Of nog: we zijn terug in de jaren 1960, alleen zijn het geen ‘golden years’.
Het is niet mijn gewoonte om media-kritieken te schrijven, maar nu kan ik het toch niet laten.
Gisteren trokken drieduizend jongeren door de straten van Brussel om te pleiten voor een doortastend klimaatbeleid. Je zou daar toch gewoon blij en geïnteresseerd van kunnen worden, scholieren die zich bewust zijn van hun rol als burgers. Onze democratie kan dat best gebruiken, actief burgerschap.
Maar wat zie ik gebeuren als ik gisterenavond nog eens naar De Afspraak kijk en ondertussen volg wat er op Twitter gebeurt?
Het duo ‘mannen op de commentaarbank’ van de VRT (bij de Muppet Show heten ze Statler en Waldorf, maar die waren ironisch en niet cynisch) had zich goed voorbereid. Uiteraard was een van hen in de VRT-studio uitgenodigd, Rik Torfs, en die had goed afgesproken met zijn confrater Geert Noels. En Phara als presentatrice speelde het spel ten dele mee.
Dus Anuna De Wever, een van de twee dappere tieners die het scholierenprotest heeft georganiseerd, krijgt de kans haar verhaal te doen (tot daar gaat alles goed). En gelukkig zit ook David van Reybrouck in de studio (om over Congo te praten eigenlijk) om haar actie te kaderen in historisch perspectief: “Sinds Ghandi weten we dat burgerlijke ongehoorzaamheid geoorloofd is als de regeringen falen”.
Waar komt Rik Torfs dan ineens mee af: “Als jullie dit doen, mogen ook andere mensen het voor andere thema’s doen.” En lap, ineens gaat het over het Marrakech-pact. Dus extreem-rechts, anti-democratisch discours en actie wordt op dezelfde lijn geplaatst als civiel scholierenprotest dat vraag durft stellen bij regeringsbeleid?
En wat lezen we ondertussen op de Twitterlijn van Geert Noels: “Als men protesten gesteund door PVDA coulant behandelt, mag men niet verschieten als Dries Van Langenhoven morgen vraagt aan laatstejaars om voor Marrakech te spijbelen. Think about it politicians.” Zal allemaal wel toeval zijn, natuurlijk.
Dan doet Torfs er nog een schep bovenop door klimaatscepticisme te introduceren (echt VRT: moest die man in de studio uitgenodigd worden om over klimaatprotest te praten?). Torfs is uiteraard slim, door eerst te stellen dat hij de klimaatverandering niet in twijfel trekt, om daar dan fijntjes aan toe te voegen “dat we nog altijd niet weten wat een natuurlijk proces voor de 100 procent en wat menselijk is. En ook daar zijn nog nuances in mogelijk.” Wie de rapporten leest over klimaatverandering, weet dat het net iets te laat is voor nuances inzake het noodzakelijke beleid (en uiteraard moet de wetenschap verder haar methodes volgen gesteund op falsificatie, maar dat staat los van het voorzorgsprincipe dat we politiek-ethisch kunnen hanteren).
Dan is het de beurt aan Phara, die als een goede huismoeder afkomt met haar vraag: “Als je studeert, kan je misschien zelf een betere klimaatwetenschapper worden?” Zo wordt de scholier tot de orde geroepen: nee, gelieve niet buiten de lijntjes te kleuren. Gewoon braaf zijn en studeren, ‘uw best doen’ zeiden ze vroeger in Vlaanderen. Doet me denken aan wat Paul Verhaeghe schrijft over de periode voor mei ’68, toen er bij heel wat Vlamingen een blad in de bus viel met als titel ‘Plicht’. Om dan te vervallen in de klassieke finale truck om iets te depolitiseren: het structurele probleem, de systeemcrisis waarin we zitten, individualiseren en moraliseren, door te vragen aan Anuna wat ze zelf doet in haar persoonlijke leven om milieubewust te handelen.
Terug naar Twitter: daar is Geert Noels volop bezig het scholierenprotest in diskrediet te brengen, zo schrijft hij: “De klimaatbetoging lijkt sympathiek, maar geïnfiltreerd door PVDA en andere extremisten, is het politiek misbruiken van jonge studenten.” Nu zou het best kunnen dat de PVDA dat heeft geprobeerd, maar daarmee is de betoging op zich nog niet problematisch. En trouwens, wie zijn ‘die andere extremisten’? De politici van Groen, Sp.a en Open Vld die ik op Twitter de actie zag steunen?
Noels is trouwens niet zo rechtlijnig in zijn ideologische verdachtmakingen: wat later schrijft hij: “Als je studenten aanmoedigt om te spijbelen zit je in de anarchistische hoek. Ik zou daar niet teveel mee koketteren.” Stel u voor: wie spijbelt is ineens een anarchist (die dus van staat en overheidsstructuren niets moet weten). Terwijl Anuna in de studio, en heel de klimaatbetoging, juist een oproep is tot een overheid, een regering die echt onze toekomst in handen neemt. Anarchisten zouden nooit de wens uitspreken dat ministers hun betoging zouden komen vervoegen.
Ik rond af en mijn besluit staat vast! Ik weet niet of ik volgende week naar televisie kijk, maar ga er wel zijn in Brussel, in de publieke ruimte, om de moedige scholieren een hart onder de riem te steken.
PS. Wie het gebruik van de term ‘reactionair’ te straf vindt: Van Dale definieert dit als “strevend naar behoud of herstel van het oude”. Wat ik gisterenavond zag gebeuren, is een nostalgisch verlangen naar de periode voor mei ’68, toen leerlingen nog braaf op de schoolbanken ja knikten voor vader, pastoor, professor en directeur. En maar één droom hadden: flink studeren en binnen de lijntjes kleuren! Wel, the times they have changed! Alleen zijn het nu geen ‘golden sixties’, maar zitten we middenin een klimaatcatastrofe. Maar dat mag je niet zeggen zeker?
– Door Dirk Holemans; eerder verschenen bij De Wereld Morgen
