Daar is de volgende corona-besmettingsgolf. Keurig versoepelend voorbereid door Hugo de Jonge en Mark Rutte , keurig ondersteund door het OMT met bijbehorend advies waardoor het kabinet zich geruggesteund voelde, met hooguit wat voorzichtig zorgelijk gemompel. Verbazing alom over de naderende golf? Wie keek, zag het aankomen. De redenen zijn glashelder: versoepelingen plus Delta. Een kort kroniekje van een aangekondigde nieuwe ramp.
Snel omlaag, langzaam omlaag… en nu weer fors omhoog
De cijfers, keurig bij de NOS en NU.nl te vinden (heb je geen zin in deze cijferbrij, dan kun je de volgende drie alinea’s ook skippen). Daar gaan we.
‘Het RIVM meldde vandaag 1146 nieuwe coronabesmettingen. Ter vergelijking: vorige week waren dat er nog 429.’ De trend is onmiskenbaar. ‘Sinds de versoepelingen op 26 juni ingingen is het aantal coronabesmettingen met 14 procent gestegen’.(1) ‘Vandaag’ is dus 3 juli. Hoe was het op 2 juli? ‘Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 962 nieuwe coronabesmettingen geregistreerd. Dat zijn er 128 meer dan gisteren.’ De week op week daling was toen 2 procent.(2) Toen daalde die 7-daagse trend dus nog. Gaan we naar 1 juli. Zelfde formulering, maar nu was het besmettingscijfer 845, het relatieve cijfer ‘13 procent minder dan in de zeven dagen daarvoor.’(3)
We gaan stug door: 30 juni dus. Dit keer citeer ik NU.nl maar de herkomst van de cijfers is hetzelfde. ‘Het RIVM meldt woensdag 657 nieuwe positieve tests. Dat zijn meer dan het gemiddelde over de afgelopen zeven dagen (597)’.(4) Nog een dag eerder: 29 juni: 552 positieve tests. Dat was de laatste daling voor de huidige ommezwaai omhoog, en het zat ook net een vleugje onder het 7-daagse gemiddelde dat toen 601 bedroeg.(5) Dan 28 juni: ‘Het RIVM meldt maandag 580 nieuwe positieve tests.’(6) De dag ervoor, 27 juni: 522 gemelde besmettingen.(7) En 26 juni: ‘Het RIVM meldt zaterdag 569 nieuwe tests’.(8) Op 25 juni was dat cijfer echt aanzienlijk hoger: 659.(9) En op 24 juni gaf de teller 716 aan.(10) Dat was een stijging ten opzichte van de dag ervoor: op 23 juni bedroeg het aantal positieve tests 679.(11)
Het was een klein stijginkje in een toen nog gestaag dalende trend: op 22 juni waren er 724 positieve tests gemeld(12), en op 21 juni weliswaar slechts 585, maar de maandagcijfers zijn vaak laag omdat mensen zich dan sowieso weinig laten testen. Interessant is het percentage: ‘32,7 minder dan het gemiddelde over de laatste zeven dagen(864)’.(13) Een week later, op 28 juni, was het cijfer – 580, zoals ze zagen – nog slechts ‘iets minder dan het gemiddelde over de laatste zeven dagen (626)’.(zie noot 6)
Wat we in deze cijferbrij in omgekeerde volgorde dus zagen is een vrij snelle daling, die vervolgens vertraagt en gaat hobbelen, vrijwel stil valt en intussen in een gestage stijging van de besmettingscijfers is omgezet. De vertraging in het tempo van daling was al een week geleden waarneembaar. Ik ben over de stijging van de laatste dagen dan ook helemaal niet verbaasd. Wel gaat die wat sneller dan zelfs sombere ondergetekende had verwacht.
Tsja, waarom zou dat toch zijn?
De NOS, dat als nieuwszender vermomde verlengstuk van het Staatsministerie van Propaganda van Hugo de Jonge, wijdt aan de stijging een vrijwel hilarisch stukje proza.(14) Allereerst het buitengewoon knullige zinnetje: ‘Hoewel het aantal besmettingen de laatste dagen stijgt, blijft de bezetting in de ziekenhuizen nog steeds dalen’. Langzamerhand zou toch ook bij de NOS bekend moeten zijn dat het enige tijd duurt voordat een besmet persoon ook ziek wordt. Dan duurt het vaak ook nog weer even voor iemand zo ziek is dat het ziekenhuis de volgende bestemming is, eventueel gevolgd door IC en/of overlijden. Dat na drie of vier dagen stijgende besmettingscijfers er in ziekenhuizen nog niets te merken is, ligt dus voor de hand, en dat ‘hoewel’ is dus suggestief misplaatst.
Een beetje koddig is ook dat de NOS doet alsof de toename van het aantal besmettingen enigszins raadselachtig is. ‘Waardoor de stijging komt, is nog lastig te zeggen’. Echt waar? Volgens ‘redacteur Joost Schellevis, die de coronacijfers volgt’ wel. ‘Maar dagelijkse coronacijfers bieden eigenlijk relatief weinig duiding, zoals waarom ze stijgen’. Cijfers zelf bieden nooit duiding. Daar moet je je hersenen voor gebruiken, en niet alleen je leesvermogen. Je zou de cijfers bijvoorbeeld eens op volgorde kunnen leggen, en er dan enkele andere data bij kunnen halen. De data waarop scholen weer open gingen en vakanties voorbij waren. En vooral de datum waarop het grote versoepelen een macabere climax beleefde: 26 juni. Ogenblikkelijk daarna zag je dat de besmettingscijfers steeds trager daalden, om vervolgens aan hun stijging te beginnen. Dat kon je aan zien komen, als je oog hebt voor die andere factor: de Delta-variant, die veel en veel besmettelijker blijkt dan eerdere corona-versies.
Een besmettelijker variant, plus minder beperkingen op besmettingsgevaarlijke ontmoetingen: de uitkomst was niet alleen voorspelbaar, maar ook gewoon voorspeld. Op 16 juni schreef ik: ‘Ja, de aantallen besmettingen, ziekenhuisopnamen, mensen op de IC nemen gestaag af. Ja, het aantal gevaccineerden groeit nu in een stevig tempo. Maar er dreigt groot gevaar. Dat gevaar heet Delta.’ En over die Delta-variant: ‘De mutatie (…) spookt allang in Nederland rond en verspreidt zich vliegensvlug’.(15) Dat stelt het RIVM inmiddels ook, maar toen nog niet.
Als doodgewoon oplettend nieuwsvolger zag ik toen al wat het RIVM natuurlijk zelf ook wel zag, maar niet hardop wenste te zeggen. Vinden ze het experiment ‘laten we eens kijken wat er gebeurt als we weer gaan versoepelen’ dan werkelijk nog belangrijker dan onze gezondheid, ons welzijn en ons leven? Of geloven ze nog steeds dat het een ethisch verantwoorde wijze van pandemiebestrijding is om het virus maar te laten rondwaren zodat we zelfs zonder vaccin wel immuun worden, zij het ten koste van talloze gevallen van Long COVID en een aanzienlijke sterfte? Hoe dan ook: adequaat waarschuwen, en het kabinet vermanen dat het roekeloos bezig was met al die versoepelingen was er niet bij. Net als de nieuwe coronagolf was zowel de roekeloosheid van het kabinet als de halfzachte, niet bepaald alerte houding van OMT en RIVM een naargeestige herhalingsoefening.
En wat nu?
Ons staat intussen dus toch een moeilijke zomer te wachten. Het sein kan helemaal niet op veilig. Hoe ernstig de dreiging is, ontdekten ze in discotheek Aspen Valley in Enschede. Daar gingen ze open met wat ze dachten dat adequate veiligheidsmaatregelen waren, met testen vooraf en dergelijke. Het bleek zo lek als een mandje. Al snel bleek de avond dat de tent open ging het begin van een superspreader-event.
De regels rond dat testen zijn vragen om narigheid, dat ziet de chef van Aspen Valley, Tommy de Groot intussen ook. ‘De Groot doelt op de negatieve testbewijzen die veertig uur geldig zijn. Tussen de coronatest en het feest in de discotheek kan er dus veel gebeuren. “Stel je test vrijdagmiddag en zit ‘s avonds met het voetbalteam aan de bar. Misschien heb je vrijdagnacht nog een feestje en drink je met z’n allen uit dezelfde wodkafles. Als je dan zaterdag bij ons komt ben je mogelijk al besmet. En dat terwijl je met een negatieve test binnenkomt.’’’(16) Inderdaad. Goed gezien, maar wel wat laat.
Of ze er bij de discotheek echt ‘alles aan gedaan’ hebben, zoals De Groot zegt, is trouwens maar de vraag. Iemand van de gemeente heeft het nodige aan geruchten opgevangen. ‘“De QR-codes zouden onderling zijn doorgestuurd. Ook zouden bezoekers naar binnen en naar buiten zijn gegaan. Terwijl als je binnen bent, het de bedoeling is dat je daar blijft”, zegt een woordvoerder.’ Daar valt minstens nog wat grondig onderzoek te verrichten. Intussen staat het aantal besmette mensen op niet minder dan 110 (17)!
Natuurlijk kunnen we boos zijn op discogangers en hun frivoliteit, en op de discotheek zelf die een verdienmodel heeft aan feestgedruis. Maar het probleem is niet dat mensen een feestje willen. Het probleem is een beleid dat doet alsof dit weer zonder veel risico kan, en een overheidspropaganda die luchthartig langs de risico’s heen blaast om als het mis gaat met het vingertje te wijzen: Tja, als mensen zich niet aan De Maatregelen houden… Het probleem is een beleid dat het zo snel mogelijk opengooien van zo veel mogelijk commerciële bedrijvigheid met bijbehorende verdienmodellen, belangrijker vindt dan leven, welzijn en gezondheid van jou en van mij. Daarom heeft het kabinet de deur voor Delta open gezet.
Ga er maar van uit dat ze de boel de boel laten, en pas echt iets gaan doen als ziekenhuizen en ICs weer vollopen. Misschien gebeurt dat vollopen deze keer minder dan bij vorige golven, want veel mensen zijn intussen door vaccinatie redelijk beschermd. Dan kan de boel dus open blijven, denk je? Dan is voorzichtigheid niet meer zo nodig? Alleen als je het verstandig vindt om het virus onder resterende ongevaccineerden te laten rondwaren, net zo lang muterend tot het ook door vaccinbescherming heen weet te breken. Met de huidige wereldwijde aantallen coronabesmettingen is dat laatste een kwestie van tijd, en het versoepelbeleid in Nederland draagt aan die hoge aantallen actief bij.
Ook met vaccinatie geldt nog altijd: versoepelen is ongezond en uiteindelijk dodelijk. Dat geldt ook als we ‘onze’ bestuurders en politici – terecht! – het recht betwisten om over versoepelingen te beslissen, en als we dus zeggen: laat ons in de samenleving zelf de regie in handen nemen over wat open kan en wat niet. Ons rest intussen weinig anders dan zelf waakzaam te blijven, onszelf en elkaar zo goed mogelijk te beschermen. De campagne #VoorWeinigCovid is hiervoor behulpzaam.(18) En dus? Ja, de mondkapjes mogen weer af. Ja, je mag de drukte weer in. Ja, je mag elkaar en jezelf weer in nodeloos gevaar brengen. Maar dat is helemaal geen reden om dat ook werkelijk te doen.
Noten:
1 ‘Weer meer besmettingen gemeld, meerdere oorzaken mogelijk’, NOS, 3 juli 2021, https://nos.nl/artikel/2387814-weer-meer-besmettingen-gemeld-meerdere-oorzaken-mogelijk
2 ‘Hoogste aantal besmettingen in Zuid-Afrika . 36.000 17-jarigen maakten prikafspraak’ (liveblog), NOS, 2 juli 2021, https://nos.nl/liveblog/2387586-hoogste-aantal-besmettingen-in-zuid-afrika-36-000-17-jarigen-maakten-prik-afspraak
3 ‘Webportaal huisartsen na uren vertraging online. GGD doet aangifte tegen complotdenkers’ (NOS liveblog), 1 juli 2021, https://nos.nl/liveblog/2387450-webportaal-huisartsen-na-uren-vertraging-online-ggd-doet-aangifte-tegen-complotdenkers
4 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 30 juni 2021, https://www.nu.nl/uitleg-over-het-coronavirus/6142701/de-coronacijfers-van-vandaag.html
5 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 29 juni 2021, https://www.nu.nl/uitleg-over-het-coronavirus/6142466/de-coronacijfers-van-vandaag.html
6 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 28 juni 2021, https://www.nu.nl/uitleg-over-het-coronavirus/6142237/de-coronacijfers-van-vandaag.html
7 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 27 juni 2021, https://www.nu.nl/coronavirus/6142061/de-coronacijfers-van-vandaag-522-positieve-tests-ruim-onder-weekgemiddelde.html
8 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 26 juni 2021, https://www.nu.nl/coronavirus/6141920/de-coronacijfers-van-vandaag-569-positieve-tests-15-miljoenste-prik-gezet.html
9 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 25 juni 2021, https://www.nu.nl/uitleg-over-het-coronavirus/6141744/de-coronacijfers-van-vandaag.html
10 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 24 juni 2021, https://www.nu.nl/uitleg-over-het-coronavirus/6141501/de-coronacijfers-van-vandaag.html
11 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 23 juni 2021, https://www.nu.nl/uitleg-over-het-coronavirus/6141289/de-coronacijfers-van-vandaag.html
12 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 22 juni 2021, https://www.nu.nl/uitleg-over-het-coronavirus/6141066/de-coronacijfers-van-vandaag.html
13 ‘De coronacijfers van vandaag’, Nu.nl, 21 juni 2021, https://www.nu.nl/uitleg-over-het-coronavirus/6140880/de-coronacijfers-van-vandaag.html
14 ‘Weer meer besmettingen gemeld, meerdere oorzaken mogelijk’, NOS, 3 juli 2021, https://nos.nl/artikel/2387814-weer-meer-besmettingen-gemeld-meerdere-oorzaken-mogelijk
15 Peter Storm, ‘Crimineel coronabeleid, vals gevoel van veiligheid’
16 Teun van der Velden, ‘Van feestweek naar rampweek voor Aspen Valley: “We hebben er alles aan gedaan”’, RTV Oost, 2 juli 2021, https://www.rtvoost.nl/nieuws/1983642/Van-feestweekend-naar-rampweek-voor-Aspen-Valley-We-hebben-er-alles-aan-gedaan
17 ‘110 besmettingen na clubavond Enschede: “QR-codes doorgestuurd”’, RTL Nieuws, 3 juli 2021, https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5239865/enschede-nachtclub-besmettingen-110-jongeren-besmet-coronavirus
18 #VoorWeinigCovid: https://voorweinigcovid.nl/
Ook verschenen bij PeterStormt
Uitgelichte afbeelding: Photo by Mufid Majnun on Unsplash
