Kalifaat maar in een Nederlandse cel belandt. Een succesverhaal, dus. Van het Nederlands justitieel apparaat, om precies te zijn. Want Ilyas is opgepakt, tot drie jaar cel veroordeeld en na twaalf maanden voorarrest vrijgelaten. Dat laatste niet zomaar op z’n boerenfluitjes, natuurlijk. Want een Nederlandse strafinrichting is bepaald geen pretpark.
Ilyas gaat een opleiding volgen, heeft inmiddels een woning en zijn ouders die ‘zijn misdaden sterk afkeuren’, zo schrijft Elma, hebben besloten hun zoon weer ’te ondersteunen’. Daar is een hoop werk in gestoken, durf ik te veronderstellen. Ouders en geradicaliseerde zoon zijn niet ‘zomaar’ weer met elkaar aan de praat geraakt. Daar is begeleiding aan te pas gekomen. Ilyas heeft niet ‘zomaar’ een woning ‘gekregen’. Daar zijn voorwaarden aan gesteld. Zoals het volgen van een opleiding. En naar ik vermoed: een strak plan voor zijn nabije toekomst.
Kortom: Ilyas lijkt de waanzin van zijn voorgenomen missie in te zien en heeft onder begeleiding van Justitie en wellicht een aantal andere instanties een nieuwe weg ingeslagen. Een fraai resultaat, zo lijkt me. Dat wil je als burger horen. De overheid pakt radicalisering onder jongeren effectief aan. Iets anders kan ik er vooralsnog niet van maken.
Maar daar denkt Elma Drayer heel anders over. Heeft zij de zaak onderzocht? Betrokkenen gesproken? Bestaan er reële vermoedens dat Ilyas de kluit belazert? En van onze belastingcenten mooi weer zit te spelen in zijn nieuwe woning? Het braafste jongetje van de klas uithangt op zijn nieuwe school? Om tenslotte alsnog met een gestolen vrachtwagen dood en verderf te zaaien in een overvolle koopgoot?
Welnee. Elma is opiniemaker en heeft dus een vrijbrief om op de pagina’s van een landelijke krant ongefundeerd stemming te maken. Hoe ze dat doet? In ieder geval niet door navraag te doen over Ilyas’ beweegredenen zijn radicale voornemens overboord te zetten, noch door bij betrokken instanties criteria en afspraken boven water te halen waar zo’n vroegtijdige vrijlating op gebaseerd is. Elma heeft zo haar eigen methodes.
Zij trakteert de lezer uitvoerig op de weergave van een interview met een slachtoffer van schokkend, buitensporig seksueel geweld zoals ons dat met deprimerende regelmaat uit oorlogsgebieden bereikt. Of het nu moslim Rohingya- of zoals in Elma’s voorbeeld, Yezidi-vrouwen zijn: de mannelijke beerput blijkt geen bodem te hebben. Slachtoffers worden ‘anaal en tot bloedens toe’ verkracht, weet Elma te melden.
Heeft onze Ilyas daar iets mee te maken? Dat lijkt me lastig vanuit een Nederlandse cel. Maar misschien was het idee dat hij zich met toestemming van het aldaar heersende gezag, aan ‘bij voorkeur piepjonge meisjes’ mocht vergrijpen wel een reden om naar het kalifaat af te reizen? We zullen het nooit weten. En Elma ook niet. Want de Nederlandse overheid heeft Ilyas op andere gedachten weten te brengen. Huis. Opleiding. Ouders. Dat soort dingetjes. Maakt allemaal niet uit. De toon is indringend gezet. Moslims zijn verkrachters. Meisjes en vrouwen zijn handelswaar. Dat u het weet.
Vervolgens krijgt hoogleraar en terrorisme-expert Edwin Bakker een verbale draai om zijn oren. Deze onverlaat waagt het om in NRC-Handelsblad vragen te stellen over hoe de Nederlandse overheid na het instorten van het Kalifaat met terugkerende jihadi’s omgaat. Een naar mijn smaak vrij zinnig en genuanceerd artikel waarin Bakker zich eveneens terecht zorgen maakt over vrouwen en kinderen van jihadi’s.
Wat moeten we daarmee als Nederlandse samenleving? Interneren? Nationaliteit afpakken? Of laten we zien nog steeds een beschaafd land te zijn waar een stevige aanpak gericht is op humane oplossingen die op langere termijn terrorisme juist tegengaan? Een degelijk opgeleide Ilyas in een fatsoenlijk flatje zie ik toch wat minder snel op oorlogspad gaan met een gekaapte vrachtwagen. Maar ja, wie ben ik? En Elma is er nog lang niet klaar mee:
Ze sleept Saadia A. er nog even aan de haren bij. Deze vrouw is chef Radicalisering en Polarisatie in Amsterdam. Ze is geschorst, verdacht van fraude en vriendjespolitiek. Bovendien heeft ze diverse signalen over radicalisering gemakzuchtig terzijde geschoven. Dat laatste heeft Elma zelf in de Telegraaf gelezen. Boven het weinig informatieve artikeltje staat een foto van de geschorste Saadia met een dikke zwarte balk over haar ogen. Die deugt dus niet. En dat vindt Elma dus ook. Zonder onderzoek. Zonder wederhoor.
Elma heeft gruwelijk verkrachte Yezidi-meisjes, een wazige hoogleraar en een corrupte, incompetente chef Radicalisering en Polarisatie dus die vrijgelaten would-be jihadi deugt ook voor geen meter. Case closed. Geen speld tussen te krijgen.
Misschien dat de modale Volkskrantlezer daar genoegen mee neemt. Maar ik niet. Dit is luie journalistiek. Gemakzuchtig gekrabbel. Gericht op de weke onderbuik. Deze column vertelt voor de zoveelste keer dat moslims niet deugen. Deze column wekt op schandelijke wijze de suggestie dat moslims niet te vertrouwen zijn. En al helemaal geen tweede kans verdienen.
Ik heb nieuws voor je Elma: Ilyas is een Nederlander. Een Nederlander die op het punt stond de slechtste beslissing van zijn leven te nemen. Wij, onze instellingen, hebben hem daarvoor behoed. Niet alleen door hem te veroordelen en op te sluiten maar vooral door het gesprek met hem aan te gaan. Daar had die vunzige column van jou ook over kunnen gaan.
