De onvermijdelijkheid van verandering

Gisteren was de dag waarop Nederland definitief zijn onschuld verloor. Tijdens de feestelijke intocht van Sinterklaas in Gouda waren er talloze kleine demonstraties en opstootjes. Er werden uiteindelijk 90 mensen gearresteerd uit zowel het anti- als het pro-Zwarte Pietenkamp. Sunny Bergman werd gearresteerd en afgevoerd naar het politiebureau omdat ze aan het filmen was voor haar documentaire. Er werd tevens gedemonstreerd door extreemrechtse clubs als NVU, ID-verzet en Pro Patria en sommige van hun kopstukken werden ook gearresteerd. Soms werden mensen met een donkere huidskleur zonder kinderen omsingeld door agenten, want als je gekleurd bent en zonder kinderen bij een sinterklaasintocht staat, dan ben je vast een demonstrant. De intocht werd begeleid door tientallen beveiligers die de kinderen achter de dranghekken scherp in de gaten hielden. Enkele decennia terug was dit evenement op zijn retour ten faveure van de kerstdagen, maar sinds het conservatisme en revisionisme populair zijn in Nederland worden Sinterklaas en met name Zwarte Piet gezien als nationaal cultureel erfgoed.

Op sociale media regende het gisteren, net zoals trouwens in de dagen, weken en maanden hiervoor, racistische uitingen en verwensingen richting allochtonen en anti-Zwarte Piet demonstranten in het bijzonder. Met name Quinsy Gario moest het natuurlijk ontgelden. Het was allemaal zijn schuld en hij moest maar terug naar de jungle waar hij vandaan zou komen en thuishoorde. Men hoopte dat de tegenstanders ebola of erger zouden krijgen, of in de zak terug naar Spanje zouden worden vervoerd maar halverwege de reis overboord zouden worden gegooid. Elsevier kopte dat radicalen het Sinterklaasfeest hadden verstoord, waarmee natuurlijk alleen de tegenstanders van het racistische volksvermaak — het is maar een kinderfeestje — werden bedoeld. Foto’s werden met verzonnen aanklachten verspreid, valse beschuldigingen van geweld werden rondgestrooid en alle problemen in Nederland werden toegeschreven aan de tegenstanders van de racistische kenmerken van Zwarte Piet. Want kritiek hierop staat gelijk aan volksverraad of zelfs landverraad. Allochtonen willen iets afpakken terwijl ze eigenlijk hier niet thuishoren, zo is een veelgehoorde opvatting.

Het interessante is dat dit kinderfeest eigenlijk helemaal geen traditie is, maar het volk is knettergek gemaakt door jaren te zijn gehersenspoeld door commercie en media. Eigenlijk is het absurd dat een katholieke sprookjesfiguur op een paard wordt toegejuicht door veelal protestanten. Er zijn helemaal geen betrouwbare historische bronnen die zouden wijzen op een eeuwenoude traditie maar heel veel mensen geloven dat dat toch zo is. Een eeuw geleden was het feest vooral bedoeld voor de kinderen van de armsten die één keer per jaar getrakteerd werden. Voor de oorlog was er bij de officiële intocht één zwarte piet en waren de meeste begeleiders van de goedheiligman wit. Na de oorlog kwam de pakjesavond en nam het aantal Zwarte Pieten toe. Met de komst van televisie, riooljournalistiek en vercommercialisering van alles is het kinderfeest verworden tot een nationaal spektakel waar veel geld in omgaat. Daar bovenop komt nu een politieke dimensie. De PVV wil zelfs het zwart van Zwarte Piet in een wet vastleggen en de onrust zal ze ongetwijfeld weer populair maken in de peilingen. We leven nu eenmaal in een land waar meer dan de helft van de bevolking een hekel heeft aan allochtonen en immigranten.

Het goede aan de recente ontwikkelingen is dat deze zogenaamde traditie zal veranderen en de discussie over racisme in de Nederlandse samenleving niet meer kan worden gestopt ondanks drogredenen zoals ‘een kinderfeestje’ en de eindeloze stroom politiek gemotiveerde verwensingen aan het adres van gekleurde landgenoten. Er worden tegenwoordig zoals in 1928 in Rotterdam of zelfs nog tijdens de Expo in Brussel van 1958 geen Afrikanen meer tentoongesteld begeleid door minachting in de pers. Net als de stereotiepe Sjors en Sjimmie zijn veranderd in moderne jongens zal ook dit volksfeest uiteindelijk veranderen in een eigentijds evenement, waar niet de goedheiligman en de kleur van zijn knechten, maar eindelijk het kind zelf centraal zal staan. En liefst ook zonder de opdringerige hebzucht en het verplichte meedoen die het kinderfeest tegenwoordig kenmerken. Zo’n verandering gaat misschien niet zonder slag of stoot. Toen het palingtrekken in de Jordaan in 1886 werd verboden leidde dat tot een volksopstand met 26 doden als gevolg. Verschil met toen is dat nu de hele wereld toekijkt en verbijsterd is dat een land dat ooit als een vrijzinnig gidsland werd gezien nu zo agressief vasthoudt aan een verzonnen traditie die nu ook wordt gebruikt om gekleurde mensen te kwetsen.